Бағдарламалық жүйелерді жобалауды Python
программалау тілі негізінде қолдану
Бағдарламалау тілі (гр.
programme — нұсқау, хабарлау) — бұл адамның компьютермен
қарым-қатынасы үшін және хабарларды есептеуіш машиналардың
көмегімен сұрыптайтын жасанды тілдер тобын айтамыз. Бағдарламалау
тілі— деректі (мәліметті, ақпаратты) және олардың алгоритмін
(бағдарламасын) ЭЕМ-де өңдеуге арналған жасанды тіл. Бағдармалау
тілінің негізін алгоритмдік тіл құрайтыны белгілі, сондықтан
қазіргі кезде ең көп тараған тілдің бірі -
Python.
Python – қазіргі замандағы
заманауи, жоғары дәрежедегі бағдарламалау тілі. Python тілі аз
синтаксисті талап етеді, бірақ сол уақытта стандартты кітапханасы
үлкен көлемді пайдалаы функцияларды қамтиды. Python бағдарламасы
көптеген міндеттерді шешеді: ойындар құру, резервті көшіру,
электронды поштаны оқу. Python бағдарламалау тілі ештеңемен
шектелмегендіктен оны үлкен жобаларда кеңінен пайдалануға болады.
Python тілінің негізгі ұғымдары – өрнек, оператор,
функция, айнымалы, сан, жол, тізім,
логикалық шамалар, типтерді
түрлендіру,
кодтың орындалуын
басқару, блок, шартты өрнек, цикл,
шартты цикл,
тізім циклі,
кластар, объектілер, түсініктемелер, модуль, пакеттер,
импорттау, стандартты кітапханалар, сыртқы кітапханалар, Notepad ++
мәтіндік редакторы ұғымдары мысалдар негізінде
талданған.
Python тіліндегі объектіге
бағытталған программалау (ОББ) дегеніміз – жалпы алғанда, негізгі
тұжырымдары кластар мен объектілер болып табылатын программалау
тілі. Осы тұжырым тұрғысынан қарасақ, класс дегеніміз –
деректердің жиынтығы. Кластарды қолдану программалауды жеңіл-дету
үшін абстрактілі тұрғыда қарауға мүмкіндік береді. Осы тұжырымның
негізгі ұғымдары:
Полиморфизм: әртүрлі объектілерде
бір операция әртүрлі функциялар орындауы
мүмкін.
Инкапсуляция: оның көмегімен объектінің
ішіндегі кейбір артық ішкі ақпаратты сыртқы ортадан жасыруға
болады.
Мұрагерлік: базалық кластар негізінде
арнайы кластар құруға болады. Сол арқылы кодты қайталап
жазудан арылуға болады.
Композиция: объект
бірнеше объектіден құралған
құрамдас күрделі объект болуы
мүмкін.
Python тілінің мүмкіндіктері:
Python тілін бағдарламалауда қолданудың қажеттігін дәлелдейтін
көптеген мүмкіндіктері бар. Олар
келесілер:
xml/html файлдарымен жұмыс
жасау;
http сұраныстар
жасау;
GUI (графикалық
интерфейс)
Веб-сценарийлер
құру;
FTP-мен жұмыс
жасау;
Кескіндермен, аудио және
видеомен жұмыс жасау;
Робототехникада
қолдану;
Математикалық және ғылыми
есептеулерді бағдарламалау және т.б.
Соған орай python
бағдарламасы көптеген міндеттерді шешеді: резервті көшіру болсын,
электронды поштаны оқу болсын немес қандай да ойынды құру болсын.
Python бағдарламалау тілі ештеңемен шектелмегендіктен оны үлкен
жобаларды пайдалануға болады. Мысалы ретінде, python тілі IT-дің
алыптары болып табылатын, Google және Yandex жобаларында кеңінен
қолданылады. Сонымен қатар, оның қарапайымдылығы мен әмбебаптығы
бұл тілді ең үздік бағдарламалау тілдері қатарына
қосады.
Python тіліне басқа тілдердің
ықпалы. Python тілінің кешірек шыққандықтан оған көптеген тілдердің
ықпалы болды. Мысалы келесі тілдердің:
ABC— операторларды топтаудың
шегіністері, жоғары деңгейлі деректер құрылымы. (Python тілі
шындығында келегенде, ABC ОББ тілін жобалауда кеткен қателіктерді
түзету үшін құрылған тіл болатын);
Modula-3— бумалары,
модульдері;
С, C++— біршама
синтаксистік конструкциялары;
Smalltalk— объектіге
бағытталған программалау;
Lisp— (lambda, map, reduce,
filter и другие) функционалды программалаудың айрықша
белгілерін;
Fortran—массивтер, кешенді
арифметика;
Miranda— тізімдік
өрнектер;
Java—
logging, unittest, threading модульдерін,sax стандартты
библиотекасын, finally және except-тің ескерпелерді
өңдеудегі біріктірілген қолданылуын;
Icon— генераторларын.
Python тілінің басым бөлігі
(мысалы, бастапқы кодтың байт-компиляциясы) бұрынырақта басқа
бағдарламалау тілдерінде іске асырылатын.