Сыныптан тыс сағаты

класы: 6 Ә

Ниязмбетова А.А.

Тақырыбы: Ата сөзі-бата сөз.

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік:Оқушы бойына рухани адамгершілік,имандылық қасиеттерді ұғындыру,дамыту.

2. Дамытушылық:Бабалардан қалған ұлағатты,ғибрат аларлық сөздерден өнеге алуға баулу.

3.Тәрбиелік:Ата-бабаларымыздан қалған бай мұраны оқып,үйренуге тәрбиелеу.

4.Құндылық: Әр халық өзінің ұлттық құндылықтарымен ерекшеленеді және сонымен әлемге танымал болады. Ұлттық құндылықтар дегеніміз – атадан балаға мирас болып беріліп келе жатқан адамгершілік қағидаттары. Яғни, біздің тіліміз, діліміз, салт-дәстүріміз, әдебиетіміз бен өнеріміз – біздің байлығымыз.

Психологиялық дайындық.

-Балалар,ата деп кімді атаймыз?

-Отбасының үлкені,ақсақал,қария,қарт кісі.

-Үйде кімнің атасы бар? Аты кім?

- Бата дегенді қалай түсінеміз?

Сабақтың басы:-Өнегелі сөз,алғыс,тілек,өсиет.

-«Жаңбырмен жер көгереді,батамен ел көгереді» деп халық батаны«киелі сөз» деп жоғары бағалаған.Сондықтан да қазақтар ежелден-ақ қадірлі қариялардан,атақты батыр,билерден,шашасына шаң жұқпайтын шешендер мен арқалы ақындардан бата алуға құштар болған.

-Сіздерге аталарың қандай жақсы сөз,тілектер айтады немесе қандай баталы сөз естідіңіздер,қандай алғыс алдыңыздар?

«Үйінде атасы бардың берер батасы бар» дейді қазақ.Бата- қарт адамның ризалық сезімін,өсиетті ой тұжырымдарын,жақсы тілектерін білдіреді.

Сабақтың барысы:Диктофоннан Н.Айтовтың«Алтын сөз» өлеңін тыңдату.

Қайырлы болсын қадамың,

Білімге қанат басқаның.

Сөмке асынып арқаңа

Мектеп есігін ашқаның.

Білімнен бақыт табармыз

Өсе берсін санамыз.

Балаларым дарын бол,

Сөнбейтұғын жалын бол!

Жақсы оқып,ер жетіп,

Қатардан асқан ғалым бол!

Әумин!

-Ата сіздерге не айтты?

-Бата берді

-Дұрыс-ақ,балалар,сіздер қыркүйекте алғаш мектепке келгенде аталарың осылай бата берген екен.

Бата беру – адал ниет,жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі.

Халық ақ батадан рухани қуаталады,ол жақсылыққа жол ашады деп сенеді.

-Батаны кімдер береді?

-Қарт кісілер,ақсақалдар.

-Бата беретіндер :көпті көрген құрметті ақсақалдар,ауызды билер,өз ісінің хас шебері.

Батаны халық арасында жас болса да бас боларлық жолы,жөні бар адам береді. Ер адамдар отырғанда әйел адам бата бермейді.

Егер әйелдер арасында сөз білетін ер бала отырса,оған бата беруге болады.

Бата көбінесе өлең түрінде болып келеді.

-Балалар,үлкен кісілер батаны қандай мерекелерде береді деп ойлайсыңдар?

Осы біз білетін бата түрлері қалай беріледі екен,соған тоқталсақ.

Бесікке саларда.

1.оқушы:

А,құдай ұзақ ғұмыр бер,

Күлкісі мөлдір бұлақтай.

Ойыны елік лағындай

Қыдыр дарып басыңа

Бақ-дәулет келіп қасыңа

Алла тағалам қолдасын!

Әумин !

Шаш аларда:

2.оқушы:

Жортқанда балам ,жолың болсын,

Қалтаң ділдаға толсын.

Бір толмасын,жылда толсын

Өмір жасың ұзақ болсын!

Жамбылдың жасын берсін,

Абайдың басын берсін.

Қажымұханның қайратын берсін,

Алла саған бақ берсін.

Әумин !

Әскерге барарда:

3.оқушы:

Оң болсын балам сапарың,

Молықсын дәмің , татарың.

Туған елің тапсырған

Парызын өте Отанның.

Әумин !

Балаға енші беру:

4.оқушы:

Қоныстарың құтты болсын!

Босағасы мықты болсын.

Отауларың елге сән болсын

Өмірлерің бал болсын.

Дастарқандарың мол болсын

Үйлеріңе ырыс толсын!

Әумин !

Сабақтың соңы: «Ата сөзі-бата сөз» деп ата-бабамыздың нақыл сөздері мен ақыл сөздерін,өрнекті өсиеттерін қастерлей қабылдап,жадымызда сақтайық.

Бұл қасиет ұлттық әдептілік деп аталады. Қазақ халқы бата арқылы өзінің жан-дүниесіндегі ізгі тілектерін жеткізген және бір адамның ғана емес, бүкіл халықтың тілеуін тілейтін болған.