Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

7.3A Химиялық реакциялар

Мектеп: №7мектеп

Мезгілі: 10.01.18

Сынып: 7б

Сабақтың тақырыбы

Табиғи қышқылдар мен негіздер. Индикаторлар.

Зертханалық жұмыс №7 «Қышқылдық және сілтілік ерітінділердің ортасын зерттеу»

Зертханалық жұмыс №8 Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы.

Сабақтың түрі

Жаңа тақырыпты меңгеру

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

7.3.4.1 «қышқылды» және «сабынды» заттардың табиғи қышқылдар мен сілтілер бола алатындығын білу

7.3.4.2 әмбебап индикатор көмегімен сілтілер мен қышқылдарды анықтау

7.3.4.3 – рН шкаласы негізінде әмбебап индекаторларды қолданып сілтілер мен қышқылдарды анықтай алу.

7.3.4.4 «антацидтік заттарды» қолдану мысалында қышқылдардың бейтараптануын түсіндіру

Сабақтың мақсаттары

- «қышқылды» және «сабынды» заттардың табиғи қышқылдар мен сілтілер бола алатындығын білу ;

- әмбебап индикатор көмегімен сілтілер мен қышқылдарды анықтау;

- «антацидтік заттарды» қолдану мысалында қышқылдардың бейтараптануын түсіндіру.

Бағалау критерийлері

Қышқыл сілті реакцияларын индикатор көмегімен зерттейді

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

диалог түріндегі қауіпсіздік ережелері жайлы қысқаша айту.

Пәнге қатысты лексика және терминология

(әмбебап) индикатор, pH (жай ғана «қышқылдық» шкаласы ретінде), ерітінді, бейтарап, бейтараптану,қышқылдылық, сілтілілік, жеңіл тұтанатын, өртке қауіпсіз, жану, сынау, қауіпсіздік/қауіпсіз емес/қауіпті, тітіркендіру, еріту, таттануға бейім, араластыру, төгу, көзді қорғау құралы, қауіпсздіктің қажетті талаптары

Құндылықтарды

дарыту

Денсаулық: сабақ барысы

Құрмет: қарым – қатынас дағдылары

Жауапкершілік – қалыптастырушы бағалау тапсырмаларын орындау

Жаһандық азаматтылық -ресурстар, тапсырмалар, талқылау

Пәнаралық байланыстар

Тарих - Сыныпта ынтымақтастықтық атмосферасын және қалыпты оқу ортасын қалыптастыру.

Бастапқы білім

6-сынып, Жаратылыстану 3.2. Заттардың жіктелуі

7.1В Зат күйінің өзгерісі

7.2В Ауа. Жану реакциясы

Бұл бөлімде қышқылдармен әрі қарай жұмыс үшін негіз қалайды. толығырақ одан әрі жұмыс істеу үшін талқылау негізінде, алғышарттарды қамтамасыз етеді.

Дифференциация

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-5 мин

Оқушылармен амандасу

Сыныпта ынтымақтастықтық атмосферасын және қалыпты оқу ортасын қалыптастыру.

Топқа бөлу. 1-топ қышқылдар HCl, H₂SO₄, H₃PO₄

2-топ сілтілер NaOH, KOH, Ca(OH)₂, Al(OH)₃

3-топ индикаторлар лакмус, фенолфталейн, метилоранж, көк, таңқурай түсті, сары.

Презентациялар

Сабақтың ортасы

6-16 мин

17-22 мин

23- 33мин

Үйге тапсырма. Өткенге тақырыптарға шолу.

«Қар кесегі» ойыны арқылы. Әрбір топ оқушылары басқа топтарға бағыттап парраққа сұрақ жазып лақтырады. Сұрақ алған топ сұраққа жауап беріп, басқа топқа сұрақ жазып лақтырады.

Сұраққа дұрыс жауап берген оқушыны бағалап отыру.

Жаңа сабақ. §11.Табиғи қышқылдар мен сілтілер. Индикаторлар.

Қышқылдар дегеніміз — құрамында металл атомдарымен  орын алмастыруға бейім сутек атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі зат. Негізгі белгісі:қышқыл дәм және күйдіргіш

Сілтілер  дегеніміз - құрамында бір немесе бірнеше гидроксотоптармен байланысқан металл атомы кіретін күрделі заттар.

