ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ САБАҒЫН ЖҮРГІЗУДЕГІ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР

ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ САБАҒЫН ЖҮРГІЗУДЕГІ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР

Орынғали Мейірбек Бердіғалиұлы – дене тәрбиесі пәні оқытушысы

Ж.Досмұхамедов атындағы жоғары педагогикалық колледжі. Орал қ.,

Аннотация. Мақалада оқушылардың оқу орнындағы білім беру процесінде сабаққа қызығушылығын арттыруы үшін инновациялық тәсілдерді қолдану, сондай-ақ заманауи технологияларды пайдалану, сабақ барысында түрлі тәжірибелер өткізу қарастырылады.

Дене шынықтыру сабағын жүргізуде жаңа инновациялық технологиялардың тиімділігі жоғары. Білім – рухани мұраны сақтайтын, ұрпақты ұрпаққа жалғастырудың бірден-бір құралы. Қолда бар мүмкіндікті пайдаланып оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін тиімді қолдану, жаңа технологияны әр оқытушы өз сабағында пайдалану арқылы білім алушы жастарды халықтың дәстүрін ұмытпай насихаттау үрдісінде адамгершілікке, достыққа, отансүйгіштікке және салауатты өмір сүруге баулу дені сау ұрпақ тәрбиелеу дене шынықтыру пәнінің оқытушыларының басты міндеті. Олай болса, оқыту мен тәрбиелеудің ой елегінен өтетін әдіс-тәсілдерін, жаңашыл ұстаздардың тапқан ғылыми еңбектерін біліп қана қою жеткіліксіз, оны әркім өз мүмкіндігінше күнделікті сабақ барысында пайдалануы қажет.

Дене шынықтыру сабағындағы инновациялық әдістер білім беру үдерісін тиімдірек әрі қызықтырақ етіп жасауға мүмкіндік береді. Мұндай әдістер оқушылардың денсаулығын жақсартуға, физикалық белсенділікті арттыруға және жалпы дамуына ықпал етеді. Төменде дене шынықтыру сабағында қолдануға болатын кейбір инновациялық әдістерді атап өтемін:

1. Ақылды құрылғылар мен технологияларды пайдалану:

Сенсорлар мен фитнес трекерлері: Оқушылардың жүрек соғу жиілігін, қадам санын, калория шығынын бақылауға мүмкіндік береді. Бұл құрылғылар оқушылардың физикалық күйін және жүктемесін бағалауға көмектеседі.

Виртуалды шындық (VR) және Күшейткіш шындық (AR) технологиялары: Оқушыларға түрлі спорт түрлерін немесе қозғалыстарды нақты уақыт режимінде үйренуге мүмкіндік береді. Мысалы, VR арқылы оқушылар виртуалды ортада футбол ойынын немесе гимнастикалық жаттығуларды орындап, тәжірибе жинақтай алады.

2. Геймификация:

Сабақтар мен жаттығуларды ойын элементтерімен біріктіру оқушылардың қызығушылығын арттырады. Мысалы, әртүрлі тапсырмаларды орындау арқылы ұпай жинау немесе командалық жарыстар ұйымдастыру. Бұл әдіс дене шынықтыру сабағын көңілді әрі мотивациялы етеді.

3. Биообратпа әдісі:

Оқушылардың физиологиялық көрсеткіштерін (жүрек соғуы, тыныс алу) нақты уақыт режимінде бақылау арқылы олардың денсаулық жағдайын бағалап, тиімді жаттығулар ұсынуға болады. Бұл әдіс жаттығуларды дұрыс орындауға және артық жүктемеден сақтануға көмектеседі.

4. Фитнес-қосымшалар мен онлайн платформалар:

Оқушылар мен мұғалімдерге дене шынықтыру жаттығуларының жеке жоспарын жасауға мүмкіндік беретін мобильді қосымшалар мен онлайн платформалар. Мұндай бағдарламалар оқушылардың дене дайындығын жеке бақылауға, түрлі тапсырмалар мен челлендждер арқылы оқу процесін қызықты етуге мүмкіндік береді.

5. Интерактивті жаттығулар:

Оқушыларға түрлі жаттығуларды орындау барысында интерактивті тақта немесе басқа электрондық құралдар қолдану арқылы қозғалыс техникасын түсіндіру. Бұл әдіс қозғалыс дағдыларын жетілдіруге, топтық тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді.

