"Буллинг"

Тақырыбы:«Буллинг»

Мақсаты: оқушыларды буллинг түсінігімен, формалары және құрылымымен таныстыру;

зорлық-зомбылыққа ұшыраған балаға эмпатия және қамқорлық сезімін қалыптастыру;

қиын жағдайдан шығудың жолдарын табу қабілетін дамыту; жауапкершілікті және қауіпсіз мінез-құлық, мектеп жағдайында зорлық-зомбылықтың алдын алу дағдыларын қалыптастыру.

Цель: познакомить учащихся с понятием, формами и структурой буллинга; воспитывать чувство эмпатии и переживания к ребенку, который подвергается насилию; развивать умение поиска путей выхода из сложной ситуации; формировать навыки ответственного и безопасного поведения, профилактику насилия в школьной среде

Іс-шараның жүргізілу барысы

Сәлеметсіздерме балалар және қонақтар! Қараңдаршы бүгін қандай керемет күн! Далада күн жарқырап тұр! Ендеше, сыныпқа шуақты көңіл-күй сыйлайық. Ал біз бүгін табысқа жету үшін досымызға немесе көршімізге бұрылып, оған ең жақсы көңіл күйімізді көрсетейік! Керемет! Қазір біз даладағыдай жылы әрі шуақты көңіл күйдеміз. (2 минут.)

Ход мероприятия:

Здравствуйте ребята! Посмотрите, какой сегодня замечательный день! На улице светит солнце! Давайте создадим в нашем классе солнечное настроение. А чтобы у нас все получилось, повернемся к своему товарищу или соседу и улыбнемся ему самой лучезарной улыбкой! Замечательно! Теперь у нас тоже тепло и солнечно, как на улице. (2 мин.)

«Парақшалар» жаттығуы (3 мин.)

Мұғалім балаларды берілген парақтарды умаждауға шақырады, содан кейін балалар оны бастапқы қалпына келтіруге тырысады, яғни қағаз парағын тегіс және қайтадан қалпына келтіру қажет.

Талқылауға арналған сұрақтар:

Қағаз қайтадан мінсіз тегіс бола ала ма? Ал адам балағаттайтын сөздерді естігенде қандай күйде болады? Балағаттаушыға «Кешіріңіз» деп эмоционалдық қатынасын қалпына келтіруге бола ма?

Қорытынды: адамды ренжіту оңай, бірақ сенімді қалпына келтіру өте ұзақ процесс.

Упражнение «Лист бумаги» (3 мин.)

Учитель предлагает детям смять лист бумаги, а затем попытаться вернуть его в исходное состояние, то есть, чтобы лист бумаги стал снова гладким и ровным.

Вопросы для обсуждения: Может бумага стать снова идеально гладкой? А что происходит с человеком когда он слышит оскорбительные слова? Можно ли восстановить эмоциональное отношение человека к обидчику сказав «прости».

Итог: обидеть человека легко, а вернуть доверие длительный процесс.

  Сабақтың тақырыбын хабарлау, мұғалімнің кіріспе сөзі (3 мин.)

Мақсаты: сабақтың тақырыбын хабарлау, жұмысқа кірісу

Бүгін, біз маңызды тақырыпты қозғамақпыз – мектеп оқушылары арасындағы қорқыту, әлімжеттік, зорлық-зомбылық және қатыгездік тақырыбын талқылауға жиналдық.

Барлығымыз өмірімізде кем дегенде бір рет зорлық-зомбылықты бастан өткіземіз. Оны өзіңізге қарсы болуы мүмкін немесе сіз сол оқиғаға куәгер бола аласыз сонымен қатар өзіңізде ренжіткен адам болуыңыз мүмкін. Біз бір балаға бағытталған зорлық-зомбылық пен қатыгездік туралы айтатын боламыз. Бұл құбылыс қорлау деп аталады. Бүгін біз қорқыту құрбанының сезімін және агрессордың мінез-құлқын түсінуге тырысамыз. Ең бастысы, біз бірге зардап шеккен балаларға көмектесу жолдарын тауып, қорқытудағы рөлдердің бірін ойнамау үшін өзімізді қорғауға тырысамыз. Сіздерге қызықты және мазмұнды болып, уақыттарыңызды жақсы өткіздер деп үміттенеміз.

