Ата - аналармен шеберлік сынып
«Қазақшаңыз қалай?»
Ата-аналардың мемлекеттік тілге деген
қызығушылығын арттыру. Отанын, туған жерін, елін сүюге, халық
дәстүрлерін сыйлауға тәрбиелеу, шапшаңдықпен зеректікке
баулу.
1 -
мұғалім:
Қайырлы күн, құрметті ата-аналар! Бүгінгі «Қазақшаңызыз қалай?» атты шеберлік сыныбымызды бастауға рұқсат етіңіздер! Добрый день дорогие родители! Позвольте открыть сегодняшний наш мастер класс с родителями, которое называется « Қазақшаңыз қалай?» («Как у Вас с казахским?»). Это мероприятие мы проводим в нашей школе первый раз. Шеберлік сыныпты өткізудегі мақсатымыз - басқа ұлт өкілдерінің мемлекеттік тілге құрметпен қарауға, сонымен қатар, өзара ынтымақтастықта болуға баулу. Бүгінгі шеберлік сыныпта біз сіздермен қазақша сөйлеуге, ән айтуға үйренеміз, қазақтың салт- дәстүрлерімен танысамыз.
2- мұғалім:
Ата-аналар, сіздер қазақша қалай амандасуға, қал-жағдай сұрауға, қоштасуға болатынын білесіздер ме? Амандасудың, қал-жағдай сұраудың, қоштасудың түрлері көп. Мысалы:
Сәлеметсіз бе (амансыз ба) ! - Здравствуйте!
Сәлеметсің бе (амансың ба)! - Здравствуй!
Сәлем! - Привет!
Қайырлы таң! - Доброе утро!
Қайырлы күн! - Добрый день!
Қайырлы кеш (кеш жарық)! - Добрый вечер!
Қал- жағдайыңыз қалай? - Как поживаете?
Қал- жағдайың қалай? - Как поживаешь?
Денсаулығыңыз қалай? – Как Ваше здоровье?
Денсаулығың қалай? – Как твоё здоровье?
Жақсы! – Хорошо!
Тамаша! – Превосходно (прекрасно)!
Жаман емес! – Неплохо!
Рақмет! – Спасибо (благодарю)
Сізді көргеніме өте қуаныштымын! – Мне очень приятно видеть Вас!
Сені көргеніме өте қуаныштымын! – Мне очень приятно видеть тебя!
Келесі кездескеше! - До следующей встречи!
Сау болыңыз (сау бол!) - До свидания!
Сіздермен амандасып көрейік (интербелсенді тақтадан слайд көрсетіледі, мұғалім сөздерді оқып береді).
Диалог: мұғалім мен ата-ана; ата-ана мен ата-ана;
1- мұғалім:
Сіздерге қазақ халқының салт дәстүрінен «Бесікке салу» және «Тұсау кесу» рәсімдерін көрсетеміз. Бұл рәсімдерді сіздер сияқты осы мектепте оқитын оқушыларының әжелері көрсетеді.
______________________________________________________
______________________________________________________
Бесікке салу — традиционный казахский обряд, связанный с рождением ребенка. Это торжественное мероприятие устраивают, когда младенца пер-вый раз кладут в «Бесік» — колыбель-качалку.
У казахов «Бесік» считается золотым гнездом младенца и обряд «Бесікке салу» — является одним из самых значимых и почитаемых. Приглашаются гости, накрывается праздничный дастархан, поэтому обряд «Бесікке салу» еще называют «Бесік той». Красивая колыбель, новые красивые одеяльца, подушки, перинки, ленточки и завязки — все это смотрится очень привлекательно и нарядно. По обычаю, «Бесік» ребенку готовит и привозит бабушка, со стороны матери. Первый раз уложить ребенка в колыбель поручают образцовой, опытной, имеющей большой авторитет бабушке или женщине. Уложить младенца в «Бесік» в первый раз очень почетно. По казахскому поверью, «Бесік» сначала окуривают дымом, изгоняя злых духов, затем проводят интересный обряд — «Тыштырма». Для этого, через отверстие для горшочка в днище колыбели, пропускают конфеты, курт, сладости приговаривая: «Тышты! Тышты!». Это поверье означает, что родившийся ребенок принесет в дом благополучие и богатство. Гости стараются поймать сладости и раздают детям. После этого ребенка пеленают в «Бесік» и поют колыбельную песню «Бесік жыры»:
Почетную гостью, которая укладывала малыша в «Бесік», одаривают ценным подарком, всем остальным женщинам и девушкам дарят платки и отрезы ткани, чтобы и у них в доме праздновался обряд, связанный с рождением младенца, «Бесікке салу».
