ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯ ТАҚЫРЫБЫ

«Дауысты дыбыстар» қайдан пайда болған? Әліппе кезеңінде дауысты дыбыстарды оңай меңгертудің тың әдісі

Автор: Медетова Алмагул Нагашыбаевна

Әлкей Марғұлан атындағы №40 мектеп-лицейінің бастауыш сынып мұғалімі

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯНЫҢ ТЕЗИСІ

АННОТАЦИЯ

Педагогикалық идеяның өзектілігі: Бастауыш сыныптарда инновациялық білім берудің заманауи тәсілдерінің негізгі бағыттары мен түрлері педагогикалық идеяның зерттеу нысаны. Оның педагогикалық дамуы және педагогикалық ғылымға ықпалы мен толықтырулары зерттеу пәні болып табылады.

Педагогикалық идеяның хронологиялық шеңбері. Педагогикалық идеяда бастауыш сыныптарда инновациялық білім берудің заманауи тәсілдерін үндестіре отырып, педагогикалық ілімдерін одан әрі жалғастыруы, терең талдап, толықтыруы, шығармашылық еңбектері қамтылды. Бастауыш сыныптардағы оқытудағы инновация мен нәтиже бүгінгі күнге дейінгі маңызды педагогикалық идеяның хронологиялық шеңбері болып табылады.

Педагогикалық идеяның мақсаты: Педагогикалық идеяда инновациялық жаңалық ретінде бастауыш сыныптарда инновациялық білім берудің заманауи тәсілдерінің бағыттары мен басымдықтарын анықтай отырып, оны педагогикалық сабақтастық тұрғысында кешенді талдауды мақсат еттім. Қойылған мақсатқа жетуге төмендегідей міндеттерді жүзеге асыру көзделді.

-Зерттеушілердің тұжырымдамалық ой-пікірлерін жүйелеу.

- Бастауыш сыныптарда инновациялық білім берудің заманауи тәсілдерінің маңызын, ерекшеліктерін, өміршеңдігін қарастыру және талдау.

Педагогикалық идеяның теориялық және әдістемелік негізі. Салыстырмалы практикалық және сипаттап баяндау.

Педагогикалық идеяның ғылыми жаңалығы. Педагогикалық идеяның жаңалығы тақырыпты кешенді әрі жүйелі түрде зерттей отырып, отандық зерттеушілердің тұжырымдамалық ой-пікірлері сарапталып, жаңа жүйеге түсірілді. Нақты идея бойынша жаңалығы: Бастауыш сыныптарда инновациялық білім берудің заманауи тәсілдері бойынша тапсырмалар автордың жеке практикасы бойынша құрылды.

Педагогикалық идеяның теориялық және тәжірбиелік маңызы: Педагогикалық идеяда жасалған негізгі тұжырымдар мен қорытындыларын оқу орындарында, арнайы пәндер курстар бойынша пайдалануға болады.

АННОТАЦИЯ

Актуальность педагогической идеи: основные направления и виды современных подходов к инновационному образованию в начальных классах объект исследования педагогической идеи. Предметом исследования является его педагогическое развитие, влияние и дополнения на педагогическую науку.

Хронологические рамки педагогической идеи. Педагогическая идея включала в себя дальнейшее продолжение, глубокий анализ и дополнение педагогических учений, творческие труды, гармонизирующие современные подходы к инновационному образованию в начальных классах. Инновации и результаты в обучении в начальных классах являются хронологическими рамками важной педагогической идеи на сегодняшний день.

Цель педагогической идеи: определить направления и приоритеты современных подходов к инновационному образованию в начальных классах как инновационному новшеству в педагогической идее, поставить цель ее комплексного анализа в контексте педагогической преемственности. Для достижения поставленной цели была предусмотрена реализация следующих задач.

- Систематизация концептуальных рассуждений исследователей.

