Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
Ашық сабақ:Дұрыс тамақтанудың негіздері. Ас мәзірін әзірлеу
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
Т.Ибрагимов атындағы жалпы орта мектеп
Қысқа мерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: Дұрыс тамақтанудың негіздері. Ас мәзірін әзірлеу.
Бөлім: |
Тамақтану мәдениеті |
|||||||||
Оқытушының аты-жөні: |
Омар Шәрипа Түзелбекқызы |
|||||||||
Күні: |
30.03.2023 |
|||||||||
Сынып: 5 «А» |
Қатысушылар саны: |
Қатыспағандар: |
||||||||
Сабақтың тақырыбы: |
Дұрыс тамақтанудың негіздері. Ас мәзірін әзірлеу |
|||||||||
Сабақта меңгерілетін оқу мақсаттары |
5.2.4.1-Дұрыс және тиімді тамақтанудың ережелерін сипаттау және зерделеу 5.2.4.2-Дұрыс және тиімді тамақтанудың мәзірін құрастыру 5.1.3.1-Шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы) |
|||||||||
Сабақтың мақсаты: |
-Дұрыс және тиімді тамақтанудың ережелерін сипаттайды және зерделейді; -Дұрыс және тиімді тамақтанудың мәзірін құрастырады; -Шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істейді (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы). |
|||||||||
Сабақтың барысы |
||||||||||
Сабақтың кезеңі/уақыт |
Педагогтың әрекеті |
Оқушылардың әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
||||||
Сабақтың басы 10-минут
|
Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен сәлемдесу. Психологиялық ахуалды қалыптастыру. Назарларын сабаққа аудару.Өткен сабақтарды пысықтау мақсатында жеке жұмыс: Тапсырма№1.«Кахут» ойыны арқылы сұрақтар қойылады: 1.Бейнелеу өнері түрлерін атаңыздар?( кескіндеме, графика,мүсін,СҚӨ, сәулет өнері,дизайн) 2. Суретте тау-тас,өзен-көлдер бейнеленсе бейнелеу өнерінің қандай жанры деп аталады? (натюрморт,пейзаж,портрет, анималистік жанр) 3. Сымнан басқа бұйымдар жасалатындықтан, оны қандай өнім деп те атайды? (жартылай дайын өнім деп те атайды) 4. Қазақтың ең әйгілі музыкалық аспабын атаңыз? (домбыра) 5. Ұрмалы-соқпалы аспаптарды атаңыз? (дабыл,астаяқ,даңғыра,шыңдауыл,дауылпаз, марака,ксилофон, тамбурин,ұшбұрыш) 6. Жұмыс орны жақсы жарықтандырылған, ыңғайлы болуы және жарық көзі сол жақтан түсуі керек (ақиқат) |
Оқушылар амандасып бір-біріне сәттілік тілейді.
«Кахут» әдісі арқылы оқушылар қайталау сұрақтарына жауап береді
|
Қалыптастырушы бағалау: Бірін –бірі бағалау. |
Слайд, стикерлер АКТ, слайд |
||||||
Сабақтың ортасы 30-минут
Сергіту сәті
|
Дескриптор: -Онлайн мектеп платформасынан конспектпен танысады, -тапсырмаларды орындайды.
Тапсырма№3: Теңдестірілген тамақтануға арналған негізгі қоректік заттарды топтастыру. 1-топ: Атауы: Майлар: қызметін атау және суреттерден қорек көздерін топтастыру. 2-топ: Атауы:Ақуыздар: қызметін атау және суреттерден қорек көздерін топтастыру. Дескриптор: -қызметін атайды; -суреттерден қорек көздерін топтастырады. Жауабы: 1-топ: Аталуы: Майлар Қызметі: Энергия және оны сақтау. Ағза жануарлар мен өсімдіктерден алынған майларды қажет етеді. Қорек көздері: Жаңғақтар, шекілдеуік, авокадо, өсімдік майлары, сүт өнімдері (сүт, ірімшік 2-топ: Аталуы: Ақуыздар Қызметі: Ағзаны дамыту және қалпына келтіру, бұлшықеттерді жетілдіру Қорек көздері: Ет, балық, жаңғақтар, жұмыртқа, соя, бұршақ дақылдары Тапсырма№4: «Бірге ойлайық» әдісі бойынша сабақты қорытындылау тапсырмасы. Тамақ ішу кестесі тамақтану тәртібі деп аталады. Жекелеген ерекшеліктері болса да, үш мәрте ас ішіп, олардың арасында екі мәрте жеңіл-желпі тамақ ішуді ұстанған дұрыс.
