Ашық сабақ. "Ұлыма хат". 5-сынып

САБАҚ

Күні 09. 06. 2017 ж

Сынып: 5

Мектеп: Ақтау қаласы, №23 орта мектеп

Мұғалімнің аты-жөні: Бигожаева Бибинур Акышовна

Қатысқан оқушылар саны: 0 қатыспағандар: 0

8 - бөлім. 3 - бөлімше

Сабақ тақырыбы: «Ұлыма хат»

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары:

Ж5. Оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты сақтай отырып, жинақы мәтін құру.

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар: тыңдалым және оқылым материалдары бойынша мәтінді өз бетімен оқып түсінеді, мәтін мазмұнына сұрақтар құрастырады.

Оқушылардың көпшілігі: оқыған және тыңдаған мәтіндегі негізгі ақпаратты таба алады, жинақы мәтін жазады.

Кейбір оқушылар: оқыған мәтін мазмұнына сай жазылған ой толғауы арқылы ойын еркін жеткізіп, өз пікірін тұжырымдайды.

Бағалау критерийі:

• Аудиожазбадан тыңдалған мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтайды, мәтінге тақырып қояды..

• Түйген ойын диалог арқылы жеткізеді.

• Берілген тақырып бойынша постер жұмысын қорғайды.

• Көркемдегіш құралдарды пайдалана отырып, хат жазады.

Тілдік мақсат:

Оқушылар орындай алады:

Оқушылар мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтайды, сұрақтар құрастырады, өз ойын тұжырымдап, жинақы мәтін жазады.

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Әке, бала, хат, дос, қазақ елі, мейірімділік.

Диалог құруға /шығарма жазуға пайдалы кеңестер:

Ұл міндеті, қымбат қазына, әке ақылы, өсиет сөздер, білек күші, жүрек күші. Бала – біздің болашағымыз.

Не себепті қазақ халқы ұл баланы "шаңырақтың иесі" деп санаған?

Сіздер қалай ойлайсыздар?

Ишара: арқасынан қағу, бас изеу.

Осыған дейін меңгерілген білім:

Оқушылар бастауыш сыныптан жақсы қасиеттер мен жаман әдеттер туралы біледі.

Жоспар

Жоспарланған

уақыт

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

5 минут

Оқушылар бес саусақ суреті салынған түрлі-түсті қима қағаздар арқылы 3 топқа бөлінеді.

Аудиожазбадан Ә.Нұршайықовтың «Ұлыма хат» шығармасынан үзінді тыңдатылады.Оқушылар талқылау сұрақтар арқылы сабақтың тақырыбын болжайды.

• Бейнежазбадан нені түсіндіңдер?

• Хат туралы не білесіңдер?

• Хаттың маңызы қандай?

Қазіргі кезде бір - бірімізге хат жаза аламыз ба?

Қима қағаздар

Интербелсенді тақта

Ұлым менің!

Адам қартайған кезінде жастық шағын еске түсірудің өзінен-ақ ләззат алады екен. Мектепте оқып жүрген кезімде ауылдың басқа да көптеген балалары сияқты мен де белдескеннің белін сындыратын палуан болуды армандадым. Тек армандаумен ғана шектеліп қалғаным жоқ. Орта мектепті бітіріп, қалаға оқуға кеткенге дейін күн сайын бірнеше сағат бойы штанг көтерумен айналысып жүрдім. Менің ауыр темір доңғалақтарын қайта-қайта жоғары көтеріп, әуре-сарсаңға түсіп жатқанымды көрген сайын әкем күлімсіреп:

- Балам, білек күшіңе жүрек күші тең болсын, - дейтін. Әкемнің бұл сөзін ол кезде зерделеген емеспін. Шынымды айтсам, оған назар да аударған жоқ едім. Әкемнің не айтқанын біртін келе есейген шағымда ғана пайымдай алдым. «Жүрек күші» деген терең пәлсапалық ұғым екен. Ол туралы әр заманның даналары кезінде алуан түрлі пікірлер айтып кеткен. Сонда әлгі «жүрек күші» дегеніміз қоғамдағы адамдардың бір-біріне деген ыстық ықыласы, мөлдір мейірімі, қасиетті қайырымдылығы болып шығады. Әкемнің «білек күші мен жүрек күші тең болсын» деуінің сыры неде екенін де ұқтым. Кейде адамдар дүлей қара күштің пайдалы жағын ғана ойлаумен шектеліп қалады. Егер тізгін беріп қойса, адам бойындағы дүлей күш ақыл – парасатқа бас көтертпей тастайды. Зерделі адамдар қара күш пен парасат арасындағы тепе – теңдікті зор шеберлікпен сақтап отырған. Олар адамды адам дәрежесіне көтерген ақыл – парасатты ешқашанда дойыз мінезді қара күшке жығып берген емес.

- Ұлым менің!

Тағдыр өзі құт-береке бергісі келген елге данышпан – даналарын қосып береді екен. Кезінде Түркі қағанатының басына түскен тауқымет араға тура мың жыл салып барып, Қазақ хандығының тарихында қайталанды. Он сегізінші ғасырда Қазақ хандығы, бір жағынан, сыртқы жаудың қыспағында қалып, екінші жағынан, Қазақ қауымы іштей ыдырай бастаған еді. Дәл осындай көріністі кезінде Түркі қағанаты да басынан кешірген болатын. Дала данышпандары аталған қазақ жыраулары сол ежелгі түркілердің қайғылы қателігінен дәріс ала білді. Мәселен, Бұқар жырау кезінде Абылай ханға ақыл-кеңес беріп отырды. Бұқар жырау күллі қазақ қауымын ынтымақ-бірлікке үндеді. Сыртқы жауға қарсы бірлескен күреске шақырды. Тоныкөк сияқты Бұқар жырау да өзінің пәлсапалық ой толғаныстарын халыққа астарлап айту арқылы жеткізіп отырды:

Бұл жалғанда бір жаман –

Ағайынның аласы

Міне, балам, көрдің бе?

Қазақ елінің бүгінгі ішкі бірлігі – ең қымбат қазынамыз. Осыны ұмытпа.

Көрісінше күн жақсы ұлым.

Ұлым менің!

Сен өз хатыңда достарым көп деп жазыпсың. Оған, әрине, менде қуаныштымын. Бірақ шынайы достар өмірде көп бола бермейді. Сенің досың деп жүрген адамдарының көбі әлі өмір сынынан өтпеген, қиын-қыстау сәтте сенімен бірге болмаған, тіпті достықтың не үшін қажеттігін жөнді түсінбейтін жандар екеніне күмәнім жоқ. Бірақ оған сен кінәлі емессің. Құдай сені жаманшылықтан сақтасын. Әлгілердің қайсысы дос, қайсысы қас екенін басыңа бақытсыздық түссе ғана білесің.

Ал, қазір менің достарым тым аз. Санап шығуға бір қолдың саусақтары да жетіп артады. Мұның екі түрлі себебі бар. Біріншіден, кейбіреулері о дүниелік болып кетті. Екіншіден, жастық шақта топырласып бірге жүрген достардың біразы менің басыма қара бұлт төнген сәттерде қашып кетіп отырады. Дозақ отын өзіммен бірге кешіп өткен нағыз достарым көп емес. Дәл осы арада мен саған достыққа келгенде олардың санына қарап емес, сапасына қарап бағалау керек деп едім. Нағыз дос сенің басына түскен қасіретті бөлісіп алып, қайғыңды екі есе азайтады да, ал қуанышыңды екі есе көбейтіп жібереді. Оның үстіне, шынайы дос сенің кемшіліктеріңді кешіріп, осалдығыңды байқамайды. Достықтың басты шарты-теңдік. Мұнда құл да, қожа да болмау керек.

1-тапсырма. ЖЖ. «Диалог құру». Оқушылар аудиожазбадан түйген ойын диалог құру арқылы жеткізеді.