- Рассмотреть и проанализировать значение, особенности, жизнеспособность современных подходов к инновационному образованию в начальных классах.

Теоретико-методологическая основа педагогической идеи. Сравнительно практическое и описательное изложение.

Научная новизна педагогической идеи. Новизна педагогической идеи заключается в том, что при комплексном и системном изучении темы были проанализированы концептуальные подходы отечественных исследователей. Новизна по конкретной идее: задания по современным подходам к инновационному образованию в начальных классах составлены по индивидуальной практике автора.

Теоретическое и практическое значение педагогической идеи: основные выводы и выводы, сделанные в педагогической идее, могут быть использованы в учебных заведениях, на курсах специальных дисциплин.

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯ МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1.1 ИННОВАЦИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ МЕН ТҰЖЫРЫМДАУ. ДАУЫСТЫ ДЫБЫСТАР ТҮСІНІГІНЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ

ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ

3.1 «Дауысты дыбыстар» қайдан пайда болған? Әліппе кезеңінде дауысты дыбыстарды оңай меңгертудің тың әдісі

ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

1.1 Инновациялық білім беру технологиясы - бұл білім беру процесінің тиімділігін арттыру және қоғамның әлеуметтік - экономикалық дамуының қазіргі тенденцияларына барынша сәйкес келетін оқу - тәрбие қызметіне жағдай жасау үшін қолданыстағы әдістер мен құралдарды жаңа немесе сапалы жетілдіруді қолдануды көздейтін оқу-тәрбие қызметін ұйымдастыру әдістемесі.

Білім берудегі инновациялық қызмет білім беру саласындағы инновациялардың пайда болуына бағытталған кешенді шараларды қамтиды. Бұл жаңалықтар оқу процесін ұйымдастырудың әдістері мен тәсілдері, білім беру және оқыту процесінде қолданылатын ресурстар, ғылыми теориялар мен тұжырымдамалар болуы мүмкін.

Инновациялар жаңа ғылыми білім, қандай да бір жаңалық, өнертабыс алуға бағытталған қызметтің ғылыми-зерттеу бағыттарын қолдану арқылы дамиды. Сонымен қатар, инновациялардың пайда болуы жобалық жұмыстардың нәтижесі болуы мүмкін, оның барысында қолданыстағы ғылыми теориялар мен тұжырымдамалар негізінде практикалық әрекеттерді жүзеге асыру мүмкіндіктерін көрсететін аспаптық және технологиялық білім дамиды. Осылайша, жаңа технологиялардың пайда болуына әкелетін инновациялық жобалар жасалады.

Инновациялар білім беру қызметі процесінде де дамып келеді. Оқу процесінде оқушылардың теориялық және практикалық білімдері дамиды, оларды кейіннен инновацияларды құрумен байланысты практикалық өмірдің әртүрлі салаларында қолдануға болады.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ МЕН ТҰЖЫРЫМДАУ. ДАУЫСТЫ ДЫБЫСТАР ТҮСІНІГІНЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ

Білім берудегі инновациялық технологиялар оқытуды реттеуге, оны дұрыс бағытқа бағыттауға мүмкіндік береді. Адамдар әрқашан белгісіз және жаңа нәрселерден қорқады, олар кез-келген өзгерістерге теріс қарады. Бұқаралық санада қалыптасқан, әдеттегі өмір салтына әсер ететін стереотиптер ауыр құбылыстарға алып келеді, оқытудың барлық түрлерін жаңартуға кедергі келтіреді. Адамдардың қазіргі білім берудегі инновацияларды қабылдауға құлықсыздығының себебі өмірдің жайлылыққа, қауіпсіздікке және өзін-өзі растауға деген қажеттіліктерін блоктауда жатыр. Теорияны қайта оқып, емтихан тапсыруға, санасын өзгертуге, оған жеке уақыт пен қаражат жұмсауға бәрі бірдей дайын емес. Жаңарту процесі басталғаннан кейін оны тек арнайы әдістерді қолдана отырып тоқтатуға болады.

