|
Ғ.Мұратбаев атындағы Жетісай гуманитарлық-техникалық колледжі Оқу сабағының жоспары Сабақтың тақырыбы: Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері Модуль /пән
атауы: Математика 2023 жылдың 23 қаңтар 1.Жалпы
мәліметтер - Студенттерге көрсеткіштік теңдеулерге анықтама беріп, оларды шешудің тәсілдерін үйрету; - Теңдеулерді шешу тәсілдерін үйрету; - Теңдеулердің қарапайым және күрделі түрлерін студенттерге шығарып үйрету және алған білімдерін тереңдету. 3. Күтілетін нәтижелер: - Студенттер көрсеткіштік теңдеулерге анықтама береді; - Теңдеуді шешу үшін дәреженің қасиеттерін пайдаланады; - Теңдеуді шешудің тәсілдерін үйренеді. 4. Қажетті ресурстар: Ноутбук, интерактивті панель, А.Е. Әбілқасымова «Алгебра және анализ бастамалары» 1-бөлім, 10 сынып, Алматы, Мектеп.-2019 ж, тірек-схемалар, стикер, білімді бағалау парағы. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5. Сабақтың барысы В –Байланыс орнату -Білім алушылармен сәлемдесу, түгелдеу. -Білім алушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Білім алушылардың назарын сабаққа аудару. - Топқа бөлу, топ басшысын сайлау, бағалау парағын тарату. Түрлі-түсті конфеттер арқылы топқа бөлу Студенттерге конфеттер тарқатып, конфеттің ішінде топтың атауы жазылған, сол арқылы топқа бөлінеді. 1.«Көрсеткіштік функция» тобы 2.«Логарифмдік функция» тобы 3.«Дәрежелік функция» тобы |
10 мин |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
О –Оқытудан күтілетін нәтиже
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Р-Алдын – ала бағалау Ұжымдық жұмыс. Кестені толтыр: 1 карточка. Көрсеткіштік функция қасиеттері тірек сызбаны толықтыру
2 карточка. Дәрежелік функцияның қасиеттері
3 карточка. Рационал көрсеткішті дәреже қасиеттері
|
Материалдар: Оқулық Карточка
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Р-Белсенді оқыту |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ұзақтығы |
Оқытушы әрекеті |
Студент әрекеті |
Оқыту құралы мен қорлары |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
15 мин
5 мин
10 мин
20 мин
8 мин
10 мин |
1. Қарапайым көрсеткіштік теңдеулер 2. Қарапайым көрсеткіштік теңдеулерді шешудің әдістері. Анықтама: Айнымалысы дәреже көрсеткішінде болатын теңдеуді көрсеткіштік теңдеу деп атайды.
Мысалы: Көрсеткіштік теңдеудің қарапайым түрі : aх = b Мұндағы a > 0 , a ≠ 1 және b < 0 немесе b=0, болғанда теңдеудің түбірі болмайды. Көрсеткіштік теңдеу бірнеше тәсілмен шығарылады: І. Көрсеткіштік теңдеудің екі жақ бөлігін бірдей негізге келтіру; ІІ.Ортақ көбейткішті жақшаның сыртына шығару; ІІІ.Теңдеуге жаңа айнымалы енгізу тәсілі. І. Бірдей негізге келтіру тәсілімен көрсеткіштік теңдеулерді шығару үшін мынадай алгортмдер қолданылады. -Теңдеудің екі жағын бірдей негізге келтіреміз; -Теңдеу бірдей негізге келтірілгеннен кейін олардың сол және оң жақ бөлігіндегі дәреже көрсеткіштерін теңестіріп, алгебралық теңдеу аламыз; -Осы алгебралық теңдеуді шешеміз; -Табылған түбірлерді берілген теңдеудегі айнымалының орнына апарып қойып тексереміз; - Тексеру нәтижесіне қарап берілген теңдеудің жауабын жазамыз. 1-мысал. 8х= 64 теңдеуді шешейік. Тексеру: 23x= 26 82 = 64 3x = 6 64=64 х = 2 жауабы : 2 2-мысал. 5х =125 теңдеуді шешейік. Тексеру: 5х =53 53 =125 х = 3 125=125 жауабы : 3 ІІ. Жаңа айнымалы енгізу тәсілі Көрсеткіштік теңдеулерді жаңа айнымалы енгізу тәсілімен шығарғанда, төмендегідей алгоритм қолданылады. -Айнымалыларды жаңа айнымалымен ауыстырып алгебралық теңдеу аламыз; -Осы алгебралық теңдеуді шешеміз; -Алгебралық теңдеудің табылған түбірлерін алмастырылған теңдікке қойып, алғашқы айнымалының мәндерін анықтаймыз; - Табылған мәндерді берілген теңдеудегі айнымалының орнына қойып тексереміз; - Берілген теңдеудің жауабын жазамыз. 3-мысал. 32х+5= 3x+2 + 2 теңдеуді шешейік.
