Жамбыл облысы, Жуалы ауданы№ 36 Ш.Уәлиханов атындағы НМҚазақ тілі мен әдебиет пән мұғалімі:Конысбаева Роза АбилхановнаТақырыбы: «Қазақ хандығына 550 жыл»Мақсаты:Білімділік: қазақ хандығы құрылуының тарихи оқиғалар тізбегін еске түсіре отырып, танымдарын арттыру;Тәрбиелілік: тарихи ұлы тұлғалардың ерліктерін насихаттай отырып, отансүйгіштікке тәрбиелеу; Дамытушылық: өткенді еске түсіре отырып, болашаққа бағдар беруге баулу. Сабақтың көрнекілігі: слайд шоу («Қазақ елі» видео ролик, қазақтың ұлы хандары мен батырларының фото суреттері, Қазақстан еліндегі батырларға арналған ескерткіштердің фото суреттері, халық күйлерінің жазбалары)Сабақтың барысы:І. КіріспеҚұрметті, оқушылар. Бүгінгі ашық тәрбие сағатымыздың тақырыбы: «Қазақ хандығына 550 жыл» Қазақстан Республикасы Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған 2015 жылғы Жолдауы қалай аталады? (Нұрлы жол болашаққа бастар жол» Жолдауы).2015 жылы қандай атаулы мерейтойларды тойлап жатыр? (Қазақ хандығының 550 жылдығы, Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығы, Ұлы Жеңістің 70 жылдығы).«Қазақтың бүкіл тарихы – бірігу тарихы, тұтастану тарихы. Қазақ тек бірігу, бірлесу жолында келе жатқан халық» – деп президентіміз Н.Ә.Назарбаев айтып өткендей бұл ғасырда өмір сүріп отырған барша ұрпақ ғылым саласында өзіндік жол салар дара ұрпақ болуы тиіс. Олай болса болашаққа нық қадам жасау бүгіннен басталады.2015 жылы Керей мен Жәнібек Шу мен Талас өзендерінің арасындағы аймаққа орналасып, қазақтың туын көкке көтергеніне 550 жыл толады. Бұл оқиға қазақ халқының тарихындағы маңызды оқиға болды. Ол ұлан-байтақ өңірді мекендеген қазақ тайпаларының басын қосып шоғырландыруда, қазақтың этникалық аумағын біріктіруде, қазақтың байырғы заманнан басталған өз алдына жеке ел болып қалыптасуын біржолата аяқтауда аса маңызды және түбегейлі шешуші рөл атқарды.Осыған байланысты, елімізде жастардың патриоттық сезімін барынша күшейту мақсатында бұл оқиғаны мерейтой күндерінің қатарына қосу мен Қазақ хандығының 550 жылдығын атап өтуге арналған іс-шараларды өткізу жөнінде мәселе қарастырылды.Ата-бабаларымыз бізге бірліктің, ынтымақтың, тұтастықтың ұлы үлгісін көрсетіп кетті. Қазақстанның арғы-бергі тарихының ең ғибратты тағылымы, міне осында. Олай болса бүгінгі «Қазақ хандығына 550 жыл» атты ашық тәрбие сағатымызды бастайық.Сынып 2 топқа бөлінеді: І-топ «Керей тобы», ІІ-топ «Жәнібек тобы».Сабақ соңында жеңімпаз топ мақтау грамотасымен марапатталады. Сабағымыз сайыс сабақ ретінде өткізіледі.Сайыстың әділқазылар алқасымен таныстырып өтейін:Мектеп психологі: Байксиева Назира АмангельдиевнаД.Т.І.Ж.орынбасары: Ақмырзаева Жанар Рәпілбек қызыВИДЕОРОЛИК «Қазақ елі»ІІ. «Толған ел тарихын таспен жазады, Тозған ел тарихын жаспен жазады» туры (тарихтан сұрақтар) І. Қазақ хандығының құрылуы:1. Алтын Орда ыдырағаннан кейін қандай жаңа мемлекеттер құрылды?А) Сібір хандығы, Қазан хандығы, Астрахан хандығыВ) Жоңғар хандығы, Сібір хандығыС)Моғолстан хандығы, Қазақ хандығы2. Керей мен Жәнібек сұлтандар қай жерде қазақ хандығының ұлттық туын тігіп, 1465-1466 жылдары Қазақ хандығын құрды?А) Батыс Жетісу жеріндеВ) Орталық ҚазақстандаС) Шығыс Қазақстанда3. Қазақ хандығының құрылуы туралы қай тарихшы жазды?А) Әл-МарвазиВ) Рашид ад-ДинС) Мұхаммед Хайдар Дулати4. Қазақ хандығының ұлттық туы тігілген жер?А) ҚозыбасыВ) СайранС) Түркістан5. ХҮІ ғасырдың соңындағы Қазақ хандығының астанасы? А) Сығанақ В) СайрамС) Түркістан6. Қазақ халқының ұраны болған сөз.А) Шыңғыс В) Жошы С) Алаш7. Қазақтың халық болып қалыптасуының барысын бұзған шапқыншылық.