"Инновация" терминінің пайда болуы Аристотельдің философиялық іліміне сәйкес, содан кейін классикалық латын әдебиетінде пайда болған "даму" терминінің ұзақ эволюциясына байланысты. Алайда, ол қарапайым мағынада қолданылғанын атап өткен жөн: Аристотельдегі "пікірлерді ашу"; Цицерондағы "кітаптың ашылуы".

Ғылымда "инновация" термині XIX ғасырда антропология мен этнографияны зерттеуде қолданыла бастады. "Инновация" термині ғылыми айналымға экономикалық категория ретінде енгізілді. Өткен ғасырдың 30-жылдарында көптеген ғалымдардың еңбектерінде инновациялар "инновация, ұйымдастыру мен басқарудың жаңа формаларын енгізу" деп түсіндірілді.

ХХІ ғасырдың басында адам өзінің зияткерлік жетілу процесінде жаңашылдық жасау арқылы өзін-өзі дамытудың маңызды қабілетін белсенді қолдана бастады.

Кез – келген инновация - бұл бұрыннан бар нәрсені өзгерту. Инновациялық процестер педагогикалық қызмет саласын да айналып өтпеді.

Соңғы 10-12 жыл ішінде Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлардың өзгеруіне, адам қызметінің көптеген түрлерінің интеллектуализациясына, білім беру саласындағы ғылыми зерттеулердің дамуына, білім берудің, оның ішінде бастауыш сыныптардағы білімнің өзгергіштігіне байланысты оқыту мен тәрбиелеудің жаңа, тиімді формаларын, құралдарын, әдістері мен технологияларын іздеудің өзектілігі күрт өсті.

Дауысты дыбыстар –дыбыстау мүшелерінің бірыңғай толық қатысуынан, фонациялық ауаның кедергісіз, еркін және баяу шығуынан жасалатын дыбыстар. Дауысты дыбыстар фонациялық ауаның көмейде керіліп тұрған дауыс шымылдығын соқтығуынан пайда болған дірілден жасалады. Дауысты дыбыстардың басты қасиеті сөз ішінде буын жасап, дауыссыз дыбыстармен тіркесе алатындығында. Қазіргі қазақ тілінің дауыстылар жүйесі төмендегідей дыбыстардан құралған: а, о,е,ы,і,о,ө,ұ,ү,э,ю,я.и, у,е

ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ

3.1 «Дауысты дыбыстар» қайдан пайда болған? Әліппе кезеңінде дауысты дыбыстарды оңай меңгертудің тың әдісі

Ал қазір бастауыш сыныптағы әліппе кезеңінде түрлі инновациялық идеялармен жұмыс жасап жатырмын осы орайда әріптестеріме озық педагогикалық тәжірбие ретінде осындай идеяны сіздерге ұсынып отырмын.

Оқу мен оқытуда мұғалім сабақтың табысты және нәтижелі өтуінің режиссері болып табылады. Түрлі идеяларды пайдалана отырып мен қызықты мысалы, әліппе кезеңінде дауысты дыбыстарды үйретудің тың әдісін ойлап тауып, нәтижеге жетіп жүрмін.

Мысалға, дауысты және дауысыз дыбыстардың әліппе кезеңінде ажыратылуы көк және қызыл түспен байланыстырылады. Бұл дегеніңіз дыбыстар тек түспен ғана байланысты жатталады және еш қызықсыз. Әу деп айтуға да еш сұрықсыз. Шын мәнінде дауысты дыбыстар еркін, созылып, ауыз қуысындағы мүшелерден еш кедергісіз өтуі тиіс. Ал әліппе кезеңінде бұны оңды-солын танып болмаған балаларға әбден ұғындыру қиын. Сол үшін мен дауысты дыбыстарды көңіл-күймен байланыстырып үйретуді әдетке айналдырғанмын. Мысалы, балаларға түрлі эмоциядағы суреттерді көрсетіп,( мысалға, қуану, ренжу, таң қалу, ашулану сынды) одағай сөздермен күнделікі сабақта сөйлеу дағдысын қалыптастырып, керемет нәтиеге жетіп келемін.

