Бесбармақ түрлері

Тақырыбы: БЕСБАРМАҚ ТҮРЛЕРІ

Таттигалиева Жаннур Аманжоловна

БҚО, Қаратөбе ауданы, «Қаратөбе колледжі» МКҚК

Сабақтың эпиграфы: «Қазақ дәстүрі тек ата-ананы ғана емес, жалпы адамды сыйлауға баулиды» Ғ.Мұстафин

Сабақтың мақсаты: білімділік: салт-дәстүрге, ұлттық тағам атауларына байланысты жаңа сөздер арқылы оқушылардың тіл байлығын арттыру, асқа байланысты салт-дәстүрлермен таныстыру.

дамытушылық: оқушылардың сөйлеу мәдениетіне, өзінше ойын білдіруге, біреудің пікірін тыңдай білуге, шығармашылықпен жұмыс істей білуге үйрету.

тәрбиелік: оқушылардың бойына ұлттық сезімді қалыптастыру, қазақ халқының табақ тарту мәдениетін үйрету, тапсырмаларды орындау кезінде топта жұмыс істей білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ.

Сабақтың әдісі: іздену, салыстыру, әңгімелеу, сұрақ – жауап, топтық жұмыс
Сабақтың көрнекілігі: оқулықтар, интерактивті тақта, конверттер, тағам түрлері.

Сабақ барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
-Сабаққа әзірлігін тексеру.
- Кіріспе әңгіме

ІІ. Үй тапсырмасы: Салқын тағамдар мен дәм татымдар.

Оқушыларды 2 топқа бөліп, сабақ жоспарымен таныстыру
Сабағымыз 4 кезеңнен тұрады.
1«Бой сергіту» сұрақ-жауап
2. «Мен саған, сен маған» тағамның дайындалутехнологиясын түсіндіру
3. Бұл қандай тағам? Көрніс бойынша тағам түрін жасыру.
4. Кесте бойынша жұмыс. Кесте көмегімен тағамдар құрамын табу.

- Қай халықтың болмасын дастарқаны, сол халықтың тұрмыс салтына, әдет - ғұрпына, тіршілік тынысына орай қалыптасары белгілі. Ғасырлар бойы көшпелі тұрмыс кешкендіктен болар қазақ халқының тағамдары өзге жұрттан өзгешелеу. Оның негізгісі: ет, сүт, қымыз, сары май, құрт, ірімшік секілді өңкей малдан алынатын өнім түрлері.

І- «Бой сергіту»
Әр командаға 5 сұрақтан құралған карочка беріледі, кейін әрқайсысы жауап береді.
І-топ:

1. Салқын тағамдарды беру температурасы? (14⁰С)
2. Істек дегеніміз не? (шұжыққа арнаған ішекті жіппен байлайтын ағаш жаңқасы)
3. Жал-жаяны қалай ұсынамыз? (жалпақ тәрелкеге бір жая, бір жалдан қиялап, көкпияз, ақжелкекпен ұсынады)

4. Семіз не орташа семіз жылқының ішкі тік шегінен дайындалатын салқын тағам (Қарта)

5. Бұл кәуаптың бір түрі. Көбінесе ірі қара мал етінен дайындалады. Санның, қолдың, жауырынның қара кесек еттерін ұзынынн тіліп алынады. Оған тұз, бұрыш сеуіп, темір тордың үстінде шоққа қақтап пісірілетін ұттық тағам түрі? (Борша)
ІІ-топ:
1. Тауықтың, қаздың, үйректің, бұзаудың, лақ пен қозы еттеріне күріш, пияз, сарымсақ, пияз, бұрыш, шикі жұмыртқа, сары май қосып дайындалатын тағам түрі? (Борша-кісе)
2. Жаңа сойылған малдың кесінді жұмсақ еттерін, іш майын, өкпе бауырын, өте ұсақтап турап, ұн қосып дайындалатын тағам (Бұжы)

3. Құйрық май, бастың миы, екі көзі, құйқасы, пияз, қара бұрыш, бауыр қосып дайындалатын тағам? (Ми палау)
4. Бұжының пісу мерзімі қанша? (1,5-2 сағат)
5. Үлпершек неден дайындалады? (жүрек, ет, іш май, пияз)

ІІ- «Мен саған, сен маған» топтар бір-біріне таңдалған тағамның дайындалуын түсіндіреді.

І- топ: Қазы дайындау технологясы

ІІ-топ: Шұжық дайындау технологясы

ІІІ- «Бұл қандай тағам?» топтар бір-біріне көрніс арқылы тағамды жасырады.

І- топ: Дірілдек

ІІ-топ: Әсіп

ІV- «Менің сүйікті тамағым» кесте бойынша тағамдар құрамын белгілейді.

ІІІ. Жаңа сабақты түсідіру:

Қазақ халқы қонақжай, бар тәуірін қонаққа деп сақтаған. Екі - үш қонақ көрпесі, екі - үш қойы тұрмаған шаңырақты қазақ тақыр кедей санаған. Ал бар бола тұра қонаққа қадір құрмет көрсетпеген кісіні «шық бермес шығайбай» атандырған.
Иә қонақжайлылық, мейманды қабылдау, қонақасының жай - жапсарын жетік білу ата - бабамыздан қалған аса қастерлі салтымыз, дәстүріміз. Қазақ үшін қонақжайлық білдіру, келген қонаққа ас асып, дәм ұсыну. Ендеше қазақтың ұлттық тағамдарының бірі де бірегейі, бірінші және екінші тағам топтарына жататын бесбармақ.

БЕШБАРМАҚТЫҢ ДАЙЫНДАЛУЫ:

Етті сумен жуып, қазанда қайнатамыз. Ет қайнаған кезде, көбігін алып, тұздап, отты азайтып, 2 сағаттай қайнатамыз. Өз қалауыңызша картоп сәбіз салуға да болады. Етіміз біраз қайнаған соң пизды турап үстінен май сорпасын құйып дайындаймыз.

Енді ет піскенше қамырымызды дайындап аламыз. 2 кішірек кесемен ұнды тостағанға саламыз, 2 жұмыртқа мен бір шай қасық тұз қосамыз. Қамыр сорпаға және маймен иленеді, қамырымыз аса жұмсақ және аса қатты болмауы керек. Қамырдан домалақ жасап, целлофан пакетіне орап, жарты сағатқа қоямыз.

Енді етімізді сүзіп аламыз. Қамырымызды жақсылап жұқалатып жаямыз. Енді қамырымызды май сорпамызға салып , пісіріп піскен дайын қамырымызды легендерге салып , бетіне еттерімізді жақсылап турап ,май сорпамызды құйып етімізді молырақ қылып салып картопты салып , ең бетінен қайта май сорпасын құйып дастарханға қоямыз.