Тұсау кесу (разрезание пут) – обряд посвященный малышу. Делают для того, чтобы он быстро встал на ноги. Этот обычай организуют, когда он пос-тепенно начинает ходить. Это время, в большинстве случаев наступает, когда ему исполняется год. Наши предки верили, что если этот обычай не будут проводить, то будущее ребенка будет плохим, он будет часто спотыкаться. А если этот обряд будет проведен, то его ждет светлое будущее и он будет счастливым, удачливым. Для проведения этого обряда, родители ребенка организуют той. Для этого они за день до праздника отправляют пригласи-тельные своим родственникам, друзьям, близким. Для гостей накрывается праздничный дастархан. Начинается застолье. После начинается обряд тұсау кесу. Ноги малыша завязывают черно-белой веревкой. Эти цвета выбирают, чтобы он в будущем отличал черное от белого, был добропорядочным гражданином, никому не переходил дорогу.
«Кто будет резать пут ребенку?», то тут есть два варианта. Первый вариант - этого человека выбирают родители. Это право в основном предоставляется многодетной, энергичной женщине или бабушке. Человек, который режет путы ребенку должен быть шустрым, энергичным, уважаемым среди своего окружения. Человек, которому поручен этот процесс, должен принести с собой нож и веревку. После застолья все выходят на улицу. Расстилается специальный ковер. На ковер ставят малыша, и выбранный человек режет ему пут. Далее два человека берут его за руки и водят его по ковру. на ковер ставят специальные предметы (книги, зеркало, плеть). Далее ребенок выбирает один из предметов. К примеру, если он выбирает книгу станет ученым, просветленным и т.д. А если он выберет плеть, то станет воинственным. Второй вариант – устраивается соревнование по быстрой ходьбе среди мальчиков. Мальчик, который занял первое место, будет резать пут ребенку. Это делают для того, чтобы энергия этого мальчика передалась малышу. Затем мальчику дарят подарок. Если обряд тусау кесер делают богатые люди, то после этого обряд продолжается более масштабно. Проводят байге, курес, кокпар и др. национальные игры.
Ата аналарды сахнаға шығарып, айнала отырғызып рәсімдерге қатыстырады.
2- мұғалім:
Енді, құрметті ата аналар, сіздермен қазақша ән айтып үйренеміз (поппури)
Ән «Гүлдерайым»
Ақ көңіл ағызайық әннің майын
Жас дәурен шалқып жатқан айдындайын
Астынан алты қырдың шыққан даусым
Жетсе екен құлағына қалқатайдың
Ахау, Гүлдерайым,
Күн мен Айым
Ұшарға қанатым жоқ
Не қылайын?
Ән «Еркем, еркем, еркем-ай»
Айт дегенде өлеңді аңырмаймын еркем-ай,
Көлден ұшқан аққудай мамырлаймын еркем-ай!
Қайда жүрсем жақсының жанындамын еркем-ай,
Іздегенмен жаманға табылмаймын еркем-ай!
Еркем, еркем, еркем-ай,
Еркелеген еркем-ай!
Бүгін болған мерекең
Болсын тағы ертең-ай!
Ән «Он алты қыз»
Астыма мінген атым генадушка,
Шабамын көңіл ашып немножка.
Не керек бұл дүниеде жить етуге,
Азырақ ойнап-күлмей, молодушка.
Зұлқия-ай, Ұрқия-ай,
Қатира-ай, Сағира-ай,
Күлзира-ай, Назира-ай,
Нағима-ай, Батима-ай!
Әшекей қыз Айжан-ай,
Бәлекей қыз Балжан-ай,
Толықсынған Маруся-ай,
Тындаушы еді-ау, сәлем-ай!
Қайда кетті Раиса-ай?
Қайда кетті Раиса-ай?
Я люблю тебя, Рая-ай!
Ән «Анамның тілі»
Өмірге келдім,
Анамды көрдім,
Деді ол: жаным,
Арайлы таңым.
Самал боп желпіп,
Жырымен ертіп,
Үйретті тынбай
Бал тілін, әнін.
Анамның тілі - айбыным менің,
Анамның тілі - ай-күнім менің!
Сүйемін байтақ елімді туған,
Сүйемін мәңгі - өмірді думан.
Осындай шараға қатысып, уақыттарыңызды бөліп келгендеріңізге мыңда бір рақмет!
– Барлық қатысқан ата-аналарға
алғысымызды білдіреміз..
Сау
болыңыздар!
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министирлігі
Әуезов ауданы
КММ №5 мектеп-гимназия
Қазақ тілі кафедрасының «Бір тіл, бір халық, бір ел» атты
айлығының жоспарында қарастырылған шеберлік сынып
Тақырыбы: «Қазақшаңыз қалай?»
2018/2019 оқу жылы
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Ата - аналармен шеберлік сынып «Қазақшаңыз қалай?» авторлық материал
Ата - аналармен шеберлік сынып «Қазақшаңыз қалай?» авторлық материал
Ата - аналармен шеберлік сынып
«Қазақшаңыз қалай?»
