«№72 мектеп-лицей» ШЖҚ МКК әдістемелік бірлестігінің отырысында қаралды, қалалық Сараптамалық комиссия кеңесіне ұсынылды 2022 жылғы 26 тамыз №1хаттама.

Б.Майлин атындағы №52 мектеп-гимназия әдістемелік бірлестігінің отырысында қаралды, қалалық Сараптамалық комиссия кеңесіне ұсынылды 2022 жылғы 29 тамыз №1хаттама.

Рецензенттер:

1. Көкшетау қаласы, Ш.Уәлиханов атындағы КУ биология және оқыту әдістемесі кафедра меңгерушісі, биология ғылымдарының кандидаты Ш.Н.Дурмекбаева.

2. Нұр-Сұлтан қаласы, №72 мектеп-лицейінің химия-биология пәні мұғалімі педагог-шебер Кожахметова Л.Ж

Құрастырушылар:

Әуезбай Ж.Қ №72 мектеп-лицейінің биология пәні мұғалімі педагог-сарапшы. Нұр-Сұлтан қ., 2022 жыл.

Ахметова Қ.А Б.Майлин атындағы №52 мектеп- гимазиясының биология пәні мұғалімі, педагог- зерттеуші.

Нұр-Сұлтан қ., 2022, 72 бет.

Аңдатпа

«Білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі» тақырыбындағы тест жинағы 9 сынып білім алушыларға арналған. Негізгі оқу мазмұны 7-8-9-ші сыныптарда меңгеретін бөлімдермен тығыз байланысты. Тест жинағында берілген тест тапсырмаларының мазмұны Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарына сай, жалпы орта білім берудің оқу бағдарламасына негізделген. Тест жинағында биология пәні бойынша 1 нұсқада 2 контекст 8 сұрақтан тұратын тест тапсырмалары қарастырылған.

Мазмұны

1. Кіріспе 3

2. Тест 5

3. Тест жауаптары 71

4. Пайдаланған әдебиеттер 72

Кіріспе

Қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азаматтарының парасаттылығымен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі болашақтың талабына сәйкес дамуы тиіс. Білім алушылардың білім жетістіктеріне мониторинг жүргізу ҚР Білім және ғылым министрінің 2021 жылғы 5 мамырдаңы №204 бұйрығы мен ҚР Әділет министрлігінде 2021 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5- бабының 12 тармақшасына сәйкес:1-қосымшаға сәйкес білім алушылардың білім жетістіктеріне мониторинг жүргізу қағидалары бекітілген. Тест тапсырмаларының мазмұны Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарына сай, жалпы орта білім берудің оқу бағдарламасының мақсаттарына сәйкес негізделген.

9-сынып оқушыларына арналған тесттің құрылымы: Жаратылыстану- ғылыми сауаттылық (физика, химия, биология, география), биология пәні бойынша 1 нұсқада 2 контекст негізінде 8 тест тапсырмасы.

Биология пәнінде бір дұрыс жауапты таңдайтын сұрақтар енгізілген. Бұл білім деңгейін толық және терең бағалайтын ой қорытуды, салыстыруды қажет ететін тапсырмалар. Бұл ең алдымен педагогтерге және оқушыларға әдістемелік көмек, жаңа форматтағы тестке дайындалуға бағытталады.

Мақсаты: білім алушылардың білім сапасын негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптарына сәйкес бағалау.

Міндеті: білім алушылардың білім берудегі келесі деңгей материалдарын игеру дайындығы мен функционалдық сауаттылықтарын қалыптастыру деңгейлерін бағалау.

Күтілетін нәтиже: ББЖМ нәтижелері бойынша талдау және сапалық сараптама жүргізу, олқылықтарды жою мақсатына білім алушылармен диагностикалық жұмыс жүргізу.

Мәнмәтінге негізделген тапсырмаларды құрастыру кезінде спецификацияны басшылыққа ала отырып, биология пәніне 7-8-9 сыныптар бойынша

1. Асанов Н.АСоловьева А.,Ибраимова Б, 9 сынып оқулығы. Алматы

«Атамұра» 2018 жыл.

2. Соловьева А, .Ибраимова Б, 7 сынып оқулығы, Алматы «Атамұра» 2017 жыл

3. Соловьева А, Б.Ибраимова Б, 8 сынып оқулығы Алматы «Атамұра» 2018 жыл Барлық білім алушыларға сәттілік!!!

І –нұсқа Биология

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз.

Жүректің құрылым бөліктері

Адамның және басқа да сүтқоректілердің жүректері төрт бөліктен тұрады: екі қарынша (оң жақ және сол жақ) және екі жүрекше Жүрек үш қабаттан тұрады.

