ЦИФЫРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН

М.МәметоваатындағыҚызылордапедагогикалықжоғарғыколледжі

Студент:Төлеухан Назерке

Жетекші:БоранбаеваЖұлдызБекахметқызы

Физика-информатика пәнініңоқытушысы

Қазіргіуақытта қазақстандық экономиканыцифрландырудыңартыпкеле жатқан өзектілігіәлемдікаренадаеліміздіңоданәріэкономикалықөсуі мен бәсекегеқабілеттілігінқамтамасызетугемүмкіндікбереді. Осы мақсатқажетудіңнегізгіқұралы — «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттікбағдарламасы. Цифрландыруұлттықэкономиканыңқозғаушыкүші және тұрақты жұмыс орындарынқұрушы бола алады. Цифрландыру жұмыс орындарын құрудың жаңа толқынынбастауғамүмкіндікберетін Қазақстан экономикасына жаңа технологиялардыңбейімделуі мен олардыәзірлеудіңқозғаушыкүшінеайналады. 2019 жылы «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттікбағдарламасыныңіс-шараларынжүзегеасыруаясында 8 мың жұмыс орнықұрылды. Бағдарламадантүскенжалпыэкономикалықтиімділік 2018 және 2019 жылдары 600 млрд теңгеденасты

Мемлекеттікқызметтерді ұсыну, білім беру, денсаулықсақтау, қаржы, көлік және тау-кенметаллургиясысалаларындацифрлықтехнологиялардыенгізудеайтарлықтайелеуліжетістіктергеқолжеткізілді. ЦифрлықтехнологиялардыңоданәріинтеграциялануыҚазақстанныңәлемдегібәсекеге аса қабілетті 30 елдіңқатарынаенуіүшін және қазақстандықтардыңәл-ауқатынжақсартуүшін өте маңызды. Электронды еңбек биржасыӘлеуметтік-еңбексаласынцифрландырутұрғысынанэлектронды еңбек биржасысәтті жұмысістеп тұр. Соның нәтижесінде жұмысқа орналастырупроцесіекіесегеқысқарды, ал жалпыпроцедураныңөзіайқынданатүсті. 2019 жылыэлектрондық еңбек биржасыарқылы 488 мыңнанастам жұмыс іздеуші жұмысқа орналастырылды, олардыңішінде 350 мың адам тұрақты жұмысорындарынаорналасты. Сондай-ақ, электронды еңбек шарттарыіскеқосылып, бүгінде 742 мың электрондықкелісімшартжасалды. 2019 жылдыңқорытындысыбойыншаәлеуметтік еңбек саласында 9,8 млн-нанастамқызметкөрсетілді, ал мемлекеттікқызметтердің 80%-ыэлектрондыформаттаұсынылды. Цифрлықжобалардыіскеасырудыңарқасында жұмыс берушілер мен жұмыс іздеушілершамамен 862,2 млн теңге үнемдеді.

Еңбекшартынесепкеалудыңбірыңғайжүйесінпайдаланукезіндегішығындардыүнемдеу 292,4 млн теңгені құрады. Индустрия 4.0. «Экономика салаларынцифрландыру» бағытыаясындаөнеркәсіпсалаларыныңкәсіпорындарынтехнологиялыққайтажарақтандыру Индустрия 4.0 элементтерінқолдануменжүзегеасырылатынотын-энергетика және тау-кенметаллургиясыкешендерініңкәсіпорындарындацифрлықтехнологияларенгізілуде. Мұнай-газсаласында Атырау мен Павлодар мұнай-химиязауыттарында 3 жылдықжөндеуаралықкезеңіне өту жүзегеасырылды, бұл жөндеушығындарыназайтуға және өңдеукөлемінжылынаорташаесеппен 300 мың тоннаға арттыруғамүмкіндікберді. Сондай-ақ, «Өзенмұнайгаз» АҚ, «Қазгермұнай» БК» ЖШС, «Қаражанбасмұнай»АҚ, «Ембімұнайгаз» АҚ 4 кәсіпорны «Зияткерліккенорны» ақпараттықжүйесініскеасыруда. Аталғантехнологияныенгізуэлектрэнергиясын тұтыну шығындарын 15%-ға дейіноңтайландыруға, өндірудеңгейін 2%-ға дейінтұрақтандыруғамүмкіндікбереді, соныменқатаркенорындарынорталықтандырылғанбасқаруды және қашықтанбақылауды, ұңғымалар мен кәсіптікжабдықтаржұмысыноңтайландырудықамтамасызетеді. Теміржолдағыақаулар мен рельстердіңкемшіліктерінуақытылыанықтауесебіненпойыздарқозғалысыныңқауіпсіздігінарттыруүшін «Магистраль» автоматты басқару жүйесіненгізу» жобасыжүзегеасырылуда. Қазіргіуақыттамагистральдыжелілердіңинфрақұрылымындиагностикалауды 3 мобильдідиагностикалықкешендер (МДК) жүргізеді. Мобильдідиагностикалықкешендержұмысыныңнәтижелерібойынша 2019 жылдың4-тоқсанындашамамен 19 000 шақырымжолдиагностикаланды. Соныменқатар, 190 шақырымнанастамықанағаттанарлықсызбағаменанықталды. 85-ке жуық өте ақаулы рельстерайқындалды, яғни рельстің 85 омырылужағдайынажолберілмеді. ЗияткерліккөлікжүйесіКөлікпенлогистиканыцифрландырутұрғысынан «Зияткерліккөлікжүйесі» жобасыіскеасырылыпжатыр, ол автомобиль жолдары, көлікқұралдары, ақылыжолдарарқылы жүру, қалааралықавтобустардағыжолаушылар, сондай-ақрәсімделгенбилеттертуралымәліметтердіжинайды және өңдейді. Зияткерліккөлікжүйесініңқұрамдасбөліктерініңбірі — Ақы алужүйесі, соныменқатарЖолқозғалысықатысушыларынажолдағы жағдай туралыақпараттыжинау және ұсыну жүйесіболыптабылады. Бүгінде 3 учаскеде Ақы алужүйесііскеқосылды: Алматы – Қапшағай (42 км), Алматы – Қорғас (295 км) және Нұр-Сұлтан – Теміртау (134 км) жалпыұзындығы 471 шақырым. Көліктікбақылаудыавтоматтандыруүшін 24 арнайыавтоматтандырылғанөлшеуқұралыенгізілді. Олардыңкөмегімен 2019 жылдыңқыркүйекайынанбастапсалмақпараметрлерібойынша 82 бұзушылықанықталды және алымдар мен айыппұлдартүріндешамамен 8,6 млн теңге өндіріпалынды. Өнеркәсіптіцифрландыруаясындацифрландырудыңтиімділігі мен әсерінкөрсетуге, кедергілердіанықтауға және мемлекеттікқолдауқұралдарынәзірлеугемүмкіндікберетінмодельдіцифрлықфабрикалар құру жобасыжүзегеасырылыпжатыр. 51 жобаныіскеасыруғабастамабілдірілді, оның 16 жобасыаяқталды.

Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасының (бұдан әрі – Бағдарлама) мақсаттары орта мерзімді перспективада Қазақстан Республикасы экономикасының даму қарқынын жеделдету және цифрлық технологияларды пайдалану есебінен халықтың өмір сүру сапасын жақсарту, сондай-ақ ұзақ мерзімді перспективада Қазақстанның экономикасын болашақтың цифрлық экономикасын құруды қамтамасыз ететін түбегейлі жаңа даму траекториясына көшіруге жағдай жасау болып табылады. 

      Осы мақсатқа қол жеткізу дамудың екі бағыты бойынша жүруді білдіреді:

      "Қазіргі экономиканы цифрландыру" - нақты сектордағы нақты жобалардан тұратын прагматикалық бастауды қамтамасыз ету, экономиканың қазіргі салаларын, мемлекеттік құрылымдарды цифрландыру және оларды технологиялық қайта жабдықтау жобаларын іске қосу және цифрлық инфрақұрылымды дамыту. 

      "Болашақтың цифрлық индустриясын құру" - адами капиталды дамыту деңгейін көтеру, инновациялық даму институттарын құру және жалпы алғанда, цифрлық экожүйені қарқынды дамыту есебінен ұзақ мерзімді орнықтылықты қамтамасыз ету, елдің цифрлық трансформациялауды іске қосу. 

      2018-2022 жылдар кезеңінде іске асырылатын Бағдарлама еліміздің флагмандық салаларын технологиялық жаңғыртуға қосымша серпін беруді қамтамасыз етеді және еңбек өнімділігінің ауқымды және ұзақ мерзімді өсуіне жағдай жасайды.

      Бағдарламаны іске асырудың бес негізгі бағыты: 

      1. "Экономика салаларын цифрландыру" - еңбек өнімділігін арттыруға және капиталдандырудың өсуіне алып келетін озық технологиялар мен мүмкіндіктерді пайдалана отырып, Қазақстан Республикасы экономикасының дәстүрлі салаларын түрлендіру бағыты.

      2. "Цифрлық мемлекетке көшу" - қажеттіліктерін күні бұрын біліп халық пен бизнеске қызмет көрсету инфрақұрылымы ретінде мемлекеттің функцияларын түрлендіру бағыты.

      3. "Цифрлық Жібек жолын іске асыру" - ішкі контур үшін де, Қазақстан Республикасының транзиттік әлеуетін іске асыру үшін деректерді берудің, сақтаудың және өңдеудің жылдамдығы жоғары және қорғалған инфрақұрылымын дамыту бағыты.

      4. "Адами капиталды дамыту" - жаңа жағдайға - білім экономикасына көшуді қамтамасыз ету үшін креативті қоғам деп аталатынды құруды қамтитын түрлендіру бағыты.

      5. "Инновациялық экожүйені құру" - бизнес, ғылыми сала және мемлекет арасындағы орнықты көлденең байланыстармен технологиялық кәсіпкерлік пен инновацияны дамыту үшін жағдай жасау бағыты. Мемлекет инновацияларды өндіріске шығаруға, бейімдеуге және енгізуге қабілетті экожүйе катализаторы ретінде әрекет етеді.

Ендеше, цифрланудың науқандық шара, кезекті бағдарлама емес, келешектің кепілі ретінде тҥсінетін кез ҽлдеқашан жетті. Бағдарлама аясында мыңдаған қыз- жігіттеріміз уақыт талабына байланысты ҽлемдік университеттерде оқып, цифрлы болашақта лайықты орынға ие болатындарына сенгіміз келеді.

Пайдаланылған әдебиеттер

https://www.primeminister.kz/kz/news

https://adilet.zan.kz/kaz/docs

https://digitalkz.kz/kz/o-programm