Сообщение темы занятия, вступительное слово учителя (3 мин.)

Цель: сообщение темы занятия, установка на работу.

Сегодня мы с вами здесь для того, чтобы обсудить важную тему - тему буллинга, насилия и жестокости среди учащихся.

 Каждому из нас хотя бы раз в жизни приходилось столкнуться с насилием. Оно могло применяться против вас самих, вы могли быть свидетелем, или сами становились теми, кто оскорбляет. Мы поговорим о насилии и жестокости, направленных на одного ребенка. Это явление называют буллинг. Сегодня мы попробуем понять чувства жертвы буллинга, и поведение агрессора. И самое главное, вместе найдем пути помощи пострадавшему ребенку и попробуем обезопасить себя, чтобы не сыграть одну из ролей в буллинге.  Надеюсь, вам будет интересно и познавательно и вы с пользой проведете время.

Миға шабуыл «Қорлау, әлімжеттік дегеніміз не?» (2 мин.)

Бейнеролик көру (5 мин.)

Мақсаты: оқушыларды қорқыту түсінігімен, қорқытудағы әлеуметтік рөлдермен және олардың мінез-құлық стильдерімен таныстыру.

Тақырыпқа кіріспе (5 мин.)

Бүгінгі күні жас өспірімдер арасында балалардың бір-біріне зорлық-зомбылық көрсету мәселесі өте көп кездеседі.

Соңғы жылдары мектептегі бұзақылық сияқты құбылыстың таралуы белең алуда.

«буллингтің» мағнасы әр түрлі болуы мүмкін. Мысалы ол адамды мазақтау, қорлау, әлімжеттік көрсету.

•      оның ақшасын не басқа заттарын тартып алу, оларды бүлдіру

сол жайында өсек тарату 

•         оны елемеу немесе оған назар аудармау.

•         ренжітетін, жаман әзіл айтып, басқа адамдардың алдында ыңғайсыз жағдайға қою

•         ұрып-соғу, тепкілеу, итеру немесе басқаша зақым келтіру

•         қоқан-лоқы көрсету немесе қорқыту.

Буллинг онлайн немесе телефон арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

Қорқыту – адамға қайталанатын жағымсыз психологиялық қысым. Бұл тек мектепте ғана емес, жұмыста да болады. Нәтижесінде теріс әсерге бағытталған адам тұрақты күйзеліске ұшырай бастайды. Соның салдарынан оқу орнын немесе жұмыс орнын ауыстыруға мәжбүр болады. Мектептегі бұзақылық өзінің қатыгездігімен және ымырасыздығымен ерекшеленеді.

 Мозговой штурм "Что такое буллинг" (2 мин.)

Просмотр видеоролика (5 мин.)

Цель: познакомить учащихся с понятием буллинг, социальными ролями в буллинге и стилями их поведения.

Знакомство с темой (5 мин.)

Сегодня среди учащейся молодежи чрезвычайно обострилась проблема насилия, осуществляемого самими детьми по отношению друг к другу.

В последние годы признано распространение такого явления, как школьный буллинг

Термин «буллинг» в переводе с английского означает хулиганство. Буллинг – это многократное негативное психологическое давление на человека. Это происходит не только в школах, но и на работе. В результате человек, на которого направлено негативное воздействие, начинает испытывать постоянный стресс. И как результат – вынужден менять место учебы или работы. Школьный буллинг отличается своей жестокостью, непримиримостью.

Буллинг түрлері:

Вербалды буллинг (Сөзбен қорлау, қорқыту және дәлелсіз ауыр сөздер

көмегімен қорлау.