А) Моңғол шапқыншылығыВ) Жоңғар шапқыншылығыС) Орыс шапқыншылығы8. 1710 жылы жоңғарлар шабуылын тойтару мәселесін талқылай үшінқазақ жүздерінің өкілдері бас қосқан жер.А) ҚарақұмВ) ҚызылқұмС) Қозыбасы9. “92 баулы өзбек” шежіресінде қай хандық туралы айтылады?А) Қазақ хандығыВ) Әбілқайыр хандығыС) Ноғай Ордасы10. Бұл кезеңде бейғам отырған қазақтар аямай қырылды. Жоңғарлар Жетісуды, Ұлы жүзді қырып-жойып, Ұлы жүз, Кіші жүз жеріне де жетті. Халық басы ауған жаққа шұбырды. Ұлы Жүз бен Орта Жүздің қазақтары Самарқан пен ходжентке қарай шұбырды. Кіші жүз қазағы хиуа мен Бұхараға ағылды. Босқындардың біразы Сырдың сол жағындағы Алакөл маңына топтасты. Халық бұл кезеңді қалай атады?А) «Аңырақай» шайқасыВ) «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама»С) Орбұлақ шайқасы11. Қазақтарды «Ислам дініне сенетін халықтар» деп кім жазды?А) Марко ПолоВ) Рашид ад-ДинС) А.Дженкинсон12. Шығай хан мен Тәуекел сұлтанға Абдалах хан риза болып қай жерді сыйға береді?А) ЖетісуВ) Ходжент С) Хантау13. 1598 жылғы шайқаста екі жақтың билеушісі де қаза болып, екі хандық хансыз қалды, бұл хандықтар:A) Моғолстан мен Өзбек хандығыB) Қазақ хандығы мен Өзбек хандығыC) Ташкент билеушісі мен Қазақ хандығы14. Бейбітшілік жағдайда ханның рұқсатынсыз жол берілмейді:A) Көшіп-қонуғаB) Соғысты бастауғаC) Салықты көбейтуге15. 1726 жылы болған «Қалмақ қырылған» шайқасының маңызы:А) Қазақстанның солтүстік-батысы азат етілдіВ) Қазақ жері түбегейлі азат етілдіС) Жоңғарлар Іле өзенін бойлап, еліне қарай шегінді16. XVI ғасырдың II жартысында Қазақ хандығының күш-қуатын беделін арттырған, жерін кеңейтуге себеп болған тарихи оқиға:A) Мәскеуге қосылуды жақтаған Ноғай ұлыстарын талқандап, өзіне қосып алуыB) Моғол ханын талқандауыC) Ішкі талас тартыстардың тоқтатылуы17. XVI ғасырдың II жартысында Жетісу қазақтарының жағдайын ауырлатқан оқиға:A) Ойраттардың тонаушылық жорықтарыB) Моғол хандарының жиі шабуылыC) Хақназар ханның қатыгездігі18. Қазақ хандығының құрылымы сатыдан … тұрады:A) төртB) бесC) жеті19. Ресейдің Шығыспен сауда қатынасын өрістету үшін Қазақстан «Кілт және қақпа» ролін атқарады деген патша:А) I ПавелВ) II ЕкатеринаС) I Петр20. XVIII ғ. II ж. қазақ – орыс саудасының белгілі орталықтары.А) Семей, Өскемен, Бұқтырма В) Петропавл, Орынбор, ҚұлжаС) Семей, Петропавл, АқсуІІІ. «Ақсақ құлан» күйі (күй үнтаспасы тыңдалады, оқушылар күй атауын табу керек)– “Ақсақ құлан” күйі. Мойынқұм өңіріндегі Хан тауын Шыңғысханның үлкен ұлы Жошы хан мекендегенін тарих растайды. Бұл өңір ол кездері құландардың мекені болған деседі. Бірде Жошы ханның еріккен баласы қасында адамдары бар аңға шығады. Аңшылар сай-саймен бөлініп кеткенде хан баласы бір топ құланның үстінен түседі. Топтың ішіндегі құланның жасамысы баланың жасаған айбарына қарамай (құландардың күйлеп жүрген кезі болса керек, қызғаныш туғызыпты) ат үстінен баланы шайнап, жұлып алып таптап, тепкілеп өлтіреді. Хан қаһарына мініп құлан біткенді қырамын деп ор қазып құландарды қамаған жер, құланды қырған ор «Ханның оры» атанады. Олардың сілемдері әлі жатыр. Аңыз әңгімелерде осы оқиғаға байланысты «Ақсақ құлан» күйін ХІІІ ғасырда өткен, атақты күйші Ершедегей деген адам шығарған екен. Қырылған құландардың сүйегі тау-тау болып үйілген жерді кейін Ақсүйек деп атайды.IV. Мәнді цифрлар туры1. Қазақ хандары Сыр бойындағы қалалар үшін қанша жыл соғысты?А) 20 жылВ) 30 жылС) 25 жыл2. Әбілқайыр хан Ақ Орда билігін өз қолына алу үшін қанша жылға жуық күрес жүргізген?А) 20
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
21 Желтоқсан 2017
804
0 рет жүктелген