Дескриптор: -Ас мәзірін құрастырады; - Адам ағзасына зиянды тағамдарды біледі. Күтілетін жауаптар: Ас мәзірі түрлері: таңғы ас, түскі ас, бесін ас,кешкі ас,т.б 1-топ: Түскі ас мәзірі: 1.Сүйек сорпасына піскен бұршақ көже. 2.Етті палау. 3.Нан. 4.Тәтті шай. 5.Қияр мен қызанақ. 2-топ:Адам ағзасына зиянды тағамдар: фри картобы, чипсы, газдалған сусындар, фаст-фудтар,попкорм, тәттілер,т.б. |
Оқушыларсұрақ бойынша пікірлерін айтады.
Онлайн мектеп платформасынан конспектпен танысады, тапсырмаларды орындайды.
«Флиппити» әдісімен екі топқа бірігеді
Дескриптор: -қызметін атайды; -суреттерден қорек көздерін топтастырады.
.
Дескриптор: -Ас мәзірін құрастырады; - Адам ағзасына зиянды тағамдарды біледі.
|
ҚБ: мақтау, мадақтау сөздермен және стикерлер-мен
ҚБ: мақтау, мадақтау сөздермен және стикерлер-мен
ҚБ: мақтау, мадақтау.
ҚБ: мақтау, мадақтау сөздермен және стикерлер-мен
|
Слайд, стикерлер
Онлайн мектеп материалыНоутбук. Стикерлер.
Слайд.АКТ Слайд, суреттер, стикерлер
Стикерлер. Слайд.
|
||||||
Сабақтың соңы 5-минут
|
Кері байланыс «Инсерт» әдісі бойынша бүгінгі сабақта : Не білдім? Нені білемін? Не білгім келеді ? сұрақтарына жауап беру. |
Оқушылар бүгінгі сабақтан алған әсерлерін сұрақтарға жауап беру арқылы кері байланыс береді |
ҚБ: мақтау, мадақтау. |
Слайд, стикерлер, түрлі-түсті ұшбұрыш қағаз |
-
Жеке жұмыс.«Сұрақ бізден, жауап сізден» әдісі бойынша сабақты қорытындылау сұрақтары:
-
1.Тағамдар қандай қоректі заттардан тұрады? (ақуыздар, көмірсулар, майлар, дәрумендер, минералдар және су )
2. В дәрумені інің қызметін атаңыздар?(В топтағы әр дәрумен бүкіл ағзада әртүрлі қызметтерді атқарады, мысалы, жүйке жүйесінің жұмысы мен зат алмасуды жақсартады)
3. C дәруменінің қызметін атаңыздар?(терінің, тістің, сүйектің саулығын сақтайды; инфекциялармен күресуге, тағамнан темірді сіңіруге көмектеседі)
4. D дәруменінің қызметін атаңыздар? ( бойдың қалыпты өсуін, сүйектердің дамуын қамтамасыз етеді, рахиттің дамуының алдын алады)амақтану
-
физикалық және психикалық денсаулықтың жақсаруына әкеледі;
-
дененің дұрыс өсуіне көмектеседі;
-
жұмыс қабілетін арттырады;
-
аурумен күресу немесе оған қарсы тұру қабілетін арттырады.
Дәрумендер бізге жануарлар мен өсімдік өнімдерімен келеді. Олардың басты ерекшелігі – олар ұзақ уақыт сақталған немесе жылытып өңделген кезде өнімдерден оңай ыдырайды.
Негізінде адамға 13 түрлі дәрумен қажет: A, C, D, E, K және B тобының 8 дәрумені. Дәрумендер ерігіштігі бойынша майда еритін және суда еритін болып жіктеледі.
Майда еритін дәрумендер жануарлардан алынатын өнімдерде және құрамында майлары бар, сүт, сары май, өсімдік майлары, жұмыртқа, бауыр және майлы балық сияқты тағамдық өнімдерде болады. Майда еритін дәрумендерге A, D, E және K дәрумендері жатады.