Ата-аналардың мемлекеттік тілге деген
қызығушылығын арттыру. Отанын, туған жерін, елін сүюге, халық
дәстүрлерін сыйлауға тәрбиелеу, шапшаңдықпен зеректікке
баулу.
1 -
мұғалім:
Қайырлы күн, құрметті ата-аналар! Бүгінгі «Қазақшаңызыз қалай?» атты шеберлік сыныбымызды бастауға рұқсат етіңіздер! Добрый день дорогие родители! Позвольте открыть сегодняшний наш мастер класс с родителями, которое называется « Қазақшаңыз қалай?» («Как у Вас с казахским?»). Это мероприятие мы проводим в нашей школе первый раз. Шеберлік сыныпты өткізудегі мақсатымыз - басқа ұлт өкілдерінің мемлекеттік тілге құрметпен қарауға, сонымен қатар, өзара ынтымақтастықта болуға баулу. Бүгінгі шеберлік сыныпта біз сіздермен қазақша сөйлеуге, ән айтуға үйренеміз, қазақтың салт- дәстүрлерімен танысамыз.
2- мұғалім:
Ата-аналар, сіздер қазақша қалай амандасуға, қал-жағдай сұрауға, қоштасуға болатынын білесіздер ме? Амандасудың, қал-жағдай сұраудың, қоштасудың түрлері көп. Мысалы:
Сәлеметсіз бе (амансыз ба) ! - Здравствуйте!
Сәлеметсің бе (амансың ба)! - Здравствуй!
Сәлем! - Привет!
Қайырлы таң! - Доброе утро!
Қайырлы күн! - Добрый день!
Қайырлы кеш (кеш жарық)! - Добрый вечер!
Қал- жағдайыңыз қалай? - Как поживаете?
Қал- жағдайың қалай? - Как поживаешь?
Денсаулығыңыз қалай? – Как Ваше здоровье?
Денсаулығың қалай? – Как твоё здоровье?
Жақсы! – Хорошо!
Тамаша! – Превосходно (прекрасно)!
Жаман емес! – Неплохо!
Рақмет! – Спасибо (благодарю)
Сізді көргеніме өте қуаныштымын! – Мне очень приятно видеть Вас!
Сені көргеніме өте қуаныштымын! – Мне очень приятно видеть тебя!
Келесі кездескеше! - До следующей встречи!
Сау болыңыз (сау бол!) - До свидания!
Сіздермен амандасып көрейік (интербелсенді тақтадан слайд көрсетіледі, мұғалім сөздерді оқып береді).
Диалог: мұғалім мен ата-ана; ата-ана мен ата-ана;
1- мұғалім:
Сіздерге қазақ халқының салт дәстүрінен «Бесікке салу» және «Тұсау кесу» рәсімдерін көрсетеміз. Бұл рәсімдерді сіздер сияқты осы мектепте оқитын оқушыларының әжелері көрсетеді.
______________________________________________________
______________________________________________________
Бесікке салу — традиционный казахский обряд, связанный с рождением ребенка. Это торжественное мероприятие устраивают, когда младенца пер-вый раз кладут в «Бесік» — колыбель-качалку.
У казахов «Бесік» считается золотым гнездом младенца и обряд «Бесікке салу» — является одним из самых значимых и почитаемых. Приглашаются гости, накрывается праздничный дастархан, поэтому обряд «Бесікке салу» еще называют «Бесік той». Красивая колыбель, новые красивые одеяльца, подушки, перинки, ленточки и завязки — все это смотрится очень привлекательно и нарядно. По обычаю, «Бесік» ребенку готовит и привозит бабушка, со стороны матери. Первый раз уложить ребенка в колыбель поручают образцовой, опытной, имеющей большой авторитет бабушке или женщине. Уложить младенца в «Бесік» в первый раз очень почетно. По казахскому поверью, «Бесік» сначала окуривают дымом, изгоняя злых духов, затем проводят интересный обряд — «Тыштырма». Для этого, через отверстие для горшочка в днище колыбели, пропускают конфеты, курт, сладости приговаривая: «Тышты! Тышты!». Это поверье означает, что родившийся ребенок принесет в дом благополучие и богатство. Гости стараются поймать сладости и раздают детям. После этого ребенка пеленают в «Бесік» и поют колыбельную песню «Бесік жыры»:
Почетную гостью, которая укладывала малыша в «Бесік», одаривают ценным подарком, всем остальным женщинам и девушкам дарят платки и отрезы ткани, чтобы и у них в доме праздновался обряд, связанный с рождением младенца, «Бесікке салу».
