Тақарыбы: .§22. Биологиялық регресс - биологиялық прогресске кері процесс
Мақсаты: Биологиялық регресс туралы түсінік беру
Көренкілігі: Суреттер.Таблицалар.Электронды оқулық
Жүрісі: Ұйымдастыру
Өткенді пысықтау.ауызша жауап бер.
-
Биологиялық прогресс дегенді қалай түсінесіңдер№
-
Организмдер эволюциясының басты бағыттары
-
Биологиялық эволюцияның қай түрі организм топтарының құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтереді?
-
Ароморфозға мысалдар келтіріңдер?
Жаңа сабақ
-
Биологиялық регресс эволюцияның бағыты
-
Паразитті тіршілік етуге көшкен оргнаизмдердегі дегенерация мысалдары
-
Қозғалмай бекініп тіршілік ететін органимздердегі дегенерация мысалдары
-
Жер астында және қараңғы үңгірлерде тіршілік ететін жануарлардың дегенерациясының мысалдары
-
Биологиялық эволюция бағыттарының арасындағы арақатынас
Биологиялық регресске ұшырағандар:
-
Паразитті тіршілік етуге көшкендер
-
Қозғалмай бекініп тіршілік ететіндер
-
Жер астында және қараңғы үңгірлерде тіршілік ететін жануарлардың жеке мүшелерінің қарапайымдануы
2.
Паразитті тіршілік етуге көшкен оргнаизмдердегі дегенерация мысалдары
|
Жануарлардағы регресс |
Сиыр таспа құрты 18-20 жылда 11млрд-қа жуық жұмыртқа салады.Жалпақ құрттарда сорғыштар мен жабысқыш өсінділер пайда болады. |
|
Өсімдіктердегі регресс |
Сұңғыла (заразиха) – күнбағыс, қарасора, беденің тамырында болатын паразит.Сабағы қоңырқай реңді, жапырақтары қабыршақтанаған, хлорофиллдері болмайды, сондықтан емізікшелері арқылы қоректік заттарды дайын күйінде басқа өсімдіктерден сіңіреді.Арамсояу-жол жағасында, бақшаларда т.б жерлерде өсетін жабайы және мәдени өсімдіктер паразиттінің жіңішке қызғылт немесе сары жіп тәрізді сабақтары жасыл өсімдіктерді шырмап алады.тамыры мен жапырақтары болмайды.Тамырының орнында жабысқан өсімдіктің шырынын сору үшін мөлдір сарғыш сабағының әр жерінен емізікшелер пайда болған.Оралған өсімдіктің сабағына емізікшелерін қадап, өзіне қажетті қорегін сорады.Жасушасында хлорофилдері жоқ. |
-
Қозғалмай бекініп тіршілік ететіндер
|
Погонофоралар типінің өкілі |
Теңіз түбінде қозғалмай тіршілік етеді.Ұзын құрттәрізді денесін түтікше жауып тұрады.Денесінің ладыңғы жағындағы шашақты қармалауыштарын ауық-ауық түтіктен сыртқа шығарып тыныс алады.Денесі 4 бөліктен тұрады.бірінші алдыңғы бөлігі қармалауыштар (кей түрінді саны 200-250-ге жетеді) (миы) (жүйке шоғыры), жүрегі, бөліп шығару мүшелері бар. Екінші (ірілеу) бөлігі басқа бөліктен ерекшеленген.Үшінші бөлігі өте ұзын.Бөліктің ішкі жағында тыныс мүшелері, сыртқы жағында түтікке жабысып тұратын өсінділері болады.Денесінің артқы бөлігі сегментке бөлінген. Погонофораларда «ми» мен жүрек болғанымен аузы мен асқазан жолдары жойылған, тыныс алу мүшесі –қармалауыштары.Қозғалмай тіршілік еткендітен жануарға ұқсамай қалған.қармалауыштарының ішкі жағында қан тамырларымен жабдықталған ұзын жіңішке түктері болады.суда түктері түтіктің сыртына шығып тұрады.Оған микроорганизмдер көп жабысқан кезде погонофоралар түтіктің ішіне тартып алады.Ферменттердің әсерінен майда организмдер қорытылып, ішкі бүрлеріне сіңіріледі.Ұрығында бастама ішектің болуы ата тегінде ас қорыту мүшелерінің болғандығын дәлелдейді.Ас қорытуы сырта жүруіне байланыста погонофораларда ас қорыту жүйесі мүлде жойылған. |
