Ашық сабақ: "Мал шаруашылығы" 5 сынып

. 

Түрі: жаңа сабақ 
Әдісі: СТО стратегиялары 
Көрнекілігі: суреттер, тақырыпқа арналған слайдтар. 
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті
Барысы: 
1.Ұйымдастыру

Тренинг «Жүректен-жүрекке жеткен жылы лебіз».

Сабақты бастамас бұрын оқушылар бір - біріне жылы сөз айтып, тілектерін жолдайды.
2. Үй жұмысын тексеру 

3. Жаңа сабақ.

Жоспары:

1. 
   Көшпелі мал шаруашылығының пайда болуы.

2. 
   Төрт түлік мал

3. 
   Көші-қон

4. 
   Көшпелілердің баспанасы

5. 
   Отырықшы шаруашылығы

Көшпелі мал шаруашылығы

Себептері

Табиғатта құрғақшылық бел алып, жауын- шашын азайды.

Егіншілікпен шұғылдану қиындады.

Мал басының көбеюі жаңа жайылымдарды қажет етті.


Ат әбзелдерін жетілдіру жылқыны көлік ретінде пайдалануға мүмкіндік берді.




Көшпелілік –тарихи тұрғыда қалыптасқан шаруашылық мәдени әлеуметтік жүйе

Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы –терімшілер сияқты емес, көшпелілердің өздері өнім өндірді. Малшылар жылқы, түйе, қой мен сиыр ұстады.

Суыққа төзімді, тебіндеп жайылады, керек азығын қар астынан тұяғымен аршып алады. /жылқы малы/

Жүк көлігі ретінде пайдаланады.жылдам қозғалады, ауыр жүк көтере алады. Олар сусыз және қорексіз ұзақ күнге шыдайды. /түйе малы/

Тебіндеп жайылуына икемсіз, сондықтан оларға жемшөп әзірлеуді қажет етеді. /сиыр малы/

Көп күтімді қажет етпейді, кермек суды іше береді, тіпті су жоқ болса, қар жейді. Олар суық пен ыстыққа төзімді. /қой малы/

Көші-қон ( Түртіп алу технологиясы )



Көшу ұраны: Тек қажеттілерді алу.




Көшпелілер баспанасы. (Тірек сөздер стратегиясы)


Ой толғаныс:

Киіз үй маңызы мен көлеміне қарай бірнеше түрге бөлінеді. Орда - салтанатты, жоғары мәртебелі адамдар бас қосатын, аса құрметті хан, би, сұлтандар отыратын үй. Мұның да бірнеше түрі бар. Алтын орда - 30 қанаттан тұратын ханның мәжіліс ордасы. Ақ ала орда - 8 қанатты дәулетті бай, үй. Ақ үй - 6 қанатты дәулетті адамдар тұратын үй. Боз үй, қоңыр үй, қараша үй - 4 - 5 қанатты қарапайым адамдар тұратын киіз үй. Отау үй - жас жұбайлар үйі. Жолым үй, абылайша үй, жаппа – уақытша ғана отыратын шағын немесе жартылай тігілетін үй.

Көшпелі мал шаруашылығы. Отырықшы шаруашылық.

4. Жаңа сабақты бекіту.

1. 
   Көктемгі жайылым қалай аталды ?

2. 
   Киіз үйдің бөліктер

3. 
   Малшылар қыс жақындағанда қай жерге жақындаған ?

4. 
   Отырықшы шаруашылық Қазақстанның қай жерінде қалыптасты?

Сәйкестігін тап.

Отырықшы шаруашылық пен көшпелі мал шаруашылығын салыстырыңдар

(Венн диаграммасы )

«Бес жолды өлең құрастыру»

Төрт түлiкке байланысты мақал-мәтелдерді мағынасын тап

• 
  Қой өрiсi ......

• 
  Ақсақ қой түстен кейiн ....

• 
  Семiздiктi ......... көтерер.

• 
  Қуырдақтың көкесін

............ сойғанда көрерсiң

• 
  ........... бойына сенiп,
  Жылдан құр қалған.

• 
  Түйенiң ................
  Көпiрде таяқ жейдi.

• 
  Арық ............ қамшы жау,
  Жыртық үйге тамшы жау.

• 
  Ат тұяғын ............ басар.

• 
  .............. айналып қазығын табар.
  
  
  

Қорытындылау: (Эссе жазу)

«Егер мен киіз үйде тұрсам......................»
5.Үйге тапсырма: Көшпелі мал шаруашылығы. Киіз үйдің ішкі бөлігі туралы қосымша мәлімет жинау

6.Бағалау.