Бағалау критерийі:

• Диалогты 10 сөйлемнен құрайды

• Мақал-мәтел афоризмдерді қолданады

• Тұжырымды ой айтады

Дескриптор:

• Диалогты 10 сөйлемнен құрай алады

• Мақал-мәтел афоризмдерді қолдана алады

• Тұжырымды ой айта алады

2-тапсырма. ТЖ. «Постер жұмысын қорғау». Не себепті қазақ халқы ұл баланы "шаңырақтың иесі" деп санаған? Сіздер қалай ойлайсыздар? Осы сұраққа жауап беру мақсатында постер жұмысын қорғайды.

Бағалау критерийі:

• Постер қорғау жұмысын орындайды.

• Дескриптор:

• Постер жұмысын қорғай алады.

Идеяны бере алады.

Постер жұмысын безендіре алады.

Тақырыпты аша алады.

Топтар бір – бірін бағалай алады.

3 - тапсырма Ж. Әр оқушы мәтінннің ой желісіне қарай әкесіне хат жазады. «Автор орындығы» әдісі арқылы әр топтан 1-2 оқушы жазғандарын ортаға шығып оқиды. Қалғандары бағалайды.

Жетістік критерийі:

-Мәтінді 12 сөйлемнен құрайды

-Хат формасын, стилін сақтайды

-Көркемдегіш құралдарды пайдаланады

Дескриптор:

-Мәтінді 12 сөйлемнен құрай алады

-Хат формасын, стилін сақтап жаза алады

-Көркемдегіш құралдарды орнымен қолдана алады

«Мұғалімге хат»

Оқушылар мұғалімге кері байланыс береді. Жазбаша немесе ауызша беруге болады.

Үйренгенім .........................................................

Мұғалімге ұсыныс ..............................................

Түрлі-түсті маркерлер

Дифференциация – оқушыға мейлінше қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілетті оқушыға тапсырманы қалай түрлендіресіз?

Бағалау – оқушы білімін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пəнаралық байланыс – Денсаулық жəне қауіпсіздік, АКТ-мен байланыс. Құндылықтармен

байланыс (тəрбие элементі).

Оқушыларға тапсырма жеңілден күрделіге қарай беріледі.Мәтінмен жұмыста барынша қолдау.Қабілетті оқушы ой толғау жазады немесе өлең құрастырады

.Қиындық келтіретін оқушыларға мәтін ішінен жетекші сұрақтар қойылады.

Оқушылар бірін-бірі жұпта, топта бағалайды.

Оқушылардың дұрыс жауабына мадақтау сөздермен қолдау көрсетеді.

Кері байланыста оқушылар өз топтарының жұмысымен бірге басқа топтың жұмыстарын бағалайды және ұсыныс береді.

Оқушылар тапсырмада көрсетілген дескрипторлар бойынша өзін-өзі бағалайды. Бас бармақ арқылы бағалайды.

Оқушылар бірін-бірі тыңдап,құрметтеп үйренеді. «Мәңгілік ел» бағдарламасы –азаматтық, адамгершілік қалыптасады. «Өзін-өзі тану» «Әдебиет»

«Тарих»

Ойлану

Сабақтың мақсаты мен оқу міндеттері орындалды ма?

Бүгін оқушылар не үйренді?

Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті? Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма? (тапсырмалар сəйкес болды ма?)

Уақытты қалай пайдаландым? Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім жəне неге?

Сабақтың мақсаты мен міндеттері орындалады. Оқушылар тыңдалым,жазылым материалдары бойынша жинақы мәтін жаза алды. Сабақ өз деңгейінде өтеді. Тапсырмалар оқушы деңгейіне қарай беріледі. Уақытты тиімді пайдалана білгендіктен, жоспарыма өзгеріс енгізбедім.

Жалпы баға

Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе: (оқыту мен оқуға қатысты)

1. «Ұлыма хат» мәтінін оқығаннан кейінгі әкесіне жазған хаты

2. Кері байланыс «Мұғалімге хат» әдісі

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1 Әңгімедегі авторлық баяндауды монолог етіп құрастырса;

2.Көркемдегіш құралдарды қатыстыру арқылы мәтін жазылса;

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге назар аудару қажет? ӘТН дағдысын сабақпен байланыстыру, қабілеті төмен оқушылардың қызығушылық танытуы.