5 « Ә»сынып Мерзімі: 08.12.2017ж.

Сабақтың тақырыбы:Қазақстанның ұлттық теңгесі

Білімділік: Қазақстанның ұлттық валютасы – теңге жайында, оның шығу тарихы туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушылардың теңге туралы білімдерін одан әрі дамытуға көмектесу, өз беттерінше білімдерін , шығармашылық әрекеттерін дамытуға жағдай жасау.

Тәрбиелілік:Тәуелсіз еліміздің жан- жақты дамуына үлестерін қосу жолында әрекет етуге насихаттау, патриоттық, азаматтық тәрбие беру.

Сабақтың әдісі:Сұрақ-жауап, СТО әдісі ,топтық жұмыс.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ .

Сабақтың көрнекілігі:Интерактивті тақта , бейне таспа, постер, банкноттар

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен сәлемдесемін, түгелдеймін.

Оқушыларды «1,2» сандары арқылы топқа бөлемін. Топ басшысын өздері сайлайды.

II. Үй тапсырмасын сұрау:

1. Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті кім?

2. Ең алғаш қай жылы сайланды?

3. Елбасымыз алғашқы еңбек жолын қайдан бастады?

III .Өткен сабақты қорытындылау.

«Серпілген сұрақтар» әдісі

Оқушылар бір- біріне сұрақтар қояды.

IV. Жаңа сабақ:

Теңге – Қазақстан республикасының мемлекеттік нышаны. Әнұран, ту және елтаңба сияқты ұлттық валюта да мемелкеттік нышандардың қатарына жатады. «Банкнота фабрикасының құрметті қонақтар» кітабында ол ашылған күн – 1995 жылы 19 мамырда ҚР президенті жазып қалдырған мынадай жазу бар: «Біздің еліміздің экономикалық тәуелсіздігінің жарқын туындысы – біздің астанамызда теңгенің алғашқы пайда болуы, халықтың және болашақ ұрпақтың игілігіне қызмет етсін». Ұлттық валютаның сол кезде тұсауын кескен ҚР Жоғарғы кеңесінің жоспарлау – бюджет комиссиясының  төрағасы С.Тәкежанов болды. Ол ұсынған теңге деген ат республиканың Жоғарғы кеңесінің және үкіметінің мүшелері арасындағы жабық пікір таласта жеңімпаз болды.

Қазақстан Республикасының Конституциясының 78-бабына және Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесінің 1993 жылғы 29 қазандағы қаулысына сәйкес қаулы етемін:

1. Қазақстан Республикасының аумағында 1993 жылғы 15 қарашада сағат 08:00-ден бастап Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – теңге айналысқа енгізілсін.

2. 1993 жылғы 18 қарашада сағат 08:00-ден бастап теңге Қазақстан Республиксындағы бірден-бір заңды төлем құралына айналды. Теңге 100 мыңнан тұрады. Қазақстан Республикасында қолдағы ақша банкноттар мен монеталар түрінде айналыста болады.

3. Теңгені Қазақстан Республикасының аумағында меншік нысандарына карамастан барлық жеке заңды тұлғалар төлемдердің барлық түрінде , сондай-ақ ешқандай шектеусіз салымдар мен шоттар қосу үшін банктер қабылдауға міндетті.

4. Осы Жарлық қол қойылған сәтінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н.Назарбаев

Бейне таспа

Сабақты бекіту:

Дәптермен жұмыс

Мәтінмен жұмыс. 1- топқа Теңгенің алғашқы атауы және алғашқы

банкноттар

2- топқа Ұлттық Теңгенің пайда болуы және оның даумы

Постер қорғау

Сәйкесін тап

Сабақты қорытындылау: «Егер де мен....»

Оқушыларды мадақтау, топ жеңімпазын шығару.

Үй тапсырмасы: Теңге туралы қосымша мәлімет жинақтау. Реферат жазу.

№ 30 Көктөбе орта мектебі

Ашық сабақ

Тақырыбы:«Қазақстанның ұлттық теңгесі»

Сынып: 5 «Ә»

Тарих пәнінің мұғалімі: Таубаева У

2017-2018 оқу жылы

Теңгенің алғашқы атауы және алғашқы банкноттар

    Ұлттық валютаны даярлауды қатаң құпия жағдайында жүргізілген. Жұмысты жүргізу үшін аса маңызды мемлекеттік іспен шұғылданатын команда жинау қажет болды. Ең алдымен қысқаша мерзімде ақша купюраларының нобайларын әзірлейтін суретшілер тобы керек болған. Валютаны шетелде басып шығаруды шешкен. Бастамашы топтың ішінде валютаның атауын таңдау ұзақ дау-дамай тудырған жоқ. Өйткені көршілес қырғыздар мен өзбектер өз валютасын «сом» деп атайтын болды да, біз қазақтар ақшасын баламалы «теңге» деп атауды ұйғардық.