Физикалық буллинг (Физикалық агрессивті үрей тудыру көмегімен

физикалық қорқыту немесе буллинг сипаттамасы бірнеше рет қайталанатын соққылар, тепкі, аяқтан шалу, бұғаттау, итеру және қажетсіз немесе өрескел түрде жанасу)

Әлеуметтікпсихологиялық буллинг (Психологиялық зорлық-зомбылық дегеніміз адамның қадір-қасиетін кемсітуге, елемеуге, бас тартуға, бақылауға немесе әлеуметтік оқшаулауға бағытталған әдейі вербалдық және мінез-құлық әрекеттерінің жиынтығы. Психологиялық зорлық-зомбылық адамның өзін-өзі бағалауы мен өзін-өзі құрметтеуге нұқсан келтіретін, келемеждеу (лақап аттар беру) оны қоғамдастық тарапынан қабылдамайтынына сендіретін, оның жеке басын құнсыздандыратын, қарым-қатынастан бас тарту, топқа, ойынға, спорттық сабаққа немесе басқа да ісшараға әдейі қатыстырмау, сондай-ақ қорлау, дөрекі және кемсітетін сөздер арқылы көрінуі мүмкін.

Экономикалық буллинг (Бопсалау - физикалық күшпен жазалау, қандай да бір мәліметтерді жария ету, ақшаны, заттарды мәжбүрлеумен талап ету. Мұндай әрекеттер жәбірленушіге тек материалдық ғана емес, сонымен қатар физикалық және моральдық зиян келтіреді.) Кибербуллинг (Кибер қорқыту біреуді әлеуметтік желілерде, электрондық пошта немесе хабарламалар арқылы қорлайтын сөздерді, жалған сөздерді және өсек-өтірік сөздерді пайдалана отырып айыптау болып табылады. Секс, нәсілшіл және басқа да ұқсас хабарламалар тікелей балаға бағытталмаған болса да, ол қауіпті атмосфераны туғызады. Кибербуллингтің зорлық-зомбылықтың басқа түрлерінен айырмашылығы, бұл ренжітушіге өзін аноним ретінде сақтауға және сол арқылы өз әрекеттері үшін жауапкершіліктен қашуға мүмкіндік береді.

Виды буллинга:

физический – непосредственные физические действия в отношении жертвы (толчки, пинки, побои, сексуальные домогательства);

вербальный – угрозы, оскорбления, насмешки, унижение;

социально-психологический – буллинг, направленный на социальное исключение или изоляцию (сплетни, слухи, игнорирование, бойкот, манипуляции);

экономический – вымогательство или прямой отбор денег, вещей, порча одежды;

кибербуллинг (от англ. – cyberbulling) или интернет буллинг – травля в интернете через социальные сети, электронную почту. Предполагает распространение слухов и ложной информации, взлом личных страниц, отправку негативных сообщений и комментариев. Является самым молодым и самым опасным видом буллинга, поскольку от него очень сложно защититься и найти источники, откуда исходит угроза.

Қорқытуға қатысушылар:

Жәбірленуші: бұл кезде шыдамайды, адам өз проблемамен жалғыз қалады, кімнен көмек сұрарын білмейді. Қорқытудың себебі кез келген нәрсе болуы мүмкін. Көбінесе балалар зардап шегеді: физикалық кемістіктер немесе даму ақаулары (есту немесе көру қабілетінің бұзылуы, сал ауруы және т.б.); сенімсіз, тұйық, алаңдаушылық пен өзін-өзі төмен бағалау;

сыртқы түрінің ерекшеліктерімен (сепкілдер, толықтық т.б.); төмен интеллект және оқу проблемалары бар;

мұғалімдердің «сүйіктілері» немесе, керісінше, шеттетілгендері болуы мүмкін.

Барлық жәбірленушілерді біріктіретін нәрсе - қылмыскерге қарсы тұра алмау, өзін қорғай алмау.

 Бақылаушылар: қорқытуға қатысушылардың ең үлкен санаты. Бұл қорлау жағдайына қатысы бар адамдар. Мұнда, әдетте, оқиғалардың үш нұсқасы бар:

1) бақылаушы жәбірленушіні қорғауға өзі шабуылға ұшырап, жаңа құрбан болу қаупін төндірсе;

2) немесе бақылаушы дау-дамайға араласпай, пассивті позицияны ұстанады, адамда көмек көрсетуге және жәбірленушінің орнында болмауға, жасырын деп таңбаланбауға қайшылықты ниет пайда болады;

3) үшінші нұсқа, бақылаушы агрессорды белсенді түрде көтермелеп, біраз уақыттан кейін оған қосылады.

