Электр тогы. Электр тогы көздері

Тұрақты электр тогы

Күні: Мұғалімнің аты-жөні: Акимова А.Н.

Қатысқандар: 25 Қатыспағандар: 0

Сабақтың тақырыбы

Электр тогы. Электр тогы көздері

Оқу мақсаттары

8.4.2.1-Электр тогы ұғымын және электр тогының пайда болу шарттарын түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: Электр тогы, ток көздері ұғымын түсінеді

Басым бөлігі : Электр тогы мен ток көздерін қолдануды біледі

Кейбір оқушылар : ЭҚК-ке есептер шығаруды түсінеді.

Бағалау критерийі

Электр тогының пайда болуын біледі,ток көздерін атай алады;

Электр тогын және ток көздерін тәжірибеде қолданады , өмірмен байланыстыра алады, есептер шығарады.

Тілдік мақсаттар

Құндылықтарға баулу

Жалпыға бірдей еңбек қоғамы

Пәнаралық байланыс

Геометрия, сызу,химия, биология

Тақырып бойынша алдыңғы бөлім

Электростатикалық өріс, денелердің электрленуі, электр заряды, электр зарядының сақталу заңы, Кулон заңы , электроскоп, электр өткізгіштер және электр тогын өткізбейтіндер, атом құрылысы, элементар электр заряды, электр өрісі, электр өрісінің кернеулігі туралы біледі.

Сабақ барысы

Сабақтың жарияланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

7 мин

1.Ұйымдастыру /Сыныпты түгендеу, амандасу.Сыныптың сабаққа дайындығына көңіл аудару /

2.Психологиялық ахуал туғызу. Шеңберде тұрған оқушылар қорапшаға салынған айнадан өз бейнелерін көріп мінездеме береді, мұғалім бүгін сыныпта осындай мақтауға лайықты оқушылардың қатысып тұрғанын хабарлап, сәттілік тілейді. 1,2,3 деп санап тақырыпқа сай сынып оқушылары топқа бөлінеді./ Электр тогы, Ток көздері, ЭҚК/

Үй тапсырмасын сұрау.

Потенциал және потенциалдар айырымы. Электр өрісінің кернеулігі мен потенциалдар айырымының арасындағы байланыс. Конденсатор.

Ғажайып алаң

1	10 ұпай	20 ұпай	30 ұпай
2	10 ұпай	20 ұпай	30 ұпай
3	10 ұпай	20 ұпай	30 ұпай

1-қатар:

10 ұпай сұрағы: Потенциалдық энергия дегеніміз не?

Жауабы: Өзара әрекеттесетін денелердің немесе олардың бөліктерінің бір-біріне қатысты орналасуына қарай анықталатын энергияны айтады

20 ұпай сұрағы: Электростатикалық өріс дегеніміз не?

Жауабы: Қозғалмайтын электр зарядтарының электр өрісі электростатикалық өріс деп аталады.

30 ұпай сұрағы: Потенциалдар айырымы немесе Кернеу дегеніміз не?

Жауабы: Оң зарядты өрістің бір нүктесінен екінші нүктесіне орын ауыстырғанда, өріс атқаратын жұмыстың осы зарядтың шамасына қатынасын потенциалдар айырымы немесе кернеу деп атайды.

2-қатар: 10 ұпай сұрағы: Конденсатордың электрсыйымдылығы дегеніміз не?

Жауабы: Конденсатор зарядының конденсатор пластиналарының арасындағы потенциалдар айырымына қатынасымен өлшенетін физикалық шаманы айтады.

20 ұпай сұрағы: Конденсатор сыйымдылығының еселік , үлестік өлшем бірліктерін ата?

Жауабы: Ф, пФ, мкФ, нФ

30 ұпай сұрағы:Конденсатор қай жерге қолданылады?

Жауабы: Конденсаторды техникалық құрылғыларда электр зарядтарын жинақтау үшін кеңінен қолданылады.

3-қатар: 10 ұпай сұрағы: Элементар зарядтың сан мәні?

Жауабы: е= 1.6* Кл

20 ұпай сұрағы: Нүктелік заряд дегеніміз не?

Жауабы: Өлшемдері арақашықтығынан көп кіші болатын өзара әрекеттесетін зарядталған денелерді нүктелік заряд деп атайды.

30 ұпай сұрағы: Атом ядроларында протоннан басқа , заряды болмайтын қандай бейтарап бөлшектер табылды.

Жауабы: Нейтрон

Стол үстінен түрлі түсті қағаздарды таңдау арқылы оқушылар төмендегідей топқа бөлінеді

Электр тогы

Ток көздері

ЭҚК

Ғажайып алаң кестесі экранда шығып тұрады, оқушылар өздерінің қалауларымен ұпай сандарын таңдайды. Ұпай сандарының астында сұрақтары жазылған.

Бағалау

10 -20 ұпай « Жақсы »

20-30 ұпай «Керемет»

30-40 ұпай «Өте жақсы»

40-60 ұпай «Жарайсыз»

«ТҮРТІП АЛУ» әдісі арқылы жаңа сабақ негізі заңдылықтарын дәптерге жазып алады.

Электр зарядтарын тасымалдаушылары еркін қозғалатын жағдайда ғана өткізгіште электр тогы пайда болады;

Электр тогының пайда болуы үшін еркін зарядты тасымалдаушыларға әрекет ететін электр өрісінің бар болуы қажетті.