3x=y деп жаңа айнымалы енгізіп, берілген теңдіктен мынадай квадрат теңдеу аламыз. 243у2-9у-2=0
Бұл квадрат теңдеудің
түбірлері мынаған тең.
Тексеру жүргіземіз
: Жауабы : -2 ІІІ.Ортақ көбейткішті жақшаның сыртына шығару. -Көрсеткіштік теңдеуге түрлендіру жасаймыз; -Ортақ көбейткішті жақшаның сыртына шығарамыз; -Шыққан алгебралық теңдеуді шешеміз;
- Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз Ғ.Мұратбаев
атындағы Жетісай гуманитарлық-техникалық
колледжі Оқу сабағының
жоспары
Сабақтың тақырыбы:
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың
жүйелері Модуль /пән
атауы: Математика 2023 жылдың 23
қаңтар 1.Жалпы
мәліметтер - Студенттерге көрсеткіштік
теңдеулерге анықтама беріп, оларды шешудің тәсілдерін
үйрету; - Теңдеулерді шешу
тәсілдерін үйрету; - Теңдеулердің қарапайым және күрделі түрлерін
студенттерге шығарып үйрету және алған білімдерін
тереңдету. 3. Күтілетін
нәтижелер: -
Студенттер көрсеткіштік
теңдеулерге анықтама береді; - Теңдеуді шешу
үшін дәреженің
қасиеттерін пайдаланады; - Теңдеуді шешудің тәсілдерін
үйренеді. 4. Қажетті
ресурстар: Ноутбук,
интерактивті панель, А.Е. Әбілқасымова «Алгебра және анализ
бастамалары»
1-бөлім, 10 сынып, Алматы,
Мектеп.-2019 ж, тірек-схемалар, стикер, білімді бағалау
парағы. 5. Сабақтың
барысы В –Байланыс
орнату -Білім алушылармен
сәлемдесу, түгелдеу.
-Білім алушылардың сабаққа
дайындығын тексеру. Білім алушылардың назарын сабаққа
аудару.
- Топқа бөлу, топ басшысын
сайлау, бағалау парағын
тарату.
Түрлі-түсті конфеттер арқылы
топқа бөлу
Студенттерге конфеттер
тарқатып, конфеттің ішінде топтың атауы жазылған, сол арқылы топқа
бөлінеді.
1.«Көрсеткіштік функция»
тобы
2.«Логарифмдік функция»
тобы 3.«Дәрежелік функция»
тобы
10
мин О –Оқытудан
күтілетін нәтиже
Сабақ аяқталған соң,
студенттер көрсеткіштік теңдеулерді
біледі; Сабақ аяқталған соң,
студенттер көрсеткіштік теңдеулерді шешу формулаларын
пайдаланып, есептер шығара
алады; Р-Алдын – ала
бағалау Ұжымдық
жұмыс. Кестені
толтыр: 1 карточка.