АГРЕССОР /БУЛЛЕР

Өзін-өзі бағалауы төмен жасөспірім, ол басқаларды кемсіту есебінен көтерілуге тырысады;

Қандай жолмен болса да көзге түсуге ұмтылады;

Агрессивті, қатыгез, үстемдік пен манипуляцияға бейім;

Отбасында және балалар мен ата-ана аралық қатынастарындағы қиындықтары бар. Агрессорлар жайсыз отбасылардың балалары да, материалдық жағдайы жоғары отбасылардың балалары да болуы мүмкін. Агрессорлар кімге қатысты зорлық-зомбылық көрсетуді таңдайды. Олар зорлық-зомбылықты қашан және қайда жасауды мұқият ойластырады. Олар өз әрекетін қалаған уақытында тоқтатуы мүмкін. Ойланып көріңізші, жақсы жүрген адам қорғансызға шабуыл жасай ма? Мүмкін оны үйде ешкім жақсы көрмейтін шығар, немесе үйінде өзінің орнын білмейді яғни мен ешкімге керегім жоқ деп ойлауы әбден мүмкін.

Қорқытудың себептері өте көп. Ал қорлық көргендер белгілі бір ұжымның шеңберіне сыймайтын кез келген адам болуы мүмкін.

Участники буллинга:

Жертва: эта роль невыносима, человек находится один на один с проблемой, не знает, у кого просить помощи. Повод для травли может быть совершенно любой. Чаще всего жертвами становятся дети: с физическими недостатками или особенностями развития (сниженный слух или зрение, ДЦП и др.); неуверенные в себе, замкнутые, с повышенной тревожностью и низкой самооценкой; с особенностями внешности (веснушки, полнота / худоба и др.); с низким интеллектом и проблемами в учебе; «любимчики» учителей или, наоборот, изгои.

Что объединяет всех жертв, так это невозможность противостоять обидчику, защитить себя, дать отпор.

Наблюдатели: самая большая категория участников буллинга. Это те люди, которые вовлечены в ситуацию травли. Здесь, как правило, три варианта событий:

1) либо наблюдатель встаёт на защиту жертвы, сам оказываясь под ударом и рискуя стать новой жертвой;

2) либо наблюдатель занимает пассивную позицию, никак вмешиваясь в конфликт, человек испытывает противоречивое желание помочь и не оказаться на месте жертвы, не прослыть ябедой;

3) и третий вариант, когда наблюдатель активно поощряет агрессора и спустя какое-то время присоединяется к нему.

Агрессор: потенциальный буллер – это человек: с низкой самооценкой, которую он стремится поднять за счёт унижения других; стремящийся быть в центре внимания любой ценой; агрессивный, жестокий, склонный к доминированию и манипулированию; чаще с проблемами в семейных и детско-родительских отношениях. Агрессорами могут быть дети как из неблагополучных семей, так и из семей с высоким материальным положением. Роль агрессора не завидная. Подумайте, будет ли человек, у которого все в порядке, нападать на беззащитного? Может его не любят дома, отвергают люди, ценные для него.

Причин буллинга - множество. А тем, кого буллят, может оказаться каждый, кто не вписался в рамки того или иного коллектива.

    «Бұлай болудың себебі» жаттығуы (5 мин.)

Мақсаты: қорқытуға қатысушылардың мінез-құлқының себептерін анықтау.

Казір әрқайсысың үлестірме парақша таңдайсыңдар. Екінші жағында сурет бар, менің айтуым бойынша парақшаларды ашыңыздар. Парақшалардағы сызбалар бойынша топқа бірігулеріңізді сұраймын. Жақсы. Енді «жебе» нені білдіреді деп ойлайсыңдар? (агрессор), «нысана» (жәбірленуші).Сіздер байқаусызда рөлдерді алдыңыздар. Ал енді әр топ өз тапсырмасын алады және кластерді аяқтау керек.