Электр тогы ұзақ сақталуы үшін электр өрісін тудыратын құрылғының болуы міндетті, яғни ток көзі керек;

Токтың әрекеттері:

1.Токтың жылулық әрекеті

2.Токтың химиялық әрекеті

3.Токтың магниттік әрекеті

4.Токтың физиологиялық әрекеті

БІЛУ-ТҮСІНУ

“Талаптыға –нұр жауар”

Еркін электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы Электр тогы деп аталады.

Еркін қозғалғыш электр зарядтарын тасымалдаушылары бар болғанда ғана өткізгіште электр тогы пайда болады;электр тогының пайда болуы үшін еркін зарядты тасымалдаушыларға әрекет ететін электр өрісінің бар болуы қажетті;

электр тогы ұзақ сақталуы үшін электр өрісін тудыратын құрылғының болуы міндетті, яғни ток көзі керек;

Токтың жылулық әрекеті. Өткізгіш

бойымен ток өтсе, онда ол қызады.

Ток әрекетінің бұл қасиеті бізге

белгілі электр қыздырғыш аспаптарында:электрплитада, үтіктерде,

қайнатқыштарда,дәнекерлеуіштерде қолданылады.

2.Токтың химиялық әрекеті.

Химиялық ерітінділерге батырылған

металл өткізгіш бойымен ток өткенде,

ерітіндінің құрамына енетін заттар бөлінеді. Осы тәсілмен таза мысты бөліп алуға ,металл бұйымдарының бетінкүміспен жалатуға болады. Токтың магниттік әрекеті. Өткізгіш бойымен ток жүргенде, онда магниттік қасиеттер туындайды. Қарапайым магнит сияқты

ол өзіне ұсақ темір денелерді тартады.

Токтың физиологиялық әрекеті.

Жануарлар бойымен ток өткенде бұлшық еттердің жиырылуын

тудырады. Адам денесінен өткен ток ауыр әсер қалдырады, мұны «ток ұру»

деп атайды. Сондықтан токпен жұмыс

істегенде абай болу керек.

Ток көздеріне : Гальвани элементтері, аккумуляторлар, генераторлар жатады. Ток көзін алу үшін зарядтарды бөлгенде электрлік емес күштерді қолданады. Оларды бөгде күштер деп атайды. Бөгде күштердің әрекетін сипаттау үшін ƹ әрпімен белгіленетін электр қозғаушы күші (ЭҚК) ұғымын енгіземіз. Ол ток көзінің энергетикалық сипаттамасы болып табылады. Ток көзінің энергетикалық сипаттамасы болып табылатын ƹ Электр қозғаушы күші деп бөгде күштер жұмысының (Аб) орын ауыстыратын электр заряды (q) қатынасына тең шаманы айтады.

Ƹ = б , SI жүйесінде ЭҚК-інің бірлігі

1 Вольт (В) болып табылады.

1В= - +

Сабақтың ортасы

25 мин

ҚОЛДАНУ-ТАЛДАУ

“ Білгеніңді айналаңмен бөліс, тәжірибемен дәлелде”

Тәжірибе-1.

Зарядталған және зарядталмаған электрометрлерді өткізгіш арқылы жалғайық. Зарядталған электрометрдегі зарядтың тең жартысы екіншісіне өтеді.

Тәжірибе -2.

Токтың жылулық әрекеті, токтың магниттік әрекеті

Тәжірибе -3

Токтың химиялық әрекеті , физиологиялық әрекеті

ЖИНАҚТАУ /Диалог жүргізе отырып, тәжірибенің негізі арқылы тақырыптың негізгі ұғымдарына, заңдылығын тоқтала кету/

ЕСЕПТЕР:

№1 Есеп:Ток көзі ішінде 10 Кл зарядты оның бір полюсінен екінші полюсіне тасымалдау үшін бөгде күштер 30 Дж жұмыс атқарады. Ток көзінің ЭҚК-і неге тең?

1.Дескриптор:

Берілгенін жазады;

Формуласын жазады;

Формуланы пайдаланып есептей алады;

№ 2 Есеп: Электр тогының пайда болуы мен ұзақ сақталуы үшін қажетті және жеткілікті шарттарға не жатады?

2.Дескриптор:

Электр тогы ұғымын біледі

Электр тогының пайда болуы мен ұзақ сақталуы үшін қажетті және жеткілікті шарттарын біледі

Психодидактикалық технология:

Екі электроскоп және өткізгіш

Үтік, электрплита

Стакан, химиялық ерітінді, электр өткізгіш

ҚБ: Бірін-бірі бағалайды, дұрыс жауаппен түзетеді.

.

Сабақтың соңы

8 мин

КЕРІ БАЙЛАНЫС:

Допты топқа лақтырып түсіндірілген сабақ мазмұнынан сұрақтар қою арқылы, топ оқушыларының қаншалықты түсінгенін байқауға болады.

( Электр тогы дегеніміз не, ток көздеріне не жатады, электр тогының сақталуының қажетті және жеткілікті шарттары қандай, электр тогын қалай алуға болады, ток көздеріне не жатады)

ҮЙГЕ ТАПСЫРМА:

Электр тогы. Ток көздері

Саралау сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?