Cыныбы: 7 Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: §21. Монғол империясының құрылуы

Сабақтың мақсаты:

• Оқушыларды Монғол империясының тарихымен таныстыру, Шыңғыс ханның қазақ жеріне шапқыншылығы мен оның ауыр зардаптарын көрсету; басқыншыларға қарсы халықтар күресі мен ұлыстардың құрылуы туралы түсінік беру.

• Жалпыдан негізгі мәселені ажырата алу үшін танымдық қабілеттерін дамыту, Отанымыздың тарихынан сабақ алып, дұрыс қорытынды шығаруға, үйрету;

• Оқушыларды Отанын қорғауға батылдыққа, ерлікке ұлтжандылыққа тәриелеу

Сабақтың түрі: аралас,

Әдісі: Сұрақ – жауап, баяндау, түсіндіру, т.б.

Көрнекілігі: Карта, Плакаттар, Шыңғыс хан портреті, кесте, плакат

Пәнаралық байланыс: География, математика, әдебиет

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• «Хабар»

• Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

І. «Кім көп біледі?» Мына терминдер мен цифрларға анықтама бер.

1155 жыл 95 Онон

Есугей Кешіктен 9 жас

Жасақ Құрылтай

Торы 1206 жыл

XІІІ ғасырдың басы Барунгар

Үй тапсырмасын қорытындылау

Шыңғыс хан

1155 – 1227

Қолбасшы Заңгер

Хан Жылнамашы

ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:

1. Монғолдардың Қазақстанды жаулап алуы.

2. Жаулап алудың зардаптары.

3. Ұлыстардың құрылыстары.

ІV. «Мәтінмен жұмыс»

Шыңғыс хан жаулап алған жерлерін төрт баласына бөліп берді. Қазақстан жері оның үш баласының қол астына қарады. Бөліп берген жерлер ұлыс деп аталды.

Тапсырма: Ұлыстардың құрылуын ретімен орналастыру

1. Жошы ұлысына: Шығыс Ертіс өзенінен батыс Еуропа жеріне дейінгі аумақ, қазақ жерінен Шығыс Дешті Қыпшақ, Арал, Сырдың төменгі ағысы, Жетісудың солтүстік шығысы.

2. Шағатай ұлысына: Оңтүстік және Оңтүстік шығыс Қазақстан (Жетісу аймағы) мен Орта Азия жерлері.

3. Үгедей ұлысына: Батыс Моңғолия мен Алтай, Тарбағатай, Ертістің жоғарғы ағысы бойындағы жерлер.

Ү. Сабақтың бекіту:

1. «Тарихи диктант»

Шарт: диктан ішінен бүгінгі сабаққа қатысты есімдерді /адам аттарын/ ғана теріп жазу.

Әл – Фараби, Айша, Торы, Әл-Бируни, Күшілік, Гауһар – Шахназ, Жошы, Арыстан

баб, Темүжін, Сүлеймен Бақырғани, Жебе, Жүсіп – Зылиха, Шағатай, Әли, Жүсіп Баласағұн, Әл - Макдиси, Төле, Хамиадани, Мөңке, Ибраһим, Үгедей.

2. Сәйкестігін математикалық есеп арқылы тап.

1 . Күшілікке қарсы Жебе ноянды аттандыруы 3. (600*2)+(8+9)=1217

2. Темүжін хан сайланып, Шыңғыс хан атанды 1. (600+600)+(2*3)=1206

3 . «Отырар опаты» қашан болды? 2. (2400:2)+(20 -1)=1219

3. «Моңғол шапқыншылығының қазақ жеріне тигізген зардаптары» атты кластерді толтыру.

1. Қалалар мен қоныстар бос қалды.

2. Отырықшылық мәдениет тоқырады.

3. Егін шаруашылығының жүйесі бұзылды.

4. Елдер арасында қарым-қатынас тоқтады.

5. Этникалық құрам бұзылды.

6. Қазақ халқының қалыптасуы кешеуілдеді

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Үйге тапсырма

§ 21. «Шыңғыс хан» атты тақырыпта эссе жазып келу