4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ
ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Атом құрылысы. Атомдық құбылыстар» бөлімі
бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары
|
9.6.1.3 - фотоэффект құбылысын сипаттау
және
|
|
фотоэффект
|
құбылысының
|
техникада
|
|
пайдаланылуына мысалдар
келтіру
|
|
|
9.6.1.4 - фотоэффект үшін Эйнштейн
формуласын
|
|
есептер шығаруда қолдану
|
|
|
9.6.2.1 - α, β және γ - сәулеленудің
табиғаты мен
|
|
қасиеттерін түсіндіру
|
|
|
9.6.1.7- α-бөлшегінің шашырауы бойынша
Резерфорд
|
|
тәжірибесін сипаттау
|
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейлері
Орындау уақыты 25
минут
Тапсырмалар
-
Суретте берілген құрылғының
Х металл бетіне монохроматты ультракүлгін сәулесі
келіп түседі.
Монохроматты ультракүлгін сәуленің
Х металл беттен түсуі салдарынан электрон
шығып
(а)
Жоғарыда көрсетілген құбылыс қалай аталады?
-
Бұл
құбылыстың техникада қолдану аясына мысал
келтіріңіз.
-
Мыс үшін фотоэффектінің ұзын
толқынды шекарасы (қызыл) 282 нм. Электрондардың мыстан шығу жұмысын
табыңыз.
-
Егер жапқыш кернеу 0,8 В-қа тең болса, онда
катодтан жұлып шығарылған фотоэлектрондардың ең үлкен жылдамдығы
қанша?
-
Фотоэлектрондардың ең үлкен жылдамдығы 2 Мм/с
болуы үшін цезийдің бетіне толқын ұзындығы қандай сәулелерді жіберу
керектігін анықтаңыз. Цезийдан электрондардың шығу жұмысы 1,8
эВ.
-
Радий элементінің үлгісі
α, β және γ сәулелерді шығарады. 5.1 суретте бұл радиоактивті
сәулелердің магнит өрісіндегі траекториялары көрсетілген. Осы
суреттегі тіктөртбұрыштардың ішіне радиоактивті сәулелердің атын
жазыңыз.

Радиоактивті үлгінің көзі
5.1-сурет
-
Иондаушы сәлеленудің әртүрлі типі бар. Әр типтің
қасиетін кестеге толтырыңыз.
Иондаушы сәулеленудің
|
Заряды
|
Шығару
|
түрі
|
|
|
|
|
|
Альфа бөлшек
|
|
Тұрақсыз ядролар
|
|
|
|
Бета бөлшек
|
-1
|
Тұрақсыз ядролар
|
|
|
|
Гамма сәуле
|
0
|
|
|
|
|
-
Суретте үш әртүрлі X,Y және Z радиоактивті
сәулелердің жүрісі көрсетілген.

X,Y
және Z дұрыс анықталған жауапты көрсетіңіз.
-
|
X
|
Y
|
Z
|
|
|
|
|
А
|
α-бөлшектер
|
β-бөлшектер
|
γ- сәулелер
|
|
|
|
|
В
|
β-бөлшектер
|
α-бөлшектер
|
γ- сәулелер
|

-
С
|
β-бөлшектер
|
γ- сәулелер
|
α-бөлшектер
|
|
|
|
|
D
|
γ- сәулелер
|
α-бөлшектер
|
β-бөлшектер
|
|
|
|
|
-
Резерфорд тәжірибесінде альфа
бөлшектер...
-
Атом ядросының электростатикалық өрісімен
шашырайды
-
Нысан атомдардың электрондық қабатымен
шашырайды
-
Атом ядросының гравитациялық өрісімен
шашырайды
-
Нысан бетімен шашырайды
-
(а)
Альфа бөлшектердің шашырауы жөніндегі тәжірибелердің нәтижелері
бойынша Резерфорд атомның құрылымы туралы қорытынды жасайды. 9.1
суретке қараңыз.

9.1 сурет
Резерфорд тәжірибесінде өте көп сандағы альфа бөлшектер
алтын фольга арқылы
өткенде бағытын өзгертпейді, яғни шашырамайды,
бірақ кейбір альфа бөлшектер алтын фольга арқылы өткенде
900-тан кіші бұрыштарға шашырайды. Бұл бақылау
бойынша Резерфорд қандай қорытынды жасайды?
Бағалау критерийі
|
Тапсырма
|
|
Дескриптор
|
|
Балл
|
№
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Білім алушы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Фотоэффект
|
|
1
|
құбылыстың түрін атайды;
|
|
|
|
1
|
құбылысын
|
|
|
техникада қолдану аясына мысал
келтіреді;
|
1
|
сипаттайды
|
және
|
|
|
|
|
|
|
|
фотоэффект
|
|
|
|
|
|
|
|
|
құбылысының
|
|
|
|
|
|
|
|
техникада
|
|
|
|
|
|
|
|
|
пайдаланылуына
|
|
|
|
|
|
|
|
мысалдар келтіреді
|
|
|
|
|
|
|