Тақырып: Бүркіт.

Сабақтың мақсаты:Білімділік: Оқушыға халқымыздың ұлттық саятшылық өнері және бүркіт туралы мағлұмат беру. Дамытушылық: Оқушылардың табиғатқа деген қызығушылығын арттыру, білім деңгейін көтеру және шығармшылық ізденісін қалыптастыру. Тәрбиелік: Оқушыларды туған жер табиғатын аялауға, сүйе білуге, құстарды баптауға, салт – дәстүрді құрметтей білуге тәрбиелеу.

Көрнекілік: Суреттер (бүркіт сюжетті сурет), қанатты сөздер: “Құстың алғанынан салғаны қызық”, “Қыран күнге қарағанда кірпігін қақпас”, Заманың түлкі болса,қырандай қырағы бол.

Сабақ түрлі: Аралас кіріктірілген сабақ.

Әдіс- тәсілдері: ой қозғау, әңгімелеу, іздену, пікірлесу, дәлелдеу, жаттықтыру.

Сабақ барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі.Cәлемдесу.

II.Жаңа сабақ. Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

Сабақтың тақырыбын өздерің шешіп көріңдер. Ал, кім тез шешеді? 1/1 3/1 4/3 2/2 8/4 9/1.

Ой қозғау. Бүркіт дегенде қандай сөздер елестейді?

Сызба жасау.

Ақылды, жақсы көреді, дала, үлкен, құс, тау, аң аулайды, қызыл кітап, қауіпті...

Бүркіт туралы не білесіңдер?

Мұғалім сөзі: Балаларымыз аң аулауды, құс салуды, аңшылықты дәстүр етіп, халқын асыраған. Аң аулау дәстүрі мен тарихи сонау ерте заманда адамдардың күнкөріс нәсібімен бірге туған. Ертеде адамдар аң мен құсты таспен ұрып, сойылмен соғып, інге су құйып тұншықтырып, түтінмен булықтырып, ауласа, бертін келе тазы иттерін қосып, бүркіт салды. Аң аулау үшін бүркіт, қаршыға, лашын, ителгі, қырғи сияқты құстарды қолға үйретті. Көбінесе тоғайлы және таулы жерде тіршілік етеді. Биік ағаштар мен зәулім жар тасқа ұя салып, 1—2 жұмыртқа табады. Кең қанаттары (созған кезде 2 метрге дейін жетеді) мен қысқа құйрығы (30—35 см) ұшқан кезде "ұшып бара жатқан қанатқа" ұқсайды. Орта Азияда, Қазақстанда бүркітті қолға үйретіп түлкі, елік, қарақұйрық сияқты аңдарға салады, шабыты түскен кырағы бүркіттер қасқырды да алады, ашынғанда адамға да түседі. Бүркіт аңды тырнағымен емес, табанындағы бүртіктері – бездерімен буындырып өлтіреді.
III.1- кезең.Тапсырма. Мәтінді оқымас бұрын Бүркіт сөзіне әр түрлі морфологиялық талдау жасаймыз. Тапсырмаларды өздерің таңдайсыңдар. Мына тапсырмаларды алу үшін Ботагөз сөздерін еске түсірейік. Ботагөз ленталар туралы не деді?

-Мынау, -деді ол ақ лентаны суырып ап, - қайын! Тапсырма: Бүркіт сөзіне фонологиялық талдау.

-Мынау, -деді ол сары лентаны суырып ап, - қайыңның жапырағы! Тапсырма: «Бүркіт» сөзіне фонетикалық талдау.

-Мынау, -деді ол жасыл лентаны суырып ап, - қарағай! Тапсырма: « Ұшу»сөзін келер шақта жіктеу.

-Мынау, -деді ол қызыл лентаны суырып ап, - теректің жапырағы! Тапсырма: «Ұшу» сөзін өткен шақта жіктеу

-Мынау, -деді ол көк лентаны суырып ап, - теректің өзі! Тапсырма: «Ұшу»сөзін осы шақта жіктеу.

-Мынау, -деді ол сұр лентаны суырып ап, - таудың тасы! Тапсырма: «Бүркіт» сөзін септеу.

Тапсырмаларды тексеру. Жақсы балалар ,тапсырмаларды орыңдадыңдар. Ал енді сөз кезегі

IY. 2- кезең.Сөздік жұмысы.137 бет. Аа Сөз тіркестермен сөйлем құрастыру –ауызша.

№8 тапсырма. Синоним сөздермен сөз тіркес жасау – ауызша.

Y. 3- кезең.Мәтінмен жұмыс. Мәтінді өз бетінше оқиды, мәнерлеп оқиды.

Сұрақтарға жауап беру - ауызша.

YI.Сызбаны толықтыру- өздік жұмыс. Тексеру. Сөйлем құрастыру.

1-оқушы. Бүркіттің тұмсығы өте мықты.

2-оқушы. Ол өзінің тұмсығымен ұстаған аң – құстардың етін жұлып жейді.

YII. 4- кезең.Зерттеужұмысы. Топтық жұмыс.

1-топ. Мәтінен синоним, антоним, омоним болатын сөздерді теріп жазыңдар.

2-топ. Күрделі етістіктерді теріп жазу, түрлерін анықтау.

YIII.Қорытындылау: - Не істедік?

• Не білдік?

1-оқушы. Мен бүгін сабақта қыран құс туралы көп білдім.

2- оқушы. Мен бүркіттің қанаттары созған кезде 2 метрге дейін жететіні білдім.

3.Бүркіт аңды тырнағымен емес, табанындағы бүртіктері – бездерімен буындырып өлтіреді.
Мақалдарға назар аудару, мәнерлеп оқу.

Туған жер табиғаты – халқымыздың ұлттық мақтанышы. Сондықтан оны аялап қорғауға оның байлығын еселеп атыруға үлес қосу, сенің де азаматтық борышын.Міне, бүгінгі айтылған қыран құс “Қызыл кітапқа” енген құс. Құстарды қорғау сіздер мен біздің міндетеріміз.

IX. Бағалау.

X. Үй жұмысы: 1.Бүркіт туралы эссе жазу.

2. Бүркіт туралы қосымша мәліметтер дайындау.

3. Құстар туралы мақал –мәтелдер, тыйым сөздер жаттап келу.