«Агрессорлар/ буллерлер» тобы жәбірлеушінің өзін осылай ұстауының себебін жазады.

«Жәбірленушілер» тобы балалардың себептерін жазуға тырысады. Негізінде балалар бұзақылардың оңай нысанасына айналады.

Упражнение «Почему так происходит" (5 мин.)

Цель:  выяснить причины поведения участников буллинга.

Сейчас каждый из вас выберет у меня карточку. С другой стороны там есть изображение, карточки открываете по моей команде. Прошу объединяться в группы по рисункам, которые есть на карточках. Спасибо. А теперь, как вы думаете, что означает "стрела?" (агрессор), " "мишень" (жертва). Вы невольно получили роли. А сейчас каждая группа получит свою задачу и вы должны выполнить кластер.

 Группа "агрессоров" попытается написать причины, побуждающие обидчика себя так вести.

 Группа "жертв" попытается написать причины, почему дети

дети становятся легкими мишенями для обидчиков.

«Мен көмектесе аламын» жаттығуы (10 мин.)

1. Жағдаяттық тапсырмалар

Үзілісте барлық құрдастар әбігерге түсіп, шу шығарса да, ол әдеттегідей орнында отырды. Светлана күнде бір суретті тамашалады: қыздар көңілді күледі, қалжыңдайды және жігіттерге мысқылдап қарайды. Әрине, олар әлгі қорқынышты көзілдіріктер мен тістеріне брекеттерді тақпайды. Осының арқасында ол сыныптастары арасындағы қорлау мен мазаққа шыдады! Ол тек үйде ғана ата-анасы сыйлаған махаббат пен жылулықты сезінді. Бос сыныпта Светлана партада жалғыз отыр. Оған екі қыз келді. Бұл оның сыныптастары. Олар қызды келекелей бастайды: көзілдірікті жұлып алып, дәптер мен кітаптарды еденге лақтырады, таптайды. Қыз жылай бастайды.

Упражнение «Я смогу помочь» " (10 мин.)

Ситуация 1.

 Она как всегда сидела за партой, хотя все ее сверстники суетились и шумели во время перерыва. Светлана наблюдала ежедневно одну и ту же картину: девочки весело смеются, шутят и кокетливо посматривают на ребят. Конечно, ведь они не носят этих уродливых очков и брекетов на зубах. Из-за она терпела столько издевательств и насмешек среди одноклассников! Только дома она могла насладиться любовью и теплом, которое дарили ей ее родители.  Пустой класс. За партой одиноко сидит Светлана. К ней подходят две девушки. Это ее одноклассницы. Начинают насмехаться над девочкой: забирают очки, бросают на пол тетради и книги, топчут их. Девочка начинает плакать.

Жағдай 2.

Бір кездері Саша бақытты және толыққанды отбасында өмір сүрді. Бірақ ата-анасы ажырасқаннан кейін анасының қолы үнемі бос болмады. Ол өзіне назар аударумен жылулықты қалады. Өйткені, ол да ата-анасының ажырасқанын көрсетпесе де қатты ренжіді. Осыған байланысты оның оқуы нашарлай бастады. Мұғалімдермен және балалармен жиі қақтығысатын болды. Күнделікті мектептегі өмірінде ешқандай ерекшелік болған жоқ. Сабақ біткен соң сыныптасымен төбелесіп, мұғалімге дөрекілік танытып, сөгіс айтып, әдеттегідей сабаққа дайындықсыз келген. Сашаның сыныптастары оны ұнатпайтын және оғанжиі күліп, мазақ ететін, оны жалпы өз қатарларына қабылдамайтын. Бірақ ол осыған байланысты мұңын білдірмеді. Ол шынымен қорқып кетті. Мектептегі сабақтар баяғыда аяқталған. Барлығы тарап кетті. Саша үйге барғысы келмеді. 770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!

Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.

Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы

Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!

Жариялау

Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!

Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!

Жариялау

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру