ДӘРІ-ДӘРМЕКТЕРДІ ДАЙЫНДАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНДА МӨЛШЕРЛЕУ: САЛМАҒЫ, КӨЛЕМІ, ТАМШЫМЕН

Оқытушы Бакбаева Айсулу Кенесбековна

Түйін

мөлшерлеу, дәрі-дәрмек технологиясы, салмақтық әдіс, көлемдік әдіс, тамшымен мөлшерлеу, дәлдік, дәрілік форма, фармацевтикалық есеп, дозалау.

Аннотация

дозирование, фармацевтическая технология, гравиметрический метод, объемный метод, капельное дозирование, точность, лекарственная форма, фармацевтический учет, доза

Abstract

dosing, pharmaceutical technology, gravimetric method, volumetric method, drop dosing, accuracy, dosage form, pharmaceutical accounting, dose

Кіріспе:

Фармация саласында дәрілік заттарды мөлшерлеу — дайын дәрі-дәрмектің тиімділігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі кезеңі. Мөлшерлеу арқылы дәрілік заттың нақты саны анықталып, сапалы және тұрақты өнім алынады. Бұл процесс дәрі-дәрмектің түріне, физикалық қасиетіне және қолдану әдісіне байланысты әртүрлі тәсілдермен жүзеге асырылады.

Негізгі бөлім:

1. Салмақ бойынша мөлшерлеу:

Қатты заттар (ұнтақтар, таблеткалар) дәл салмақпен өлшенеді.

Фармацевтикалық таразы көмегімен 0,01 г дәлдікпен өлшенеді.

Мысалы: ұнтақ, суппозиторий, таблетка жасау кезінде қолданылады.

2. Көлем бойынша мөлшерлеу:

Сұйық дәрілік түрлер үшін (микстура, тұнба, сироп) қолданылады.

Мл немесе л өлшем бірлігі арқылы жүзеге асады.

Өлшегіш цилиндр, пипетка, дозатор қасықтар пайдаланылады.

Мысалы: 100 мл микстурада әр компоненттің нақты көлемі көрсетіледі.

3. Тамшымен мөлшерлеу:

Концентрациясы жоғары, сұйық дәрілерді (тұнба, эфир майы) аз мөлшерде беру үшін.

1 мл-де қанша тамшы бар екені анықталады (орта есеппен 20 тамшы).

Дозалау пипеткалар мен арнайы тамшылатқыштар арқылы.

Мөлшерлеудің маңыздылығы:

Науқастың жасына, салмағына және ауруының түріне қарай нақты доза есептеледі.

Дозаның артық немесе кем болуы улануға немесе емдік әсердің болмауына әкелуі мүмкін.

Жоғары дәлдік — емдеудің тиімділігі мен қауіпсіздігінің кепілі.

Қорытынды:

Дәрі-дәрмектерді дайындауда мөлшерлеу — фармацевттің басты міндеттерінің бірі. Салмақпен, көлеммен және тамшымен дәл мөлшерлеу дәрінің сапасын арттырып, пациенттің саулығына тікелей әсер етеді. Сондықтан бұл процесті технологиялық талаптарға сай орындау — өте маңызды.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Нұртаева Г.Б. «Фармацевтикалық технология негіздері», Алматы, 2021.

Бектемісов Қ.Ш. «Дәрі-дәрмек технологиясы», Астана, 2020.

Тлеужанова Г.С. «Фармация терминдері», Алматы, 2019.