Экологиялық
оқиғалардың
күнтізбесі

2024 жыл

Экологиялық оқиғалардың күнтізбесі
(Г.С.Розенберг бойынша)
Жылдар

Б.э.д. VI-IV
ғасырлар

Б.э.д. 490-430
жж.

Б.э.д. 384-322
жж.

Автор

 

Мемлекет

Экологиялық ақпарат

Ертедегі
Үндістан

“Махабхарата” және
“Рамаяна” эпикалық
поэмаларында
шамамен
жануарлардың 50
түрінің тіршілік ету
ерекшеліктері
келтірілген

Эмпедокл

 Ертедегі
Греция

Өсімдіктің қоршаған
ортамен байланысын
қаратсырады

Аристотель

 Ертедегі
Греция

“Жануарлар тарихы” жануарлар
классификациясы

Б.э.д. 371-280
жж.

Теофраст

 Ертедегі
Греция

“Өсімдіктер туралы
зерттеулер”-500-дей
өсімдікке сипаттама
жасады.

Б.э.д. 79-23
жж.

 Үлкен
Плиний

 Ертедегі
Рим

Систематиканың
негізін қалады

Жылдар

Автор

Мемлекет Экологиялық ақпарат

 1749 ж.

К. Линней

 Швеция

 1749 ж.

“Табиғи тарих” түрлердің өзгеруіне
 Ж. Бюффон  Франция қоршаған орта әсері
туралы идеялар
айтылды.

1798 ж.

Т.Мальтус

Англия

Систематиканың негізін
қалады

Популяция өсуінің
геометриялық
(экспоненциалдық) теңдеуін
ұсынды. Популяция өсуінің
алғашқы математикалық
моделінің негізін жасады.

 Ж.Б. Ламарк Франция

“Биология” терминін
ұсынды. Биосфера
туралы концепцияның
негізін қалады.

1836 ж.

Ч. Дарвин

Англия

Бүкіл Жер шарына саяхат,
“Түрлердің шығу тегі ...”
еңбегіне енген экологиялық
сипаттамалар

 1840 ж.

Ю. Либих

Германия

“Минимум заңын”
тұжырымдады

 1845 ж.

Бес томды “Космос”.
Өсімдіктер мен жануарлардың
 А. Гумбольдт Германия
таралуына географиялық
аймақтақ әсері

1802 ж.

Жылдар

1866 ж.

Автор

Э. Геккель

Мемлекет

Германия

Экологиялық ақпарат

“Экология” ұғымын
ұсінды

“Социологияны зерттеу”
- адам экологиясының
негізін салды

1870 ж.

 Г. Спенсер

Англия

1875 ж.

С. Зюсс

Австрия

“Биосфера” ұғымын
ұсынды

Германия

Тірі организмдердің
қауымдастығы “биоценоз” ұғымын
ұсынды

Дания

Алғаш рет “экология”
үғымын өсімдіктерге
қатысты қолданды,
“тіршілік формалары”
ұғымын ұсынды

 Өсімдіктердің тіршілік
формалары туралы
классификация құрды.

1877 ж.

1895 ж.

К. Мебиус

 Е. Варминг

1903 ж.

К. Раункиер

Дания

1910 ж.

В. Шелфорд

АҚШ

Толеранттық заңын
тұжырымдады

Жылдар Автор

1915 ж.

1915 ж.

1918 ж.

Г.Н. Высоцкий

 И.К. Пачосский

 Х.Гамс

 1926 ж.

В.И.Вернадский

1927 ж.

 Э.Леруа

Мемлекет

Экологиялық ақпарат

Ресей

 “Экотоп” - тіршіліік ету
орны ұғымын ұсынды

Ресей

“Фитоценоз” - өсімдіктер
қауымдастығы ұғымын
ұсынды

"Биоценология” - тірі
организмдер
қауымдастықтары туралы,
Швейцария “Фитоценология” өсімдіктер
қауымдастықтары туралы
ғылым ұғымдарын ұсынды

КСРО

“Биосфера” - тірі заттың
ауқымды қызметін
анықтады

Франция

“Ноосфера” ұғымын ұсынды

1933 ж.

 Д.Н. Кашкаров

КСРО

“Орта және қауымдастық”,
“Жануарлар экологиясы
негіздері” ө экологиядан
алғашқы КСРО оқулықтарын
жарыққа шығарды

 1935 ж.

А. Тенсли

АҚШ

“Экожүйе” ұғымын ұсынды

Жылдар Автор

Мемлекет

Экологиялық ақпарат

Германия

Жаңа “Ландшафт
экологиясы” ғылыми
бағытының негізін
қалады

КСРО

 “Биогеоценоз” ұғымын
ұсынды.
Биогеоценологияның
негізін қалады.

1942 ж. Р. Линдеман

АҚШ

Тофикалық (қоректік)
деңгейлер және “энергия
пирамидасы” туралы
түсініктерді дамытты
(10% ережесі)

1963 ж. В.Б. Сочаев

КСРО

“Геожүйе” ұғымын
ұсынды

1971 ж. Б. Коммонер

АҚШ

Экологияның төрт
заңын тұжырымдады

1939 ж. К. Тролль

1942 ж. В.Н. Сукачев

1994 ж. Н. Ф. Реймерс Ресей

“Экология”: заңдары,
ережелері, принциптері
және “үлкен экология”
гипотезалары