Тұсау кесу (разрезание пут) – обряд посвященный малышу. Делают для того, чтобы он быстро встал на ноги. Этот обычай организуют, когда он пос-тепенно начинает ходить. Это время, в большинстве случаев наступает, когда ему исполняется год. Наши предки верили, что если этот обычай не будут проводить, то будущее ребенка будет плохим, он будет часто спотыкаться. А если этот обряд будет проведен, то его ждет светлое будущее и он будет счастливым, удачливым. Для проведения этого обряда, родители ребенка организуют той. Для этого они за день до праздника отправляют пригласи-тельные своим родственникам, друзьям, близким. Для гостей накрывается праздничный дастархан. Начинается застолье. После начинается обряд тұсау кесу. Ноги малыша завязывают черно-белой веревкой. Эти цвета выбирают, чтобы он в будущем отличал черное от белого, был добропорядочным гражданином, никому не переходил дорогу.
«Кто будет резать пут ребенку?», то тут есть два варианта. Первый вариант - этого человека выбирают родители. Это право в основном предоставляется многодетной, энергичной женщине или бабушке. Человек, который режет путы ребенку должен быть шустрым, энергичным, уважаемым среди своего окружения. Человек, которому поручен этот процесс, должен принести с собой нож и веревку. После застолья все выходят на улицу. Расстилается специальный ковер. На ковер ставят малыша, и выбранный человек режет ему пут. Далее два человека берут его за руки и водят его по ковру. на ковер ставят специальные предметы (книги, зеркало, плеть). Далее ребенок выбирает один из предметов. К примеру, если он выбирает книгу станет ученым, просветленным и т.д. А если он выберет плеть, то станет воинственным. Второй вариант – устраивается соревнование по быстрой ходьбе среди мальчиков. Мальчик, который занял первое место, будет резать пут ребенку. Это делают для того, чтобы энергия этого мальчика передалась малышу. Затем мальчику дарят подарок. Если обряд тусау кесер делают богатые люди, то после этого обряд продолжается более масштабно. Проводят байге, курес, кокпар и др. национальные игры.
Ата аналарды сахнаға шығарып, айнала отырғызып рәсімдерге қатыстырады.
2- мұғалім:
Енді, құрметті ата аналар, сіздермен қазақша ән айтып үйренеміз (поппури)
Ән «Гүлдерайым»
Ақ көңіл ағызайық әннің майын
Жас дәурен шалқып жатқан айдындайын
Астынан алты қырдың шыққан даусым
Жетсе екен құлағына қалқатайдың
Ахау, Гүлдерайым,
Күн мен Айым
Ұшарға қанатым жоқ
Не қылайын?
Ән «Еркем, еркем, еркем-ай»
Айт дегенде өлеңді аңырмаймын еркем-ай,
Көлден ұшқан аққудай мамырлаймын еркем-ай!
Қайда жүрсем жақсының жанындамын еркем-ай,
Іздегенмен жаманға табылмаймын еркем-ай!
Еркем, еркем, еркем-ай,
Еркелеген еркем-ай!
Бүгін болған мерекең
Болсын тағы ертең-ай!
Ән «Он алты қыз»
Астыма мінген атым генадушка,
Шабамын көңіл ашып немножка.
Не керек бұл дүниеде жить етуге,
Азырақ ойнап-күлмей, молодушка.
Зұлқия-ай, Ұрқия-ай,
Қатира-ай, Сағира-ай,
Күлзира-ай, Назира-ай,
Нағима-ай, Батима-ай!
Әшекей қыз Айжан-ай,
Бәлекей қыз Балжан-ай,
Толықсынған Маруся-ай,
Тындаушы еді-ау, сәлем-ай!
Қайда кетті Раиса-ай?
Қайда кетті Раиса-ай?
Я люблю тебя, Рая-ай!
Ән «Анамның тілі»
Өмірге келдім,
Анамды көрдім,
Деді ол: жаным,
Арайлы таңым.
Самал боп желпіп,
Жырымен ертіп,
Үйретті тынбай
Бал тілін, әнін.
Анамның тілі - айбыным менің,
Анамның тілі - ай-күнім менің!
Сүйемін байтақ елімді туған,
Сүйемін мәңгі - өмірді думан.
Осындай шараға қатысып, уақыттарыңызды бөліп келгендеріңізге мыңда бір рақмет!
– Барлық қатысқан ата-аналарға
алғысымызды білдіреміз..
Сау
болыңыздар!
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министирлігі
Әуезов ауданы
КММ №5 мектеп-гимназия
Қазақ тілі кафедрасының «Бір тіл, бір халық, бір ел» атты
айлығының жоспарында қарастырылған шеберлік сынып
Тақырыбы: «Қазақшаңыз қалай?»
2018/2019 оқу жылы
шағым қалдыра аласыз