С және В дәрумендері сияқты суда еритін дәрумендер жемістерден, көкөністерден, дәнді дақылдардан, сүттен және сүт өнімдерінен алынадыҚалай ойлайсың, бір-екі күн тамақтанбасаң, өзіңді қалай сезінер едің? Сенің ағзаң қаншалықты жігерлі болар еді? Иә, күш-қуат жетіспейтін сияқты болып, өзіңді әлсіз сезінер едің. Сен оны тамақтан аласың, ол энергетикалық теңгерімді сақтау үшін энергияның қажетті мөлшерімен (калориямен) қамтамасыз етеді. Энергетикалық теңгерім – тамақтан алынатын калориялардың ағза тұтынатын калорияларға тең болуы. Бірқатар себептерге байланысты, қазіргі заманауи тағамдардың барлығы бірдей біздің ағзамызға пайдалы бола бермейді, сондықтан дұрыс тамақтанудың негіздерін үйрену маңызды. Табиғи, пайдалы тамақ өсімдіктерден немесе жануарлардан өндірілген, табиғи жолмен, химиялық тыңайтқыштарсыз өсірілуі керек екенін білгендіктен, оны ұстану қиын емес. Дұрыс тамақтану – өнімдерден бас тарту емес, ағзаға керек нәрсені алу үшін әртүрлі тағамдарды қажет мөлшерде жеу. Әртүрлі өнімдерді мұндай теңдестіріп қабылдау ұтымды тамақтану деп аталады.
Тағам ақуыздар, көмірсулар, майлар, дәрумендер, минералдар және су сияқты белгілі бір қоректік заттардан тұрады. Олар өмір сүруге, өсуге, ағзаның жұмыс істеуіне және тіндерді қалпына келтіру үшін қажет.
Кез келген тағамда осы қоректік заттардың бірнешеуі болуы мүмкін. Сонымен қатар, оларды сіңіру үшін қажет заттар да болады. Осы маңызды қоректік заттарды екі негізгі топқа бөлуге болады:
-
Майлардан, көмірсулар мен ақуыздардан тұратын макронутриенттер энергия бөледі және көп мөлшерде қажет болады.
-
Дәрумендер мен минералдардан тұратын микронутриенттер ағзамыздың дұрыс жұмыс істеуіне және инфекцияларға қарсы тұру үшін иммундық жүйені нығайтуға қажет. Олар өте аз немесе «микроскопиялық» мөлшерде қажет.
Теңдестірілген тамақтануға арналған негізгі қоректік заттар
талуы: Көмірсулар
Қызметі: Энергия көзі
Қорек көздері: Картоп, жеміс-жидектер, барлық дәнді дақыл және олардан алынған өнімдер
Аталуы: Майлар
Қызметі: Энергия және оны сақтау. Ағза жануарлар мен өсімдіктерден алынған майларды қажет етеді.
Қорек көздері: Жаңғақтар, шекілдеуік, авокадо, өсімдік майлары, сүт өнімдері (сүт, ірімшік
Аталуы: Ақуыздар
Қызметі: Ағзаны дамыту және қалпына келтіру, бұлшықеттерді жетілдіру
Қорек көздері: Ет, балық, жаңғақтар, жұмыртқа, соя, бұршақ дақылдары
Аталуы: Минералды заттар
Қызметі: Зат алмасуды реттеу
Қорек көздері: Әр минерал үшін белгілі бір өнімдердің өзіндік тобы
Аталуы: Су
Қызметі: Жасушалардағы барлық процеске арналған негіз
Қорек көздері: Ауызсу, басқа сусындар. Судың 20%-ға жуығы тамақпен келеді
Қоректік заттардың кез келген түріндегі жетіспеушілік ауруға немесе ағзаның сусыздануына әкелуі мүмкін. Тағамның тағы бір қоректік емес құрауышы – жасунық, бірақ оны рационға қосу маңызды. Жасунық немесе жуан талшықтар – тағамды ішек арқылы өткізуге көмектесетін қорытылмайтын көмірсулар.
Ұтымды тамақтану:
-
физикалық және психикалық денсаулықтың жақсаруына әкеледі;
-
дененің дұрыс өсуіне көмектеседі;
-
жұмыс қабілетін арттырады;
-
аурумен күресу немесе оған қарсы тұру қабілетін арттырады.
Ұтымды тамақтанудың құрауыштары:
-
тамақтану тәртібін сақтау;
-
тағамды мөлшермен қабылдау;
-
өнімдердің әртүрлілігі.
Тағам рационы – адамның белгілі бір уақыт ішінде тұтынатын өнімдерінің мөлшері. Оның белгілі бір шегі болуы керек: көп тамақ ішу де, ашығу да ағзаға зиян. Тағам рационы неғұрлым әртүрлі болса, ағза соғұрлым қажетті қоректік заттарды алатынына кепілдік жоғары болады.
2-топ: Адам ағзасына зиянды тағамдар