Көрсеткіштік функция қасиеттері тірек сызбаны
толықтыру Көрсеткіштік функция
дегеніміз - Анықталу
облысы Мәндер
облысы Өсу, кему
аралығы Графигі
2 карточка. Дәрежелік
функцияның қасиеттері п-ші дәрежелі түбір
деп- Қасиеттері
3 карточка. Рационал
көрсеткішті дәреже қасиеттері Рационал көрсеткішті
дәреже деп- Қасиеттері
Материалдар:
Оқулық
Карточка
Р-Белсенді
оқыту
Ұзақтығы
Оқытушы
әрекеті
Студент
әрекеті
Оқыту құралы мен
қорлары
15
мин
5
мин
10
мин
20
мин
8
мин
10
мин
1. Қарапайым көрсеткіштік
теңдеулер
2. Қарапайым көрсеткіштік
теңдеулерді шешудің әдістері.
Анықтама: Айнымалысы дәреже
көрсеткішінде болатын теңдеуді көрсеткіштік теңдеу деп
атайды.
Мысалы:
Көрсеткіштік теңдеудің
қарапайым түрі :
aх
=
b
Мұндағы a > 0 , a ≠ 1 және
b < 0 немесе b=0, болғанда теңдеудің түбірі
болмайды.
Көрсеткіштік теңдеу бірнеше
тәсілмен шығарылады:
І. Көрсеткіштік теңдеудің екі
жақ бөлігін бірдей негізге келтіру;
ІІ.Ортақ көбейткішті жақшаның
сыртына шығару;
ІІІ.Теңдеуге жаңа айнымалы
енгізу тәсілі.
І. Бірдей негізге келтіру
тәсілімен көрсеткіштік теңдеулерді шығару үшін мынадай алгортмдер
қолданылады.
-Теңдеудің екі жағын бірдей
негізге келтіреміз;
-Теңдеу бірдей негізге
келтірілгеннен кейін олардың сол және оң жақ бөлігіндегі дәреже
көрсеткіштерін теңестіріп, алгебралық теңдеу
аламыз;
-Осы алгебралық теңдеуді
шешеміз;
-Табылған түбірлерді берілген
теңдеудегі айнымалының орнына апарып қойып
тексереміз;
- Тексеру нәтижесіне қарап
берілген теңдеудің жауабын жазамыз.
1-мысал.
8х=
64 теңдеуді шешейік.
Тексеру:
23x=
26 82 =
64
3x
= 6 64=64
х
= 2 жауабы :
2
2-мысал.
5х
=125 теңдеуді шешейік.
Тексеру:
5х
=53
53
=125
х = 3 125=125 жауабы :
3
ІІ. Жаңа айнымалы енгізу
тәсілі
Көрсеткіштік теңдеулерді жаңа
айнымалы енгізу тәсілімен шығарғанда, төмендегідей алгоритм
қолданылады.
-Айнымалыларды жаңа
айнымалымен ауыстырып алгебралық теңдеу
аламыз;
-Осы алгебралық теңдеуді
шешеміз;
-Алгебралық теңдеудің табылған
түбірлерін алмастырылған теңдікке қойып, алғашқы айнымалының
мәндерін анықтаймыз;
- Табылған мәндерді берілген
теңдеудегі айнымалының орнына қойып
тексереміз;
- Берілген теңдеудің жауабын
жазамыз.
3-мысал.
32х+5=
3x+2 +
2 теңдеуді
шешейік.
3x=y
деп жаңа айнымалы енгізіп,
берілген теңдіктен мынадай квадрат теңдеу аламыз.
243у2-9у-2=0
Бұл квадрат теңдеудің
түбірлері мынаған тең.
Тексеру жүргіземіз
:
Жауабы :
-2
ІІІ.Ортақ көбейткішті
жақшаның сыртына шығару.
-Көрсеткіштік теңдеуге
түрлендіру жасаймыз;
-Ортақ көбейткішті жақшаның
сыртына шығарамыз;
-Шыққан алгебралық теңдеуді
шешеміз;
- | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
