|
асцидия |
Асцидия хордалылар типінің бір тип тармағы –қабықтыларға жататын, теңізде тіршілік ететін жануар.қапшыққа ұқсаған денесі сыртынан қабықпен қапталған, табанымен теңіз түбіне бекініп, қозғалмай тіршілік етеді.Денесінің жоғарғы жағында 2тесігі бар,оның біреуінен су ішке асқазанына өтеді, екінші тесіктен су сыртқа шығарылады.Тыныс алу мүшесі- жұтқыншақта орналасқан желбезек саңылаулары.Жұмыртқа салып көбейеді.Жұмыртқадан бақаның итшабағына ұқсас қозғалғыш, хордасы бар дернәсілдер дамиды.Дамып шыққан дернәсілдер бірнеше сағаттан соң теңіз түбіне бекініп, денесі қарапайымданып, өзгеріске ұшырайды.қабықтылар төменгі сатыдағы хордалылардың қарапайымданған бір тармағы болып саналады. |
-
Жер астында және қараңғы үңгірлерде тіршілік ететін жануарлардың жеке мүшелерінің қарапайымдануы
|
протей |
Югославия мен Оңтүстік Австрияның үңгірінде қосмекенділер класына жататын тритонға ұқсас протей тіршілік етеді.Өкпесінен басқа басының екі жағында сыртқы желбезектері бар.Суда желбезектерімен, құрлықта өкпесімен тыныс алады.Жер асты үңгірлеріндегі суда мекендейтіндіктен дене пішіні жыланға ұқсас ұзын, мөлдір, түссіз, пигменті болмайды.Көздері терімен жабылған, уылдырығынан дамыған итшабақтарында көздің бастамасы бар.Бұдан протей арғы тегінің жер үстінде тіршілік еткенін және көздері болғандығын аңғаруға болдаы.Үңгірде тіршілк ететін организмдерде көру мүшесі, пигменті жойылып, белсенділігі төмендейді. Сулы ортада тіршілік етуге көшкен гүлді өсімдіктердің жапырақ тақталары жіп тәрізді жіңішкеріп, шашақталып, тарамдалып кетеді.Өткізгіш ұлпалары дамымайды.Газ алмастырып, суды буландырып тұратын тыныс тесіктері жойылады, тек гүлі ғана өзгермейді.(су сарғалдағы, балықты мүйізжапырақ т.б) |
Оқулық бойынша деңгейлік тапсырмаларды орындау.
Қорытындылау.Тапсырма §22.бағалау
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Биологиялық регресс - биологиялық прогресске кері процесс
Биологиялық регресс - биологиялық прогресске кері процесс
Тақарыбы: .§22. Биологиялық регресс - биологиялық прогресске кері процесс
Мақсаты: Биологиялық регресс туралы түсінік беру
Көренкілігі: Суреттер.Таблицалар.Электронды оқулық
Жүрісі: Ұйымдастыру
Өткенді пысықтау.ауызша жауап бер.
-
Биологиялық прогресс дегенді қалай түсінесіңдер№
-
Организмдер эволюциясының басты бағыттары
-
Биологиялық эволюцияның қай түрі организм топтарының құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтереді?
-
Ароморфозға мысалдар келтіріңдер?
Жаңа сабақ
-
Биологиялық регресс эволюцияның бағыты
-
Паразитті тіршілік етуге көшкен оргнаизмдердегі дегенерация мысалдары
-
Қозғалмай бекініп тіршілік ететін органимздердегі дегенерация мысалдары
-
Жер астында және қараңғы үңгірлерде тіршілік ететін жануарлардың дегенерациясының мысалдары
-
Биологиялық эволюция бағыттарының арасындағы арақатынас
Биологиялық регресске ұшырағандар:
-
Паразитті тіршілік етуге көшкендер
-
Қозғалмай бекініп тіршілік ететіндер
-
Жер астында және қараңғы үңгірлерде тіршілік ететін жануарлардың жеке мүшелерінің қарапайымдануы
2.