Суретшілер, Қазақстан дизайнерлер одағының мүшелері республиканың халық депутаты Темір Сүлейменовтың маңына топтасты. Өз міндеттерін олар тамаша орындады. Біздің еліміз өз валютамыздың енгізілуіне ұзақ уақыт қарсы болған Халықаралық валюта қорымен бірнеше рет келіссөздер жүргізген. Ең ақыры олар тек 1993 жылдағы жаздың аяқ шенінде ғана өздерінің көзқарастарын өзгертті. Қазақстандағы ХВҚ өкілдерімен келіссөздердің жай-күіне қарамастан, теңгемен жұмыс толыққанды жалғаса берді. Алайда, оны Англия басып шығаратынын білгеннен соң олар кенеттен жасырын қысым жасай бастады,  бірақ еш нәтиже бермеді.

Қағаз тиындарды жасау – төл валютамызды енгізу жөніндегі үлкен жұмыстың бір бөлігі ғана. Көп ұзамай теңге енгізілгеннен соң жаңа проблема туындады. Банкноттар тоза бастады, оларды әрдайым Англияда басып, ақшаны ұшақпен әкелетін. Бұл мәселені түбегейлі шешу керек болған. Солай, 1994 жылдың 22- сәуірінде ҚР Ұлттық Банкі мен ағылшындық «Томас Делару» компаниясы арасында банкноттық фабрика үшін техника мен технологияны жеткізілмдеу туралы келісім-шартқа қол қойылды. Осы компания банкнот  өндіріс жөнінде әлемдегі ең ірі жекеменшік кәсіпорын екендігін бәрі біле бермейді және де ол ақша басу үшін 95 пайызға дейін шығарды.

1995 жылдың 29-сәуірінде бүкіл технологиялық желіні сынамалық іске қосу жүргізілді. Келісім – шартқа қол қою тұсынан 12 ай құрылыс жұмысы басталғаннан  9 ай өтті. Нысан 2 есе жылдам салынды. 1995 жылы 19 мамырда лентасын ҚР Президентң Н.Ә.Назарбаев республиканың жоғарғы басшылары мен «Томас Делару» компаниясының президенті Джерими Маршалдың көзінше қиды. Содан бері теңге Қазақстанда басылып шығарылатын болды.

Ұлттық Теңгенің пайда болуы және оның даумы

Теңге – Қазақстанреспубликасыныңмемлекеттікнышаны. Әнұран, ту жәнеелтаңбасияқтыұлттық валюта да мемелкеттікнышандардыңқатарынажатады. «Банкнота фабрикасыныңқұрметтіқонақтар» кітабындаолашылғанкүн – 1995 жылы 19 мамырда ҚРпрезидентіжазыпқалдырғанмынадайжазу бар: «Біздіңеліміздіңэкономикалықтіуелсіздігініңжарқынтуындысы – біздіңастанамыздатеңгеніңалғашқыпайдаболуы, халықтыңжәнеболашақұрпақтыңигілігінеқызмететсін». Ұлттықвалютаныңсолкездетұсауынкескен ҚРЖоғарғыкеңесініңжоспарлау – бюджет комиссиясының  төрағасыС.Тәкежановболды. ОлұсынғантеңгедегенатреспубликаныңЖоғарғыкеңесініңжәнеүкіметініңмүшелеріарасындағыжабықпікірталастажеңімпазболды.

1992 жылыинфляцияныңдеңгейі 250 пайыздықұрады! 1993 жылышілдедеРесейкелісімдібұзды, Қазақстанға 3 күнбұрынхабарлайотырып, өзініңұлттықвалютасыненгізді. Бағашарықтайтүсті. Халықтыңжинақшоттарындағыақшасықарқындытүрдеқұнсызданды. Қазақстанғаескіүлгідегікеңескупюраларыныңағынықаптапкетті. Дүкендердіңсөрелерінентауарларәп-сәттежоқболыпкетті.