БаяндамаМақсаты Экология туралы жалпы түсінік және биология сабақтарында оқушыларға зкологиялық тәрбиені қалыптастыру. Экология организмдердің тіршілік ету жағдайларын және организмдер мен олардың тіршілік ету ортасы арасындағы өзара байланыстарды зерттейтін ғылым.Экология терминін 1866- жылы неміс биологы Эрнест Гекккель енгізді. Экология грекше oicoc-мекен, үй және-ғылым деген мағынаны білдіредіДен саулық-адам өміріндегі ең жоғары бағалы дүние.ол жақсы болу үшін не уақытты,не күш жігерді ,не еңбекті,тіпті барлық дүниені аямай жумсау керек.Ден саулықсыз өмір қызықсыз әлем деп санаймын.Адам бақыты -ден саулық.*Денсаулық-зор байлық*. Жер-біздіңасыраушы анамыз. Жер саулығы-адам саулығы.Ия бул сөздер әрине айтылған.Ол үшін жер саулығының маңызы өте зор. Жер саулығы -адам саулығы деп айтсақта болады.Өйткені жердің саулығына кері әсерін тигізеді.Біз *Жер саулығынан- адам саулығына* ұранын әрқашанда есте сақтауымыз керек.Дәл казіргі уақытта жер саулығына кері әсерін тигізетін факторлар өте көп.Оларды атап айтатын болсақ,,,,Ауаның ластануы, Судың ластануы, Планетаның радиоактивті элементтерімен ластануы,Радиоэкология,Мұнай өндірісі,Семей полигоны,Байқоңыр аумағы,Балқаш аумағы т.б. Ауаның ластануының жер саулығына тигізетін әсері.Адам әрекеті ауаны ластаумен қатар жерді де ластап келеді.Олар ауамен бірге адам,өсимдіктер мен жануарлардың денесіне сіңеді және жер бетіне шөгеді.Ауаның әртүрлі жолмен былғануы бірте бірте түпкілікті мутагенді өзгерістер тудыратыны анықталып отыр.Сол себепті неше түрлі жұқпалы ауру тарайтын микроптар көбейіп кетеді.Олар неше түрлі көз ,тері ,өкпе дерттерін адамдарға дарытады.Адамдар көп мөлшерде ауруға шалдығады.Әсіресе адамдарды Тұмау әбден әлсіретіп жібереді.Өнеркәсіп орындары атмосфераны газдармен және ұзақ қалқып жүретін майда шаң тозаңдармен ластайды.Осындай жағдайлардың әсерінен адам организимінде неше турлі аурулар пайда болуда.Фотохимиялық тұман өсімдіктерәлемімен жануарлар дүниесіне өте үлкен зиян келтіруде.Оттегі жетіспеген жағдайда жануарлар мен адамдар тұншыға бастайды.Оның өндіруші көзі-жасыл өсімдіктер әлемінде жүріп жатқан фотосинтез процесі.Жауын шашын мөлшері өте аз болғандықтан ,ауаның табиғи тазаруы нашар. Өсімдіктер табиғатқа және адам өмірінде үлкен маңыз атқарады,олар бізге оттегін береді ауаны тазартып отырады.Ыстықта адамға,жануарларға сая болады. Жасыл өсімдіктер-табиғаттың ерекше маңыздыбөлігі.Жер бетіндегі барлық тірі ағза үшін өсімдіктердің рөлі өте жоғары.Қысқаша айтқанда өсімдік қоректендіреді,киіндіреді баспана болады.Жануарлар дүниесі өсімдіктердің көбейіп таралуына,өсіп-дамуына,жеміс беруіне әсер етеді.Табиғатта адам ,өсімдік, жануар тығыз байланысты. Өсімдіктер біздің экологиямыздың сақталуы үшін ғана емес ,экономикамыздың дамуында да рөль атқарады. Сондықтанда жер үсті өсімдіктерін қорғау -басты міндеттің бірі.Өсімдіктер табиғатта фотосинтез жүргізу үшін керек.Дәлірек айтқанда ,жасыл өсімдіктер фотосинтез процесін атқара отырып ,жерде өмірдің дамуы,гүлденуі үшін маңызды рөль атқарады,өмір сүрудің бірінші көзі болып табылады.Өсімдіктер құрамына кіретін химиялық элементтер көп.Бұған қосымша өсімдіктердің табиғатқа,адам өміріне,өндіргіш күштердің дамуына тигізетін пайдалы әсерін ескерсек, өсімдіктерсіз өмір жоқ деген қорытынды жасауға болады. Өсімдіктер табиғат биоценозында үлкен рөль атқарады.Ол топыраққа ,жануарлар дүниесіне, микроорганизмдерге пайдалы.Солайетіп денсаулығымыз жақсы,мықты болу үшін ауаны,суды ластамай таза устауымыз керек. Табиғатты көз қарашығымыздайетіп қорғау әр бір адамның міндеті. Табиғатты,қоршаған ортаны үйіміздей таза устап,жануарларға қамқорлық көрсетіп,өсімдіктерді үй айналасына,мектеп айналасына өсірсек қана ауамыз,суымыз,экологиямыз таза,денсаулығымыз сонда ғана жақсы болады . Осы айтылған әрбір сөзді оқушыларға биология сабағында экологиялық тәрбиені қалыптастыруымыз керек. Табиғат- біздің анамыз Жауынмен жер көгереді Батамен ел көгереді Судың да сұрауы бар
Баяндаманы дайындаған Биология пәні муғалімі Сайтова Рысгуль Салиевна
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
22 Желтоқсан 2017
348
0 рет жүктелген
