Big Data Деректер қоры түсінігі

М.Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық жоғары колледжі

Сабақ жоспары

Big Data Деректер қоры түсінігі

(сабақ тақырыбы)

Модуль /пән атауы: Информатика

Дайындаған оқытушы: Турехожаева Ш.Н.      "28" 04.2022 ж.

1. Жалпы мәліметтер

Курсы 1 оқу жылы 2021-2022 ж.ж. топ ББ-Б-21

Сабақ типі: аралас сабақ

2. Мақсаты, міндеттері

Үлкен деректермен жұмыс жасаудағы негізгі мақсат – бұл олардың негізінде іс жүзінде қолдану үшін құнды аналитикалық тұжырымдар алу.

Сабақты жабдықтау

Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер

Пән бойынша қосымша материалмен танысу үшін төменде берілген сілтемелер біріне өтіңіз:

• Информатика. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы

11-сынып оқушыларына арналған оқулық (100-104 –бет)

Пән бойныша бейне сабақпен танысу үшін төменде берілген сілтемеге өтіңіз:

• https://www.youtube.com/watch?v=6M3pxHLoGjs

• https://yandex.kz/video/preview/?text=Мобильді+құрылғылар+сипаттамасы&path=wizard&parent-reqid=1615302692121807-1298285983208994557900110-production-app-host-man-web-yp-198&wiz_type=v4thumbs&filmId=12521119723684620505&url=http%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DKQGnOviEAhk

Техникалық құралдар, материалдар, смартфондар, планшеттер, дербес компьюерлер, нотбуктар

1. Сабақтың барысы

А)Ұйымдастыру-мақсаттық кезеңі

а) Оқу жұмысын ұйымдастыру

б) Студенттердің білімін тексеруге кері байланыс ұйымдастыру

Б)Жаңа білімді меңгеру

Big Data (тура аударма – «үлкен деректер») дегеніміз не? «Үлкен деректер» терминін деректердің үлкен көлемін басқаруға және талдауға қатысты деп болжауға болады. Деректер – компьютерді басқаратын және электр сигнал- дары түрінде сақталатын және берілетін магниттік, оптикалық, механикалық тасығыштарға жа- зылатын шамалар, белгілер неме- се символдар. «Big Data» термині қысқа уақыт ішінде алуан түрлі, ауқымды, құнды деректерді жинау дегенді білдіреді. Мұндай деректерді өңдеу машинасыз жүзеге аспайды.

Соңғы уақытқа дейін деректер электрондық кестелермен немесе деректер қорымен шектелді әрі барлығы өте ретті және ұқыпты болды. Жолдар мен бағандарға орналастыруға келмей- тіндердің барлығы жұмыс істеу үшін тым қиын деп есептеліп, еленбеді. Алайда ақпарат сақтау саласындағы прогресс әртүрлі деректің көп санын тіркеп, сақтап, өңдеуге қол жеткізді. Нәти- жесінде қазіргі таңда «деректер»ұғымына деректер қорынан бастап, фотосуреттер, бейнелер, дыбыс жазбалары, жазбаша мәтіндер және датчиктердің деректеріне дейін кіреді. Үнемі өсіп келе жатқан ақпарат ағынын бірнеше жыл бұрын елестету де мүмкін болмаған жолмен пайдалана алатынымызды білді- реді. Бүгінде компаниялар клиенттердің нақты санаттарының қандай затты, қашан сатып алуды қалайтынын болжай ала- ды. Big Data сондай-ақ компанияларға өз қызметін әлдеқайда тиімді орындауға көмектеседі.

Термин экономикада, банк қызметінде, өндірісте, марке- тингте, телекоммуникацияда, web-талдауда, медицинада және т.б. деректер ағынының жылдамдығының артуы тұрақты болатын, сапалы үлкен көлемдегі деректермен жұмыс істейтін ірі салаларда қолданылады.

Мысалы, Нью-Йорк қор биржасы күн сайын өткен сессия бойынша сауда-саттық туралы 1 терабайт деректер жасайды.

Әлеуметтік медиа: статистика Facebook деректер қорына күн сайын 500 терабайт жаңа деректер жүктелетінін көрсетеді, негізінен әлеуметтік желі серверлеріне фото мен бейнені жүк- теуден, хабар алмасу, постылар астындағы түсініктемелер және т.б. салдарынан пайда болады

Реактивті қозғалтқыш ұшу кезінде әрбір 30 минут сайын 10 терабайт деректерді тудырады. Күн сайын мыңдаған ұшу болғандықтан, деректер көлемі петабайтқа жетеді.

