Екі айнымалысы бар теңдеулер жүйесін шешу

Сыныбы: 9

Сабақ реті: №11

Сабақ тақырыбы: « Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу»

Сабақтың мақсаты:

1) Білімділік: Балаларға біріншісі сызықтық теңдеу, қалғаны екінші дәрежелі теңдеулер жүйесін шешу тәсілдерін мен әдістерін үйрету арқылы білім, білік, дағдысын қалыптастыру.

2. Дамытушылық: Оқушыларға біріншісі сызықтық теңдеу, қалғаны екінші дәрежелі теңдеулер жүйесін шешудін әр түрлі тәсілдерін өзара байланыстра таныстыра отырып, олардың шығармашылық қабілетін дамыту, тақырыпты ғылыми тұрғыда түсіне білуге, өз бетімен еңбектенуге, ойлауға дағдыландыру.

3. Тәрбиелік: Еңбек етуге, шыңдыққа, зейіндікке баулу, математикадан алған білім, дағдыларын күнделікті өмірде, үйренген білімін пайдалана білуге, жауапкершілікке үйрету.

Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: графиктер, формулалар жазылған кесінділер, карточкалар, логикалық тапсырмалар.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: көрнекіліктерді қолдану, практикалық жаттығу жұмыстарын орындату, диктант өткізу. әңгімелеу, баяндау, практикалық сабақ.

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

• Ұйымдастыру кезең і

• Жаңа сабақты түсіндіру.

• Жаңа сабақты меңгерту есептерін шығарту

• Карточкамен жұмыс.

• Жаңа сабақты бекіту.

• Үйге тапсырма беру.

• Сабақты қорытындылау, бағалау.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа дайындығын тексеру.

Логикалық тапсырма.

Алғашқы 3 қатар белгілі бір заңдылықпен құрылған. Осы заңдылыққа сәйкес төртінші қатардағы сұрау белгісінің орнына төмендегі жауаптардың қайсысы сәйкес келеді?

1. 5,5,50,500

2. 3,6,18,108

3. 4,8,32,256

4. 1,? ,? , ?, (1,2,2,4)

Тақырыптың алдын ала даярлық тапсырмасында у-х+5 және ух-1 теңдеулерінің графиктері салынып, олардың екеуіне де ортақ нүкте көрсетілген. Теңдеулердің екеуінің де графиктерінің қиылысу нүктесінің координаталары сол екі теңдеуге де ортақ шешім болады. Сонымен қатар, көрсетілген тәсілмен шешімдері ортақ екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулердің шешімдерін тауып үйрену тапсырылған.

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесіндегі теңдеулердің графиктері үш түрлі жағдайда орналасады. Осыған байланысты екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесінің:

1. бір ғана шешімі бар,

2. шешімдері жоқ

3. сансыз көп шешімдері бар.

Анықтама. Егер теңдеулер құрамының біреуі сызықтық емес теңдеу болса, онда екі айнымалысы бар теңдеулер жүйесі екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесі деп аталады.

Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесін шешудің графиктік, алмастыру, қосу,жаңа айнымалыны енгізу тәсілдері бар.

1. Алгебралық қосу тәсілі.

1-мысал.

Жауабы: (-4;9), (4;9)

2. Алмастыру тәсілі

2-мысал.

Жауабы: (1;4), (-1;-4)

3. Графиктік тәсілі

3-мысал.

4. Жаңа айнымалыларды енгізу тәсілі

4-мысал.

Бекіту сұрақтары:

• екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесін шешу кезінде екі немесе одан да көп тәсілдерді жүйелі түрде қолдануға болама?

• екі айнымалысы бар теңдеулер жүйесін шешу кезіндедегі теңдеулердің графиктері болатын түзулер қиылысса, осы теңдеулер жүйесінің неше шешімі болады?

• Қандай жағдайда жаңа айнымалыны енгізу тәсілі қолданылыдыҮйге тапсырма беру: № ( №1-№5 есептің тақтары)

Қорытынды: Не үйреттім? Не ұқтың?