6. Кросс-әдіс:

• Әртүрлі пәндер мен әдіс-тәсілдерді біріктіретін жаттығулар мен жобалар. Мысалы, математика мен дене шынықтыруды біріктіру: спорттық жарыстарды ұйымдастыру барысында есептеулер, уақытты өлшеу немесе статистика жасау сияқты элементтерді қолдану.

7. Эмоционалдық және әлеуметтік дағдыларды дамыту:

Оқушыларды командалық ойындар мен топтық жаттығулар арқылы ынтымақтастық, коммуникативті дағдылар мен стресспен күресу тәсілдерін үйрету.

Бұл әдістер оқушылардың физикалық дамуымен қатар, олардың зияткерлік және әлеуметтік дағдыларын да жетілдіруге мүмкіндік береді. Инновациялық тәсілдер дене шынықтыру сабағын заманауи, қызықты әрі тиімді етіп, оқушылардың денсаулығын нығайтуға септігін тигізеді.

Мысалы, көптеген заманауи фитнес білезіктерінде сау ұйқы функциясы бар, ол біздің жүрек соғу ритағымызбен және басқа да белсенділік көрсеткіштерімен ұйқымыздың шамамен уақытын бақылайды. Бұл фитнес-білезіктің жалғыз қолданылуы емес, ол жаттығу режимін қалыптастыруға көмектеседі, егер сіз отырсаңыз, қашан созылу керектігін еске салады және таңертең жақындарымызға кедергі келтірместен тегіс және жеңіл көтерілуді қамтамасыз етеді. Тамақтану мен демалысты дұрыс жоспарлау арқылы (екі негізгі нүкте) біз дұрыс жаттығу режимін қарастыра аламыз. Заманауи қосымшалар бізге көптеген жаттығулар туралы кеңестер беруге дайын. Осылайша, біз мобильді қосымшаның өзі адамның қажеттіліктерін қанағаттандырудың мақсаты ретінде қызмет ететінін көреміз, демек, бұл пайымдау қазіргі уақытта өзекті болып табылады. Сондай-ақ, дене шынықтыру және салауатты өмір салтын қолдау жаттығуларын қарастыратын және жүзеге асыратын мобильді қосымшалардың да өзіндік типологиясы бар екенін атап өткен жөн. Мысалы, бұл қысқа мерзімді жаттығуларды жүзеге асыруға немесе, керісінше, ұзақ уақыт өткізуге назар аударатын спорттық қосымшалар болуы мүмкін; тұрақты жаттығулар; күш жаттығулары; фитнес жаттығулары. Жаттығулар қолдау көрсетуге мүмкіндік береді жүрек-қан тамырлары аурулары бар адам, қысымы бар және адамдардың әр тобына мамандандырылған көптеген басқа жаттығулар.

Осылайша, біз қорытындыға келе студенттердің салауатты өмір салтын сақтау дене шынықтыру мен спортты дамыту үшін біз заманауи технологияларды жақсы рөл атқаратын және құрылған мобильді қосымшалар ретінде басқа жүйелерді толықтыратын бағытқа бағыттауымыз керек. Осылайша, мобильді қосымшалар мен басқа платформалар жай ойын – сауық емес, студенттерді дене шынықтырумен, спортпен және салауатты өмір салтымен таныстырудағы маңызды білім беру құралы деп айтуға болады.

Әдебиеттер:

1. Андреенко Т.А., Павленко Е. П., Ситникова м. и. дене шынықтыру сабақтарына арналған мобильді қосымшаларды қолдану // ғылым-2020. 2021. No6 (51). 88-94 ББ.

2. Кузьмина, л.и. Дене тәрбиесінің әдістері // дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі: оқу құралы /А. Г. Фурманов, М. М. Круталевич, л. и. Кузьмина; жалпы ред. А. Г. Фурманова, М. М. Круталевич. - Минск: БГПУ, 2019. -459 Б.

3. Ноздрачев А.Д., Маслюков п. м. Қалыпты физиология: жоғары оқу орындарына арналған оқулық. – М.: ГЕОТАР-Медиа баспасы, 2019.

4. Мобильді қосымшалар. Сауалнама студенттерге арналған сауалнама [Электрондық ресурс] URL: https://pollforall.com/Q/qjzmdo09 (өтініш берілген күні 13.12.2022).