Бұл «қуану» көңіл күйі. Осы қуаныш сезімінен туындайтын сөздерді (одағай сөздер десе де болады) сөйлемнің басында пайдаланған тиімді болады. Себебі, сөйлемнің басында қолданылған көңіл күй сөзі қазақ тіліндегі қаратпа сөздермен де тығыз байланысты. Мысалға –Алақай, ауылдан атам келді ғой! Мұндағы «алақай» сөзінің А дыбысынан басталып тұрғаны айдан анық және тыныш отыра алмаған баланы селт еткізері сөзсіз.

Бұл «ренішті» көңіл күй. Мысалға, -Еее, солай боларын бұрыннан білдім ғой! –Үф, шаршап кеттім. Мұндағы Е дыбысы мен Ү дыбысының дауысты дыбыстар қатарынан болатындығын көңіл күй сезімдері арқылы жеткізу де –педагогтің озық идеясы мен зерттеу тәжірибесінің көрінісі.

Бұндай заманауи креативті құралдар мен тәсілдер оқушылардың ойлау дағдыларын дамытумен қатар сыни тұрғыдан ойлау мен білім беруді дамытуды қолдай алады.

Қазіргі таңда оқушының білімін нұрландыратын құрал–ол ұстаздың шығармашылық идеясы.

Абай Құнанбаевтың сөзімен айтсақ «толық адам» дайындауға, қоғамдық ортаға қажет адамзат тәрбиелеуде оқытудың әр түрлілігінің маңызы зор.

Мектебімізде бір-біріне ұқсамайтын әр қайсысының өзіндік ерекшеліктері бар мыңдаған шәкірттер бар. Бірақ олардың барлығын бір жүйеге бағындырып қарататын ол біз – мұғалімдер. Оқу мен білімге деген қызығушылықты арттыруда креативті тәсілдер арқылы оқушының ынтасын арттыру ұстаздың басты мақсаттарының бірі болуы шарт. Демек, оқушының жан-жақты дамыған, еліміздің көк байрағын биікке көтеретін дарынды тұлға етіп тәрбиелеу мен оқытуда ұстаздың сабақ бері методикасы мықты болу керек сөзбен аяқтағым келіп тұр.

Қорытындылай келе:

Әр ұстаз өз сабағының жанашыры болу керек. Әр сабақты өту мен оқытуда үнемі жаңашыл идеясы зор болу керек. Мен осындай қиын болсада, бастауыш сынып балаларын оқытуда және әр тақырыпты мағыналы етіп өтуге және білімнің бір шыңына кірпіш болып қалануды үнемі ойлаймын. Бұл дегенім менің алдымда отырған балаларға деген ұлы махаббатым деп ойлаймын.

Қазіргі беру мекемелерінде енгізілген педагогикалық инновациялар әлеуметтік тапсырысты жүзеге асыруға көмектеседі: оқушыларға, патриотизм, азаматтық жауапкершілік, туған жерге деген сүйіспеншілік, халықтық дәстүрлерді құрметтеу сезімін тәрбиелеуге итермелейді.

Қоғамның қарқынды дамуы оқу процесінің технологиялары мен әдістемелеріндегі өзгерістердің қажеттілігін талап етеді. Сондықтан білім беруде жеке тәсілге, ұтқырлыққа және оқытуға бағытталған технологияларды енгізу қажет және сөзсіз болып көрінеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Беспалько В.П. Слогаемые педагогические технологий. М., Педагогика, 1989.

2. Исаева З.А., Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. Активные методы обучения. – Алматы, 2017.

3. Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология. 2018.