Сыртқы қабат жұқа дәнекер қабаты –перикард-жүрек қабын түзеді. Ортаңғы қабат миокард деп аталады. Ол ерекше көлденең жолақты бұлшықет

қабатынан тұрады. Ішкі қабаты эндокард-қанмен үйкелісін азайтатын тегіс эпителийден тұрады.

1. Суретте №4 санымен берілген жүрек бөлімі

1. оң жақ жүрекше

2. сол жақ жүрекше

3. оң жақ қарынша

4. сол жақ қарынша

5. қолқа

2. Ағзадаға ең ірі қан тамыры көрсетілген сан

1. 1

2. 2

3. 5

4. 6

5. 7

3. Суретте №1 санымен көрсетілген жүрек бөлімі

1. оң жақ жүрекше

2. сол жақ жүрекше

3. оң жақ қарынша

4. сол жақ қарынша

5. қолқа

4. Жүректің сыртқы жұқа дәнеркер қабаты, жүрек қабы

1. эндокард

2. перикард

3. миокард

4. жүрекше

5. қарынш

Жануарлардың қан тамырлар жүйесінің түрлері

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз.

Қан тамырлар ашық және тұйық деп екі үлкен топқа бөледі.Буылтық құрттар мен омыртқалы жануарларда тұйық қан тамырлар жүйесі.Ұлулар мен

бунақденелілерде ашық қан айналым жүйесі тән. 5.Тұйық қан айналым

1. буылтық құрттар

2. ұлу

3. көбелек

4. шегіртке

5. қоңыз

6. Ашық қан айналым жүйесі

1. бақа

2. шағала

3. көбелек

4. бүркіт

5. қоян

6. Суретте №1 санымен көрсетілген қан тамыры

1. капилляр

2. вена

3. артерия

4. венула

5. артериола

6. Суретте №2 санымен көрсетілген қан тамыр

1. капилляр

2. вена

3. артерия

4. венула

5. артериола

ІІ-нұсқа Биология

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Қосжарнақты өсімдіктердің белгілері

Қосжарнақты өсімдіктердің тұқымында екі тұқымжарнағы бар.Оларға бұршақ,үрмебұршақ,жержаңғақ,грек жаңғағы,орман жаңғағы, асқабақ,қарбыз және т.б.Қосжарнақтылардың гүл бөліктерінің саны төрт немес бес еселі.

1. Қосжарнақтыдардың тұқым саны А) 1

В) 2

С) 3

D) 4 Е) 5

2. Қосжарнақты өсімдіктердің тамыр жүйесінің типі А) кіндік

В) шашақ

С) пиязшық

4. тамырсабақ

5. түйнек

3. Қосжарнақты өсімдіктердің жапырақтарының жүйкеленуі мен типтері А) доғатәрізді

В) жай жапырақ

С) параллель немесе доғатәрізді

4. қауырсын-күрделі

5. параллель

4. Қосжарнақтылардың гүл бөліктерінің саны А) 2-3 еселі

В) 3-4 еселі

С) 4 еселі

D) 5 еселі Е) 4-5 еселі

Даражарнақты өсімдіктердің белгілер

Гүлді немесе жабықтұқымды өсімдіктер даржарнақты және қосжарнақты болып екі класқа бөлінеді. Даражарнақты өсімдіктердің тұқым жарнағында бір

тұқымжарнағы болады.Бұл класқа дәнді дақылдардан

күріш,жүгері,арпа,сұлы,бидай, қарабидай және лалагүлділер тұқымдастары: лалагүл,қызғалдақ,інжугүл,бәйшешек,құртқашаш,пияз, сарымсақ, қасқыржем және т.б.

5. Даражарнақты өсімдіктердің тамыр жүйесі типі А) кіндік

В) шашақ

С) пиязшық

4. тамырсабақ

5. түйнек

6. Даражарнақты өсімдіктердің жапырақтарының жүйкеленуі мен типтері А) торлы-саусақтәрізді

В) үшқұлақ-күрделі

С) параллель немесе доғатәрізді

4. қауырсын-күрделі

5. күрделі-саусақты

7. Лалагүл тұқымдастар А) күріш

В) арпа С) бидай

4. пияз

5. сұлы

8. Дәнді (астық) дақылдар А) лалагүл

В) қызғалдақ С) бәйшешек

4. пияз

5. сұлы

ІІІ-нұсқа Биология

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз.

Өкпе жұмысының көрсеткіштері.

Өкпеге қанша оттек сыяды? Адам ең терең тыныс алғаннан кейін шығаратын ауа көлемі өкпенің тіршілік сыйымдылығы (ӨТС) деп аталады.Әйелдерде өкпенің орташа тіршілік сыйымдылығы -2,7 литр немесе 2700 см³ құрайды.Ер адамдарда бұл көрсеткіш -3,5 литр немесе 3500 см³ болады.ӨТС –өкпе

жұмысының маңызды көрсеткіші.ӨТС неғұрлым көп болса,өкпе

соғұрлымжақсы жұмыс істейді.Тыныс алу көлемі-500 см³ -0,5 л.Қордағы

көлем-1-1,2 литр. Қалдық көлем-1 литр.Ауаның қосымша көлемі-1500см³ -1,5л.

