МЕКТЕПТЕГІ
МУЗЫКА САБАҒЫНДА ОЙЫН ТЕХНОЛОГИЯСЫН
ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІ
ЖОЛДАРЫ
Музыка сабағында ойын
технологиясын қолдану қазіргі заманғы педагогикалық әдістердің бірі
ретінде оқушылардың музыкалық қабілеттерін дамытуға, эстетикалық
талғамын қалыптастыруға және шығармашылық әлеуетін ашуға мүмкіндік
береді. Ойын арқылы оқыту әдісі оқушылардың сабаққа деген
қызығушылығын арттырып қана қоймай, олардың музыкалық білімі мен
дағдыларын жетілдіруге ықпал етеді. Музыка пәні балалардың рухани
дамуына, эмоциялық тұрғыдан өзін еркін сезінуіне және шығармашылық
қабілеттерін дамытуға әсер ететін маңызды құрал болып табылады.
Сондықтан, бұл пәнді оқытуда қолданылатын әдістер оқушылардың
белсенділігін арттырып, музыкаға деген сүйіспеншілігін
қалыптастыруға бағытталуы керек.
Музыка сабағында ойын технологияларын қолдану
балалардың танымдық белсенділігін күшейтіп, материалды жеңіл әрі
тиімді меңгеруге көмектеседі. Дәстүрлі оқыту әдістерімен
салыстырғанда, ойын арқылы оқыту тәсілі оқушылардың қызығушылығын
оятып, сабақтың тартымды өтуіне ықпал етеді. Музыкалық аспаптармен
танысу, музыкалық сауаттылықты дамыту, ырғақ пен әуенді сезіну
дағдыларын қалыптастыруда ойын элементтері үлкен рөл атқарады.
Сонымен қатар, ән айту, ноталарды жаттау, музыкалық шығармаларды
тыңдау сияқты іс-әрекеттерді қызықты әрі әсерлі ету үшін түрлі ойын
түрлері енгізіледі.
Ойын технологиялары музыка сабағында бірнеше
мақсатта қолданылады. Біріншіден, жаңа материалды меңгерту кезінде
дидактикалық ойындар арқылы оқушыларға ноталар, музыкалық
терминдер, ырғақтық ерекшеліктер мен музыкалық шығармалардың
сипаттамалары түсіндіріледі. Мысалы, "Ноталар лабиринті",
"Музыкалық домино", "Әуенді тап" сияқты ойындар оқушылардың
музыкалық білімін кеңейтіп, олардың қызығушылығын арттырады.
Екіншіден, білімді бекіту кезеңінде музыкалық викториналар,
командалық жарыстар мен тест түріндегі ойындар ұйымдастырылып,
оқушылардың алған білімдерін жүйелеуге мүмкіндік беріледі.
Үшіншіден, шығармашылық ойлауды дамыту мақсатында сахналық
қойылымдар, импровизациялық ойындар өткізіледі, бұл оқушылардың
өздігінен музыка жасауына ықпал етеді.
Музыка сабағында ойын технологияларын тиімді
қолданудың бірнеше жолдары бар. Біріншіден, музыкалық дидактикалық
ойындар музыкалық сауатты жетілдіруге көмектеседі. "Ноталарды
сәйкестендір", "Музыкалық пазл" сияқты ойындар ноталарды дұрыс
тануға және әуендерді есте сақтауға ықпал етеді. Екіншіден, рөлдік
және сахналық ойындар оқушылардың шығармашылық қабілеттерін
арттырады. Балаларға белгілі бір музыкалық шығарманы сахналау
немесе белгілі бір кейіпкерді сомдау тапсырмалары берілгенде, олар
өздерінің көркемдік және артистік қабілеттерін дамытады. Үшіншіден,
қимыл-қозғалыс ойындары оқушылардың музыкалық ырғақты сезінуін
жақсартады. "Музыкалық орындық", "Әуенмен би", "Ырғақты сезін"
секілді ойындар қозғалыс координациясын дамытуға
көмектеседі.
Музыкалық викториналық ойындар да музыка
сабағында кеңінен қолданылады. Бұл ойындар оқушылардың музыкалық
танымын кеңейтіп, композиторлар, музыкалық шығармалар және олардың
тарихы туралы білімдерін жетілдіреді. "Әуенді анықта", "Кім тез
табады?", "Композиторды таны" сияқты ойындар балалардың музыкалық
шығармаларды есте сақтау қабілетін дамытады. Сонымен қатар,
импровизациялық ойындар оқушылардың өздігінен әуен құрастыруына
және өз шығармашылықтарын көрсетуіне мүмкіндік
береді.
Ойын технологияларын қолданудың тиімділігі
бірнеше негізгі факторлармен анықталады. Біріншіден, ойын
оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырады, өйткені балалар
ойын барысында өздерін еркін сезінеді және материалды тез
меңгереді. Екіншіден, шығармашылық қабілеттерді дамытады, өйткені
оқушыларға өз ойларын музыка арқылы жеткізу мүмкіндігі беріледі.
Үшіншіден, музыкалық сауаттылықты жетілдіреді, себебі ойын
барысында оқушылар ноталарды жаттап, музыкалық терминдерді
меңгереді. Төртіншіден, жеке және топтық жұмыс дағдыларын
қалыптастырады, себебі оқушылар бірлесіп жұмыс істеп, өзара
қарым-қатынас жасауға үйренеді. Бесіншіден, эмоциялық-эстетикалық
тәрбиені жүзеге асырады, өйткені музыка адамның сезіміне әсер
ететін ерекше өнер түрі. Сонымен қатар, ойын
технологияларын қолдану оқушылардың психологиялық жай-күйіне де оң
әсер етеді. Ойын кезінде балалар еркін әрекет етеді, өз ойын
ашық жеткізе алады және өз қабілеттерін көрсетуге мүмкіндік алады.
Бұл олардың өзіне деген сенімділігін арттырып, оқу үрдісінде
белсенді болуына ықпал етеді. Музыка сабағында ойын арқылы оқыту
әдісі балалардың көңіл-күйін көтеріп, пәнге деген оң көзқарасын
қалыптастырады.
Қорытындылай келе, музыка сабағында ойын
технологияларын қолдану оқушылардың музыкалық қабілеттерін
дамытуда, олардың шығармашылық ойлауын арттыруда және музыкаға
деген сүйіспеншілігін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Ойын
арқылы ұйымдастырылған сабақтар оқушылар үшін қызықты әрі әсерлі
болады. Музыка пәні тек теориялық білім берумен шектелмей,
балалардың эстетикалық дүниетанымын кеңейтіп, олардың эмоциялық
дамуына ықпал ететіндіктен, ойын технологияларын тиімді пайдалану –
мұғалімнің негізгі міндеттерінің бірі. Сондықтан, заманауи
педагогикада музыкалық білім беруді жетілдіру үшін ойын
технологияларын жүйелі әрі мақсатты түрде қолдану аса
маңызды.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Выготский Л.С. "Воображение и творчество в
детском возрасте". – Москва: Педагогика, 1991.
2. Жұмағалиева Г. "Бастауыш мектепте музыка
сабағын оқыту әдістемесі". – Алматы: Атамұра,
2018.
3. Педагогикалық технологиялар: оқу құралы /
Құраст. Қожахметова К.Ж. – Алматы: Рауан, 2021.
4. Левина М. "Игровые технологии в музыкальном
обучении". – Москва: Просвещение, 2017.
5. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым
министрлігі. "Бастауыш білім беру стандарты". – Астана,
2020.
6. Пидкасистый П.И. "Педагогические технологии".
– Москва: Академия, 2006.
05 Наурыз 2025
74
