Электролиттік диссоцациялану және электролиттердің қасиеттері.Зертханалық тәжірбиелер.9 сынып

«Электролиттік диссоциациялану және электролиттердің қасиетері» тақырыбы

1-зертханалық тәжірбие

1. тәжірбие.Электролит ерітінділері арасындағы ион алмасу реакциялары.

Тапсырма.Алмасу реакциясының аяғына дейін жүру жағдайларынз ерттеу арқылы газ бөле,су мен тұнба түзе жүретін реакцияларды қарастырыңдар.

Құралдар мен реактивтер.Сынауықтары бар тұрғы»тұздар негіздер мен қышқылдардың ерігіштік кестесі.натрий кальций гидроксиді,тұз қышқылы,күкірт қышқылы,мыс ( ) сульфаты,калий натрий карбонаты кальций хлориді күміс нитратының және фенофталейн ерітінділері.

Тәжірбиені орындау.

1Электролит ерітінділеріндегі алмасу реакциялары.

Бір сынауыққа мыс сульфатының,екіншісіне дәл сондай мөлшерде тұз қышқылының, ал үшіншісіне натрий гидроксидінің ерітіндісін құйындар.Бірінші сынауыққа шамалы натрий гидроксиді,екіншісіне калий карбонатының,ал үшіншісіне күкірт қышқылының фенофталейн тамызған ерітіндісін қосындар.Барлық сынауықтарда жүрген процестерге назар аударыңдар.Молекулалық,толық және қысқартылған иондық теңдеулерін жазыңдар.

2.Хлорид ионға сапалық реакция.Бір сынауыққа 1-2 мл сұй тұз қышқылын,екіншісіне натрий хлорид ерітіндісін,ушіншісіне кальций хлорид ерітіндісін құйындар.Барлық сынауықтарға күміс нитратының ерітіндісін қосындар.Жүрген химиялық реакциялардың молекулалық,толық және қысқартылған иондық теңдеулерін жазыңдар.

Тәжірбие кезінде байқағандарынасүйеніп қорытынды жасаңдар.

1 тәжірбие

1 CuSO₄+2NaOH--- Cu(OH)₂ +Na₂SO₄

Cu²⁺+SO₄^2-+2Na⁺+2OH^---- Cu(OH)₂ +2Na⁺₊SO₄^2-

Cu²⁺+2OH^---- Cu(OH)₂

2 2HCl+K₂CO₃---- 2KCl+H₂CO₃

2H ⁺+2Cl ^-+2K ⁺+CO₃ ^2----- 2K ⁺+2Cl ^-+H₂ O+CO₂

2H ⁺+CO₃ ^2----- H₂ O+CO₂

3 2NaOH +H₂SO4---Na ₂SO₄+2H₂O

2Na ⁺+2OH ^- +2H ⁺+SO₄ ^2---2Na⁺ +SO₄ ^2-+2H₂O

2OH ^- +2H ⁺----+2H₂O

2. тәжірбие

1 HCl+AgNO₃---AgCl +HNO₃

H⁺+Cl^-+Ag⁺+NO₃^----AgCl +H⁺+NO₃^-

Cl^-+Ag⁺+---AgCl

2 NaCl+AgNO₃---AgCl +NaNO₃

Na⁺+Cl^-+Ag⁺+NO₃^----AgCl +Na⁺+NO₃^-

Cl^-+Ag⁺+---AgCl

3 CaCl₂+2AgNO₃---2AgCl +Ca(NO₃)₂

Ca²⁺+2Cl^-+2Ag⁺+2NO₃^----2AgCl +Ca²⁺+2NO₃^-

Cl^-+Ag⁺+---AgCl

Қорытынды: 1 тәжірбиеде Cu(OH)₂ қара көк түсті тұнба,екіншісінде ^-H₂ O+CO₂газ түзіледі, және үшіншісінде аз диссоциацияланатын зат су түзіледі.

2 тәжірбиеде AgCl ақ түсті тұнба түзіледі үшеуінде бірдей.