1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін құрал

1. спирометр

2. тонометр

3. фонендоскоп

4. ЭКГ

5. флюрография

2. Жаңа туған нәресте 1 минутта неше рет тыныс алады

1. 20

2. 30

3. 40

4. 50

5. 60

3. Ересек адам 1 минутта неше рет тыныс алады A) 14-15

B) 16-18 C)19-20 D)20-22 E) 23-25

4. Егер оқушының тыныс алу көлемі орташа 500см³ болса,орта есеппен 1 минутта 18 рет тыныс алу қозғалысын жасайтын болса, жасөспірім өкпесі арқылы қанша ауа өтеді?

А) 5000 см³

B) 8000 см³

C) 9000 см³

D) 8100 см³

E) 7000 см³

Бөліп шығару

Бөліп шығару мүшелері арқылы судың, тұздар мен құрамында азот бар зиянды заттардың артық мөлшері шығарылады.Құрамында азоты бар қосылыстар

нәруыздар толық ыдырағанда түзіледі.Ол қандай заттар? Олар несепнәр,

аммиак, зәр қышқылы.Нефрон-бүйректің функциялық бірлігі.Әрбір бүйректе 1

млн-нан артық нефрон болады.Нефрон кеңейтілген бөлік-капсуладан және ирек бүйрек өзекшесінен тұрады.Ерекше эпителий жасушаларының бір қабатынан түзілген нефрон қабырғасы маңызды қызмет –қан тазартуға қатысады.

5. Суретте №1 санымен көрсетілген нефрон құрылысы А) Баумен капсуласы, капилярлар шумағы қаптамасы В) жинақтаушы түтікше

С) проксималды ирек өзек,нефрон өзекшесі

D) капилляр торы Е) венадан

6. Суретте №3 санымен көрсетілген нефрон құрылысы А) капилляр шумағының қаптамасы

В) жинағыш түтікше

С) проксималды ирек өзек, нефрон өзекшесі

D) артерия Е) венадан

7. Суретте № 5 санымен көрсетілген нефрон құрылысы А) капилляр шумағының қаптамасы

В) жинақтаушы түтікше С) нефрон өзекшесі

D) артерия Е) венадан

8. Бүйректің қызметі А) зәр түзу

В) аммиак бөлу

С) көмірқышқыл газы

D) аммоний тұздар Е) глюкоза

ІV-нұсқа Биология

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз.

Тірі ағзалардың көптүрлілігі

Саңырауқұлақтар - өсімдіктердің де, жануарлардың да белгілері бар, бірақ екеуіне де жатпайтын жеке патшалық.Жасушасы қатты жасуша қабығымен жабылған.Қозғалмайды, нағыз вакуолі бар.Споралары арқылы немесе вегетативті жолмен көбейеді бұл өсімдіктерге тән белгісі.Жасуша ішкі

қабықшасы хитиннен тұрады.Қоректік қор заты-гликоген.Хлоропластары жоқ.Дайын органикалық заттармен қоректенетін – гетеротрофты ағзалар. 1.Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым

А) микробиология В) лихенология С) микология

4. бриология

5. энтомология

2. Суретте №1 санымен көрсетілген А) қына

В) қалпақ асты С) жіпшумақ

4. қалпақ

5. түбіртек

2. Саңырауқұлақтардың жануарға тән белгісі А) бір орыннан қозғалмайды

В) тіршілік бойы өсе береді

С) дайын органикалық заттармен қоректенеді

4. қоректі бүкіл денесімен сіңіреді

5. нағыз вакуолі бар

2. Саңырауқұлақ спорасының қызметі А) қорғаныш

В) көбею

С) қоректену

D) қозғалу

Е) залалсыздандыру

Тыныс алу

Тыныс алу деп ағза мен қоршаған орта арасындағы газ алмасу үдерісін атайды.Барлық тіршілік иесі оттекті сіңіріп, көмірқышқыл газын бөліп шығарады.Өкпедегі газ алмасу ауа өкпеге бронхылар бойынша енеді. Бронхиолалар өкпе көпіршіктері –альвеолалар арқылы аяқталады.Әрбір альвеола қан капиллярлары торымен шырмалған.Оларда вена қаны

көмірқышықыл газынан арылады. Ол оттекпен қанығып,артерия қанына айналады.

2. Суретте №8 санымен көрсетілген бөлік

1. қан тамырлар

2. жарып көрсетілген альвеола

3. альвеола

4. альвеола сыртындағы капиллярлар торы

5. бро