«Түркістан Ахмет Ясауи» кәсіби колледжі

Информатика пәні оқытушысы Халилаева Ақерке Абдуллақызы

Бағдарламалаудың негіздері және алгоритмдік ойлау

Ақпараттық технологиялар дәуірінде бағдарламалау дағдылары өміріміздің маңызды бөлігіне айналды. Компьютерлерді тиімді пайдалану үшін бағдарламалау тілдерін үйрену қажет. Бірақ бағдарламалаудың негізі – бұл алгоритмдік ойлау, яғни мәселені жүйелі және логикалық шешу қабілеті. Бағдарламалау арқылы біз компьютерге нақты тапсырмаларды орындауды үйретеміз. Бұл мақалада бағдарламалаудың негізгі ұғымдары мен алгоритмдік ойлаудың маңыздылығы қарастырылады.

Бағдарламалау – компьютерге орындалатын тапсырмаларды арнайы тілде жазылған нұсқаулар арқылы беру. Бұл нұсқаулардан тұратын жиынтық «бағдарлама» деп аталады. Бағдарламалаудың басты мақсаты – компьютердің белгілі бір әрекеттерді дұрыс және тиімді орындауын қамтамасыз ету.

Бағдарламалау тілдері әртүрлі және олардың барлығы компьютерге түсінікті етіп жазылады. Мысалы:

• Python – қарапайым әрі оқуға жеңіл тіл, мектеп оқушыларына ыңғайлы.

• C++ – күрделі, бірақ қуатты тіл, ойындар мен жүйелік бағдарламалар жасауға қолайлы.

• Java – кроссплатформалы тіл, мобильді және веб-қосымшалар жасау үшін жиі қолданылады.

Алгоритмдік ойлау дегеніміз не?

Алгоритмдік ойлау – бұл кез келген мәселені шешуді жүйелі, қадам-қадаммен қарастыру қабілеті. Мәселен, сізге «екі санның қосындысын табу» тапсырмасы берілсе, алдымен қандай қадамдар жасау керектігін ойлауыңыз керек:

1. Екі санды енгізу.

2. Оларды қосу.

3. Нәтижені экранға шығару.

Міне, бұл қадамдардың жиынтығы – алгоритм.

Алгоритмнің қасиеттері:

• Дәлдік – әрбір қадам анық әрі түсінікті болуы қажет.

• Реттілік – қадамдар логикалық дұрыс тәртіпте орындалады.

• Шектеулілік – алгоритм белгілі бір уақытта аяқталуы керек.

• Нәтиже – міндетті түрде нәтиже беруі қажет.

Бағдарламалаудың мектептегі маңызы

Бағдарламалауды мектепте оқыту мына жағынан маңызды:

• Логикалық ойлау қабілетін дамыту: Мәселені қадамдармен шешуді үйрену оқушылардың басқа пәндердегі ойлау қабілетін де жетілдіреді.

• Шығармашылық: Бағдарламалау – бұл жаңа идеяларды жүзеге асыру тәсілі, ол оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытады.

• Болашақ мамандыққа дайындық: IT саласы қазір өте танымал, бұл дағды оқушыларға болашақта мамандық таңдауда көмек береді.

• Жүйелі ойлау: Кез келген күрделі тапсырманы жеңілдетіп, шешімін табуға үйретеді.

Мысал

Мысалы, қарапайым «екі санның қосындысын табу» бағдарламасын қарастырайық (Python тілінде):

python

КопироватьРедактировать

# Пайдаланушыдан екі санды сұрау

a = int(input("Бірінші санды енгізіңіз: "))

b = int(input("Екінші санды енгізіңіз: "))

# Екі санның қосындысын есептеу

қосынды = a + b

# Нәтижені шығару

print("Қосынды:", қосынды)

Бұл бағдарлама үш негізгі алгоритмдік қадамнан тұрады: енгізу, есептеу, шығару.

Қорыта келе, бағдарламалау және алгоритмдік ойлау – қазіргі заманның маңызды дағдылары. Оларды мектепте ерте меңгеру оқушыларға ойлау қабілетін жетілдіруге, шығармашылық пен талдау дағдыларын дамытуға көмектеседі. Сондықтан информатика пәнінде осы тақырыптарға ерекше көңіл бөлген жөн.