Паразитті тіршілік етуге көшкен оргнаизмдердегі дегенерация мысалдары
|
Жануарлардағы регресс |
Сиыр таспа құрты 18-20 жылда 11млрд-қа жуық жұмыртқа салады.Жалпақ құрттарда сорғыштар мен жабысқыш өсінділер пайда болады. |
|
Өсімдіктердегі регресс |
Сұңғыла (заразиха) – күнбағыс, қарасора, беденің тамырында болатын паразит.Сабағы қоңырқай реңді, жапырақтары қабыршақтанаған, хлорофиллдері болмайды, сондықтан емізікшелері арқылы қоректік заттарды дайын күйінде басқа өсімдіктерден сіңіреді.Арамсояу-жол жағасында, бақшаларда т.б жерлерде өсетін жабайы және мәдени өсімдіктер паразиттінің жіңішке қызғылт немесе сары жіп тәрізді сабақтары жасыл өсімдіктерді шырмап алады.тамыры мен жапырақтары болмайды.Тамырының орнында жабысқан өсімдіктің шырынын сору үшін мөлдір сарғыш сабағының әр жерінен емізікшелер пайда болған.Оралған өсімдіктің сабағына емізікшелерін қадап, өзіне қажетті қорегін сорады.Жасушасында хлорофилдері жоқ. |
-
Қозғалмай бекініп тіршілік ететіндер
|
Погонофоралар типінің өкілі |
Теңіз түбінде қозғалмай тіршілік етеді.Ұзын құрттәрізді денесін түтікше жауып тұрады.Денесінің ладыңғы жағындағы шашақты қармалауыштарын ауық-ауық түтіктен сыртқа шығарып тыныс алады.Денесі 4 бөліктен тұрады.бірінші алдыңғы бөлігі қармалауыштар (кей түрінді саны 200-250-ге жетеді) (миы) (жүйке шоғыры), жүрегі, бөліп шығару мүшелері бар. Екінші (ірілеу) бөлігі басқа бөліктен ерекшеленген.Үшінші бөлігі өте ұзын.Бөліктің ішкі жағында тыныс мүшелері, сыртқы жағында түтікке жабысып тұратын өсінділері болады.Денесінің артқы бөлігі сегментке бөлінген. Погонофораларда «ми» мен жүрек болғанымен аузы мен асқазан жолдары жойылған, тыныс алу мүшесі –қармалауыштары.Қозғалмай тіршілік еткендітен жануарға ұқсамай қалған.қармалауыштарының ішкі жағында қан тамырларымен жабдықталған ұзын жіңішке түктері болады.суда түктері түтіктің сыртына шығып тұрады.Оған микроорганизмдер көп жабысқан кезде погонофоралар түтіктің ішіне тартып алады.Ферменттердің әсерінен майда организмдер қорытылып, ішкі бүрлеріне сіңіріледі.Ұрығында бастама ішектің болуы ата тегінде ас қорыту мүшелерінің болғандығын дәлелдейді.Ас қорытуы сырта жүруіне байланыста погонофораларда ас қорыту жүйесі мүлде жойылған. |
|
асцидия |
Асцидия хордалылар типінің бір тип тармағы –қабықтыларға жататын, теңізде тіршілік ететін жануар.қапшыққа ұқсаған денесі сыртынан қабықпен қапталған, табанымен теңіз түбіне бекініп, қозғалмай тіршілік етеді.Денесінің жоғарғы жағында 2тесігі бар,оның біреуінен су ішке асқазанына өтеді, екінші тесіктен су сыртқа шығарылады.Тыныс алу мүшесі- жұтқыншақта орналасқан желбезек саңылаулары.Жұмыртқа салып көбейеді.Жұмыртқадан бақаның итшабағына ұқсас қозғалғыш, хордасы бар дернәсілдер дамиды.Дамып шыққан дернәсілдер бірнеше сағаттан соң теңіз түбіне бекініп, денесі қарапайымданып, өзгеріске ұшырайды.қабықтылар төменгі сатыдағы хордалылардың қарапайымданған бір тармағы болып саналады. |
-
Жер астында және қараңғы үңгірлерде тіршілік ететін жануарлардың жеке мүшелерінің қарапайымдануы
|
протей |
Югославия мен Оңтүстік Австрияның үңгірінде қосмекенділер класына жататын тритонға ұқсас протей тіршілік етеді.Өкпесінен басқа басының екі жағында сыртқы желбезектері бар.Суда желбезектерімен, құрлықта өкпесімен тыныс алады.Жер асты үңгірлеріндегі суда мекендейтіндіктен дене пішіні жыланға ұқсас ұзын, мөлдір, түссіз, пигменті болмайды.Көздері терімен жабылған, уылдырығынан дамыған итшабақтарында көздің бастамасы бар.Бұдан протей арғы тегінің жер үстінде тіршілік еткенін және көздері болғандығын аңғаруға болдаы.Үңгірде тіршілк ететін организмдерде көру мүшесі, пигменті жойылып, белсенділігі төмендейді. Сулы ортада тіршілік етуге көшкен гүлді өсімдіктердің жапырақ тақталары жіп тәрізді жіңішкеріп, шашақталып, тарамдалып кетеді.Өткізгіш ұлпалары дамымайды.Газ алмастырып, суды буландырып тұратын тыныс тесіктері жойылады, тек гүлі ғана өзгермейді.(су сарғалдағы, балықты мүйізжапырақ т.б) |
Оқулық бойынша деңгейлік тапсырмаларды орындау.
Қорытындылау.Тапсырма §22.бағалау
шағым қалдыра аласыз













