«БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫ РЕФЛЕКТИВТІ ОЙЛАУҒА ҮЙРЕТУ»

Білім алушы өзінің оқу тәжірибесін көрсететін білім беру түрін рефлективті оқыту әдісі дейміз. Оқыту барысында оқытушы нақтылау мен жоспарды өзі құрып, тәжірибенің рөлін күшейтеді. Көбінесе, нәтижеге бағытталған.

Рефлективті оқыту – оқу процесінде ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірде туындайтын өзекті, күрделі және қиын жағдайларды шешу үшін нақты уақытта қолданылатын белсенді, динамикалық, әрекетке негізделген әдіс. Басынан өткен тәжірибеге сүйеніп, шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Айталық, мәдениеттану пәнін оқыту барысында оқытушы аудиторияның деңгейі мен талаптарын ескере отырып оқу жоспарына өзгеріс енгізе алады. Өзгеріс қарапайым немесе күрделі болуы мүмкін.

Рефлективті оқыту – оқытушылардың нұсқаушы тәсілдерінің жалпы тиімділігін тексеру үшін олардың оқыту тәжірибесіне рефлексия жасайтын процесс. Сыни рефлексияға негізделген осы аналитикалық процесстің нәтижесіне байланысты оқыту әдістерін жетілдіру немесе өзгерту қажет болуы мүмкін. Бұл процесс ақпарат жинауды, деректерді түсіндіруді және болашақты жоспарлауды талап етеді.

Рефлективті оқыту адамның оқыту мен оқуға қатысты негізгі нанымдарын және курстың оқытылуына дейін, курс барысында және одан кейін нақты аудиториядағы практикамен сәйкестігін тексеруді қамтиды. Рефлексивті оқытқанда, оқытушылар өздерінің оқытуына сын көзбен қарайды және тиімді оқытудың әдістерін іздейді. Рефлективті оқыту (тәжірибе) – оқу процесінде ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірде де туындайтын өзекті, күрделі және қиын жағдайларды шешу үшін нақты уақытта қолданылатын белсенді, динамикалық, әрекетке негізделген және этикалық дағдылар жиынтығы.

Рефлективті тәжірибе – адамның не істеп жатқаны туралы рефлексиясы. Бұл әрекет ету арқылы үйрену тұжырымдамасымен тығыз байланысты, өйткені адам өткен тәжірибесіне сүйене отырып, болашақ мінез-құлық туралы шешім қабылдайды. Рефлективті оқыту бір реттік оқиға емес, үздіксіз процесс. Үздіксіз рефлексия шын мәнінде оқытушылар мен студенттерге сенімді, жауапкершілікті, ойлы, шығармашылық және белсенді болуға көмектесетін әдіс болып табылады. Рефлексия циклдік процесс, яғни адамның өсіп, өзгеретін жағдайларға бейімделуін білдіреді.

Оқытудың Рефлективті әдісі студенттің өзінің күшті жақтары мен әріптестерінің озық тәжірибесін пайдалануды көздейді, ол оны өз оқуында қолдана алады. Сайып келгенде, рефлексия барлық оқушылардың тиімдірек оқуын қамтамасыз етеді, өйткені оқыолардың қажеттіліктері мен қабілеттеріне бейімделуі мүмкін.

Рефлективті оқыту – оқытудың бір түрі, оның мақсаты жинақталған тәжірибені өзін-өзі дамыту немесе оқу үшін пайдалану үшін жүйелі және сыни тұрғыдан бағалау және талдау. Рефлективті оқытудың жақсы жақтары Білім беруде Рефлективті оқыту технологияларын қолдану оқытушыға аудитория сұранысына сәйкес оқу жоспарына түзетулер енгізуге мүмкіндік береді. Оқытудың жаңа әдістерін немесе тәсілдерін үздіксіз пайдалану оқытушы үшін де қызықты мүмкіндіктер тудыруы мүмкін. Бұл өзгерістер қарапайым немесе үлкен және батыл болуы мүмкін.

Рефлективті оқыту сабақты іс-әрекеттің кез келген түріне бейімдеуге мүмкіндік береді. Оқытушы табысқа жету үшін жаңа идеялар мен тәсілдер жасап, тәжірибе жасай алады. Олар шығармашылықпен, тапқырлықпен ойлана бастайды және ойлаудың жаңа тәсілдері мен әдістеріне дайын болады.

Оқытудағы рефлективті әдіс өзіне сенімді студенттерді дамытуға көмектеседі. Рефлексия дағдылардың кең ауқымын қамтамасыз етеді, өйткені адамзат оқудың жаңа жолдарын табады.

Рефлексия арқылы студентте қазіргі заманда маңызды есептерді шешу қабілеттері қалыптасады. Осындай эксперименттердің арқасында студенттер тек теориялық біліммен қатар, бай тәжірибе алады. Олар шығармашылықпен, тапқырлықпен ойлана бастайды және ойлаудың жаңа тәсілдері мен әдістеріне дайын болады. Рефлективті оқыту үшін не қажет?

Рефлексия – циклдік процесс, оған мыналар кіреді: әрекеттер, талдау, бейімделу және әрекеттерді қайталау. Адамның ойлары келесі сабаққа тікелей әсер етеді, өйткені интроспекциядан кейін оларға белгілі бір түзетулер енгізеді. Рефлективті білім беру әдісі барысында өзіңізге қоятын сұрақтар: Мен нені жақсы істедім?  Не істемедім?  Мен нені өзгертуім керек? Бұл идеяны келесі жолы қалай бейімдеуге болады? Бұл сұрақтардың жауаптары тапсырманы өзгертуді, топтық жұмыстан жұптық жұмысқа көшуді немесе сабақ ретін өзгертуді білдіруі мүмкін.

Рефлективті оқытуды жүзеге асыратын оқытушы өзіне де бірқатар сұрақтар қоюы керек, атап айтқанда: Оларда қандай қиындықтар бар? Олар немен байланысты? Егер жоқ болса, неге жоқ? Олар мұны өздері үшін көрсете алады ма?  Мен оларға қиындықтарды жеңу үшін не істей аламын? Бұл сабақта не жақсы өтті? Неліктен? Мен қандай қиындықтарға тап болдым? Неліктен? Жалпы алғанда, Рефлективті оқыту негізгі дағды болып табылады. Ол оқу процесіне неғұрлым тезірек енгізілсе, соғұрлым жақсы. Бұл әдіс қызығушылық танытатын және сыни ойлай алатын тәрбиелеу үшін таптырмас әдіс.

Рефлективті тәжірибе адамды тек мектеп немесе сонымен қатар барлық еңбек және өмір тәжірибесі барысында оқуды жетілдіру құралы болып саналады.

«Сапар Ерғалиев атындағы

жалпы білім беретін мектебі» КММ-нің

биология пәнінің мұғалімі

Абдулахан Элнора Темуровна.