Ақпаратты тез жинақтаумен бірге деректерді талдау тех- нологиясы да жылдам қарқынмен дамуда. Егер бірнеше жыл бұрын клиенттерді ұқсас қалаулары бар топтарға саралау ғана мүмкін болса, енді нақты уақыт режимінде әрбір клиент үшін модельдер құруға болады, мысалы, нақты тауарды іздеу Интернет желісі арқылы жүзеге асырылады және салынған үлгіге сәйкес лайықты жарнама немесе нақты ұсыныстар шыға- рылады. Модель сондай-ақ бірнеше жыл бұрын ойластырылған нақты уақыт режимінде реттелуі және қайта құрылуы мүмкін. Үлкен деректер көлемі, жасалу жылдамдығы, түрленуі және өзгергіштігі бойынша ерекшеленеді. Бұл сипаттамаларды

толығырақ қарастырайық.

1. Көлем. Big Data термині үлкен өлшеммен байланысты. Деректер мөлшері – қажетті нәрселерді анықтаудағы маңызды көрсеткіш. Күн сайын 6 миллион адам сандық медианы пайдаланады, бұл – алдын ала бағалау бойынша

2.5 квинтиллион байт деректер. Сондықтан назар аудар- татын бірінші сипаттама – көлемі.

2. Алуан түрлілік – келесі аспект. Ол құрылымдалған және құрылымдалмаған гетерогенді көздер мен деректер табиға- тына сілтеме жасайды. Бұрын электрондық кестелер мен деректер қорлары қосымшалардың көпшілігінде қарас- тырылатын ақпараттың жалғыз көзі болды. Қазіргі таңда электрондық хаттар, фото, бейне, PDF файлдар, аудио формасындағы деректер де аналитикалық қосымшаларда қаралады. Құрылымдалмаған деректердің осындай алуан түрлілігі сақтау, өндіру және талдау проблемаларына алып келеді: компаниялардың 27%-і лайықты деректермен жұмыс істейтініне сенімді емес.

3. Жасалу жылдамдығы. Деректердің талаптарды қанағат- тандыру үшін қаншалықты тез жинақталатыны және өңделетіндігі әлеуетті анықтайды. Жылдамдық ақпарат көздерінен – бизнес үдерістерден, қосымшалардың логола- рынан, әлеуметтік желілер мен медиа сайттарынан, сенсор- лардан, мобильді құрылғылардан ақпарат ағынының жыл- дамдығын анықтайды. Деректер ағыны уақыт өте үлкен және үздіксіз болып келеді.

4. Өзгергіштік – өңдеу мен басқаруды қиындататын уақыттың кейбір сәттерінде деректердің тұрақсыздығын сипаттайды. Мысалы, деректердің басым бөлігі өз ерекшелігіне сай құрылымдалмаған.

Big Data ұсынатын артықшылықтар:

1. Әртүрлі көздерден деректерді жинау.

2. Нақты уақытта талдау арқылы – бизнес процестерін жақ- сарту.

3. Үлкен көлемді деректерді сақтау.

4. Инсайттар. Big Data құрылымдалған және жартылай құры- лымдалған деректердің көмегімен жасырын ақпаратқа аса бай.

5. Үлкен деректер тәуекелді азайтуға және қолайлы тәуе- кел-талдаушының арқасында дұрыс шешімдер қабылдауға көмектеседі.

Big Data-ның қиыншылықтары:

1. Деректердің құпиялылығы – Big Data біздің жеке өміріміз туралы көптеген ақпаратты қамтиды, оның құпиялылығын сақтауға толық құқымыз бар.

2. Деректерді қорғау – егер белгілі бір мақсат үшін біздің деректеріміз бөгде жандардың қолында болса, осы деректе- ріміздің сақталуы мен қауіпсіздігіне сенімді бола аламыз ба?

Жаңа білімді бекіту.

Big Data Деректер қоры түсінігі

«БЛУМ» таксономиясы бойынша ойлау дағдыларын деңгейін қалыптастыру үшін тапсырма (чек парағы)