Сабақ жоспары.Химия пәні 9 сынып. Күні:

Зертханалық тәжірбиелер№2 59-бет

«Тұздар гидролизі» тақырыбы

Тапсырма Әр түрлі тұздар ерітінділерінің ортасын индикатор көмегімен анықтандар.сынау нәтижелерін кестеге жазыңдар.

Тәжірбиенің орындалуы.Сынауықтарға 1мл-дентұз ерітінділерін;натрий хлоридін,натрий карюонатын және алюминий сульфатын құйыңдар.Әрбір ерітіндіден тамызғанда қызыл және көк лакмус қағаздарының түсі қалай өзгеретінің бақылаңдар.Содан кейін сынауыққа бір тамшыдан фенофталейн ерітіндісін қосындар. Жүретін тұздар гидролизінің реакция теңдеулерін жазыңдар.Қорытынды жасаңдар.

Реакция теңдеуі:

2Na ⁺+CO3^2-+HOH--- HCO₃ ^- +2Na⁺+OH^-

CO3^2-+HOH--- HCO₃ ^-++OH^-сілтілік орта

2A l+3SO₄+HOH---2Al(OH)₃+3SO₄^2-+H⁺

2A l+HOH---2Al(OH)₃+H+-қышқылдық орта

Қорытынды:NaCl гидролиз жүрмейді күшті негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұз гидролизге ұшырамайды.

Na₂CO3-күшті негізбен әлсіз қышқылдан түзілген тұз гидролизге ұшырайды орта сілтілік. Себебі ерітіндіде артық OН^- иондары жинақталады.

A l₂(SO₄)3күшті қышқылмен әлсіз негізден түзілен тұз гидролизге ұшырайды орта қышқылдық. Себебі ерітіндіде артық Н⁺ иондары жинақталады.

Сабақ жоспары.Химия пәні 9 сынып. Күні:

1-практикалық жұмыс.60-бет

«Электролиттік диссоциациялану және

электролиттердің қасиетері» тақырыбы бойынша

эксперименттік есептерді шешу

Қажетті құралдар мен реактивтер:сынауығы бар тұрғы,спирт шам,сүзуге қажетті қондырғы.Тұз және күкірт қышқылының ерітінділері,натрий гидроксидінің,калий карбонатының, күміс нитратының,мыс екі сульфатының,кальций хлоридінің темір ()хлоридінің ,кальций карбонаты лакмус және фенофталейен ерітінділері.

1-есепМына заттар ерітінділері арасындағы жүретін реакцияны тәжірбие жүзінде іске асырыңдар:

а)калий карбонаты мен тұз қышқылы;

ә)темір()хлориді мен калий гидроксиді;

б)натрий гидроксиді менкүкірт қышқылы;

Реакция теңдеулерінтолық және қысқартылған иондық түрде жазыңдар.

2-есеп.Мынадай айналымдарды тәжірбие жүзінде іске асырыңдар;мыс(II) сульфаты -----мыс (II)гидроксиді-----мыс (II) оксиді------мыс (II)хлориді

Реакцияның молекулалық және иондық теңдеулерін жазыып жүру жағдайларын түсіндіріңдер.

3-есеп.Лакмус немесе фенофталейн қатысында бейтараптану реакцияларын жүргізіңдер.Мысалы, натрий гидроксиді мен тұз қышқылы арасындағы жүретін химиялық реакциялардың толық және қысқартылған иондық теңдеулерін жазыңдар.Байқағандарынды қорытындыландар.

4-есеп.Үстел үстіндегі реактивтерді пайдалана отырып,мына заттарды алыңдар:а)темір(III) гидроксиді;ә)мыс (II)гидроксиді б) барий сульфаты

Қосымша тапсырма

Төмендегідей қысқартылған иондық теңдеулері берілген реакциялардың молекулалақ және иондық теңдеулерін жазыңдар:

а) OH ^- +H ⁺----+H₂O

б)Ba²⁺+SO ^2-₄----BaSO₄

реакция теңдеулері:

1-есеп.а)2HCl+K₂CO₃---- 2KCl+H₂CO₃

2H ⁺+2Cl ^-+2K ⁺+CO₃ ^2----- 2K ⁺+2Cl ^-+H₂ O+CO₂

2H ⁺+CO₃ ^2----- H₂ O+CO₂

ә)FeCl₃+3KOH----Fe(OH)₃ +3KCl

Fe³⁺+3Cl^-+3K⁺+3OH^---- Fe(OH)₃₊3K⁺+3Cl^-

Fe³⁺+3OH^---- Fe(OH)₃

б) H ₂SO₄+2NaOH--- +Na₂SO₄ +2H₂ O

2H+SO₄^2-+2Na⁺+2OH^---- H₂ O +2Na⁺₊SO₄^2-

2OH ^- +2H ⁺----+2H₂O

2-есеп. CuSO₄-----Cu(OH)_{2 -}-----CuO----CuCl₂

CuSO₄+2NaOH--- Cu(OH)₂ +Na₂SO₄

CuSO₄+2NaOH--- Cu(OH)₂ +Na₂SO₄

CuO+2HCl----CuCl₂+ H₂ O

3-есеп NaOH +HCl—NaCl+ H₂ O

Na⁺+OH+H+Cl^---- H₂ O +Na⁺₊Cl- толық иондық теңдеу

OH ^- +H ⁺----H₂O-қысқартылған иондық теңдеу

4-есеп.а) FeCl₃+3KOH----Fe(OH)₃ +3KCl

ә) CuSO₄+2NaOH--- Cu(OH)₂ +Na₂SO₄

б) BaCl₂ +H₂SO₄---BaSO₄ +2HCl

қосымша тапсырма

а) H ₂SO₄+2NaOH--- +Na₂SO₄ +2H₂ O

2H+SO₄^2-+2Na⁺+2OH^---- H₂ O +2Na⁺₊SO₄^2-

2OH ^- +2H ⁺----+2H₂O

ә)BaCl₂ +H₂SO₄---BaSO₄ +2HCl

Ba²⁺+ 2C^- +2H⁺ +SO₄^2- ---- BaSO₄+2H⁺ +2Cl^-

Ba²⁺ +SO₄^2- ---- BaSO₄

Сабақ жоспары.Химия пәні 9 сынып. Күні:

Зертханалық тәжірбиелер№3 129-бет

Көмірқышқыл газын,аммиакты алу және танып білу.

1-тәжірбие.Көміртек () оксидін алу және оны танып білу.

Құралдар мен реактивтер.бор әктас,сұйылтылған тұз,күкірт қышқылы, натрий карбонаты мен гидро карбонаты газ алатын тығын,сынауықтар,лакмус ерітіндісі,химиялық стакандар,әк суы,шырпы,спиртшам.

1-тәжірбиенің орындалуы.

Бір сынауық алып,оған натрий карбонатын құйындар.Сол сынауыққа 1-2 мл сұй тұз қышқылын қосындар.Не байқадыңдар

Сабақ жоспары.Химия пәні 9 сынып. Күні:

Зертханалық тәжірбиелер№4 131-бет

Хлоридті,карбонатты,сульфидті,сульфитті,сульфатты танып білу.

Тәжірбие жасай отырып,берілген тұздарға NaCl, Na CO_3, Na₂ S, Na ₂SO_4, Na ₂SO_3,

Na ₂SiO₃ жасалған сапалық реакция көмегімен әр тұздағы аниондарды анықтау

Құралдар мен реактивтер: ерітінділерас тұзы, натрий карбонаты,натрий сульфиді,натрий сульфиті,натрий сульфаты, натрий силикаты,аммоний хлориді,барий нитраты,күміс нитраты,тұз қышқылы,конц натрий сілтісі,қорғасын нитраты, сынауықтар.Ерігіштік кестесін оқулықтағы 4кестені пайдалана отырып ерітіндідегі иондарды анықтандар.

Сабақ жоспары.Химия пәні 9 сынып. Күні:

2-практикалық жұмыс.131-бет

«Бейметалдар» тақырыбына арналған

эксперименттік есептер

Сабақ жоспары.Химия пәні 9 сынып. Күні:

3-практикалық жұмыс.186-бет

«Металдар» тақырыбына арналған

эксперименттік есептер