Негіздердің физикалық және химиялық қасиетері: Негіздердің түстері әр түрлі болады және қатты күйде кездеседі. Суда еритін сілті ерітінділері қолға тигенде сабын тәрізді білінеді және тері мен матаны күйдіреді, сондықтан да күйдіргіш сілтілер деп аталады.

   Сілтілер индикатор түсін өзгертеді. Қызыл лакмус көгереді, метилоранж сары түске өзгереді, ал түссіз фенолфталин таңқурацдық түсін береді.

Индикатор. Дат биохимигі 1868 жылы 9 қаңтарда

Даниядағы Хауребьерг қаласында дүниеге

келді. 1901 және 1938 жылдар аралығында

Копенгаген жанындағы Карлсбергте зертхана

директоры қызметін атқарып, Дания

патшалық ғылым академиясының мүшесі

болған. Ол аминқышқылдар, ақуыздар,

ферменттер мен сутек иондарының

концентрациясы туралы зерттеулер жүргізді.

1909 жылы ерітінділердің қышқылдығы мен

сілтілігін анықтау үшін рН шкаласы

терминін енгізді.

ҚЫШҚЫЛДАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДЫҢ ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕСІ

№ 1 ереже «заттардың дәмін көруге болмайды»!

№ 2 «Қышқылға су құюға болмайды».

Қышқылдар күйдіргіш болып келеді

Егер де қышқыл қолыңызға тамып кетсе, 5%-к ас содасының ерітіндісімен күйген жерді жуу керек.

Зертханалық жұмыс №7 «Ерітінділердің қышқылдық және сілтілік ортасын зерттеу»

1. Сынауыққа 2мл натрий гидроксиді ерітіндісін құйып, үстіне 1-2тамшы фенолфталеин тамызыңдар. Не байқалды? Индкатор түсінің өзгеруін түсіндіріңдер.

2. Сынауыққа 2-3мл тұз қышқылының ерітіндісін құйып, үстіне 1-2 тамшы метилранж тамызыңдар. Не байқалды? Индикатор түсінің өзгеруін түсіндіріңдер.

3. Сынауыққа 2-3мл ас тұзының ерітіндісін құйып, үстіне 1-2 тамшы фенолфталеин тамызыңдар. Не байқалды? Индикатор түсінің өзгеруін түсіндіріңдер.

Жеке оқушымен жұмыс: тапсырма

1. Көмір қышқылы формуласы:

2. Күкірт қышқылы формуласы:

3. Фосфор қышқылы формуласы:

Жұптық жұмыс:

1. Антацидтік препараттарға қандай заттар жатады?

2. Улы қышқылдарды атаңдар?

3. Алма, сабын үлгілері берілет әмбебап индекатор қағазын жапсырып көру. Қандай орта екенін анықтау.

Зертханалық жұмыс №8 «Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы»

1. Сынауыққа 2-3мл тұз қышқылын құйып, үстіне 1-2 тамшы лакмус тамызыңдар. Сынауықтағы ерітіндіні араластыра отырып, үстіне натрий гидроксидін ерітіндінің түсі өзгергенше тамызыңдар. Өзгерісті түсіндіріңдер.

Тамшуыр көмегімен сынауықтан 1-2 тамшы ерітіндіні сағат шынысына тамызып, буландырыңдар. Не байқалды?

HCl + метилоранж немесе әмбебап индекатор қағазы = қызыл

HCl + NaOH = NaCl +H₂O бейтарап орта сары түс.

Бағалау.

Дескрипторы

Слайд

Таратпа материалдар

Сабақтың соңы

34-40мин

Бүгінгі сабағымыздың мақсаты жүзеге асырылды ма?

Рефлексия жүргізу: «3:2:1»

3-есіңде қалған негізгі ұғым.

2-сабақта болған қызықты жағдай

1-жаңа сабақ бойынша сұрақ.

Үй тапсырмасы.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба?

Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткізді ме?Жеткізбесе,неліктен?

Дифференциация дұрыс жүргізілдіме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар

болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2: