Энергетикалық сусындардың адам ағзасына әсері. Реферат

Болашақ жоғары колледжі

Энергетикалық сусындардың ағзаға әсері

Жұмыстың авторы: Сүлеймен Сабина Жомартқызы

Жетекшінің аты-жөні:Ахметова Ақмарал Бахитовна

Жұмыс орны: Болашақ жоғары колледжі

Энергетикалық сусын – психикалық және физикалық ынталандыруды қамтамасыз ететін сусын ретінде жарнамаланатын стимулятор, әдетте құрамында кофеин бар сусын түрі. Газдалған болуы немесе болмауы мүмкін және құрамында қант, басқа тәттілендіргіштер, шөп сығындылары, таурин және аминқышқылдары болуы мүмкін.

Аз мөлшердегі энергетикалық сусындар реакцияларды жылдамдатады, аэробты және анаэробты төзімділікті арттырады, көлік жүргізу кезінде ұйқышылдықты болдырмайды, қабылдау қарқындылығын арттырады, көңіл-күй мен әл-ауқатты жақсартады. Энергетикалық сусынға байланысты денсаулық мәселелері, ең алдымен, кофеиннің ағзада шамадан артық мөлшерде болуымен байланысты. Әсіресе күнделікті кофеинді тұтынуы 200 мг-нан асатын адамдар үшін.

Энергетикалық сусындар кофеин мен қант арқылы әсер етеді, алайда басқа ингредиенттердің кең ауқымы қандай да бір әсер беретіні туралы дәлелдер аз. Энергетикалық сусындардың зейін мен реакция жылдамдығының жоғарылауы сияқты когнитивті өнімділікке әсерлерінің көпшілігі негізінен кофеиннің болуына байланысты. Басқа зерттеулердің нәтижесі бұл өнімділіктің жақсартылуын біріктірілген ингредиенттердің әсерлеріне жатқызады. Энергетикалық сусындардың жарнамалары әдетте бұлшық ет күші мен төзімділікті арттырады деп жатады, бірақ бұл талаптарды растайтын ғылыми дәлел жоқ.

Таурин мен глюкоронолактонды жеке қабылдағанда зиянды екендігі дәлелденбегенімен, олардың бір-бірімен немесе кофеин мен гуаранамен біріктірілгендегі синергиялық әсерлері туралы деректер толық емес. Энергетикалық сусындарды тұтынумен байланысты пайда болатын денсаулықтың негізгі мәселелері:

• Жүрек соғу жиілігінің жоғарылауы;

• Жоғарғы қан қысымы;

• Ұйқының бұзылуы және ұйқысыздық;

• Зәр шығарудың жиілеуі;

• Гипергликемия (энергетикалық сусындардағы қанттың жоғары болуына байланысты). Ол ең алдымен қант диабетімен және басқа метаболизмнің бұзылуымен байланысты аурулармен ауыратындар үшін қауіпті болуы мүмкін.

Америкалық ғалымдардың айтуынша, энергетикалық сусындардың құрамында мазасыздықты, ұйқысыздықты , ас қорыту жүйесінің тітіркенуін, жүйкенің тозуын, терінің қызаруын, зәр шығарудың жиілеуін және тахикардияны тудыратын стимуляторлардың жеткілікті мөлшері бар.

Энергетикалық сусындарды ішу сонымен қатар сіңірдің тартылуы, қан кету сынды теріс әсер етуі мүмкін. Танымал энергетикалық сусындардың құрамындағы гуарана, таурин және женьшеньдің мөлшері емдік әсер етеді деуге келмейді. Керісінше, жүрекке залалын тигізеді.

Жүйке жүйесіне әсері

Энергетикалық сусындарды көп мөлшерде ішетін адамдарда бастың ауыруы, мазасыздық, бастың айналуы, ойдың бұлыңғырлығы мен психикалық жағдайының өзгеруі байқалады. Ең нашар жағдайларда психикалық ауытқулар туындауы немесе галюцинациялар байқалуы мүмкін.

Жүрек-тамыр жүйесіне әсері

Энергетикалық сусындарды шамадан тыс пайдалану кезінде туындауы мүмкін жүрек-қан тамырлары ауруларына жүрек соғуы, кеудедегі ауырсыну, жылдам импульс, жүрек ырғағының бұзылуы және гипертония жатады. Энергетикалық сусындардың құрамында қан тамырларының серпімділігін өзгертетін және сол арқылы жүрек-қан тамырлары ауруларына ықпал ететін кофеин көп. Алкогольмен бірге энергетикалық сусындарды пайдаланса, қауіп артады.

Асқорыту жүйесіне әсері

Энергетикалық сусындардан кофеинді шамадан тыс қабылдау асқазан-ішек жолдарының гиперстимуляциясына, жүрек айнуына, құсуға, диареяға және іштің ауырсынуына әкелуі мүмкін. Кофеин сонымен қатар гастроэзофагеальды рефлюкс ауруын, күйдіруді және эзофагитті тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, артық қант ішек микрофлорасының қалыпты тепе-теңдігін бұзуы мүмкін.

Тіс денсаулығы және артық салмақ

Тіс денсаулығының нашарлығы және эрозия энергетикалық сусындарды ішетіндер арасында жиі кездеседі, бұл сусынның құрамында қанттың жоғары болуына байланысты. Энергетикалық сусындардың жоғары қышқылдығы тістің эрозиясы мен сезімталдығын күшейтеді. Энергетикалық сусынға байланысты семіздік те алаңдатады. Энергетикалық сусындар жоғары калориялы, бір бөтелкеде 200 калорияға дейін немесе одан да көп болады. Егер энергетикалық сусындар күнделікті энергия қажеттілігінен асатын мөлшерде тұтынылса, бұл балалық шақта да артық салмаққа әкелуі мүмкін.

Энергетикалық сусындар және тамақтанудың бұзылуы

Тамақтану бұзылыстары үшін (әсіресе анорексия) адамдар энергияның жетіспеушілігінен туындаған депрессияны жеңу, тәбетті басу, ішек қозғалысын жеңілдету және зәр шығаруды арттыру үшін үнемі кофеиннің көп мөлшерін тұтынуы мүмкін. Тамақтану бұзылыстары бар адамдардың жүрек-қан тамырлары ауруларына шалдығу қаупі бар екенін және электролиттік теңгерімсіздік бар екенін ескере отырып, кофеинді энергетикалық сусындардың үлкен дозалары бұл қауіптерді күшейтуі мүмкін.

Энергетикалық сусындар және физикалық белсенділік

Энергетикалық сусындарды көбінесе жаттығу алдында, жаттығу кезінде және жарыс кезінде ішеді. Бұл өте тез шөлдеуге, ыстық соғуға немесе инфарктқа әкелуі мүмкін. Кофеиннің диурезді жақсартатын қасиеттері, терлеудің жоғарылауы және сұйықтықтың жоғалуы ауыр дегидратацияны тудыруы мүмкін.

Энергетикалық сусындар мен спорттық сусындарды жиі шатастырып жатады, бірақ олар бір-бірінеь мүлде ұқсас емес. Спорттық сусындардың құрамында көмірсулар, минералдар, электролиттер (мысалы, натрий, калий, кальций, магний), хош иістендіргіштер, кейде жаттығулар кезінде тер арқылы жоғалған су мен электролиттердің орнын толтыруға арналған витаминдер және басқа қоректік заттар болуы мүмкін. Энергетикалық сусындардың құрамында электролиттер жоқ, бірақ олардың құрамында кофеин және басқа да стимуляторлар бар.

Физикалық белсенді адамдар жаттығу жасағанда суды көп ішу керектігін көбінесе білмейді және олар энергетикалық сусындар олардың күшін арттыруға жауап береді деп ойлайды. Спорттық сусындардың орнына энергетикалық сусындарды ішу денеге көп мөлшерде кофеиннің түсуіне әкеледі, бұл дененің сұйықтық қажеттілігін қанағаттандыру тұрғысынан керісінше әсер етеді. Сондықтан, қанттың жоғары дозасын және көп мөлшерде энергияны қабылдаудан аулақ бола отырып, дене белсенділігіне дейін немесе одан кейін, сондай-ақ сұйықтықтың жоғалуын толтыру үшін басқа жағдайларда ішуге болатын дұрыс сусынды таңдау өте маңызды.

Энергетикалық сусындар мен алкоголь

Алкоголь мен энергетикалық сусындардың бір мезгілде қолданылуына қатысты көп зерттеулер жүргізілген жоқ, бірақ жасалған зерттеулер үш негізгі ықтимал қауіп факторын анықтады.

Алкогольмен улану белгілеріне сезімталдықтың төмендеуі, бұл уланудың өзін де, жағдайды дұрыс бағаламауды да арттырады, бұл жазатайым оқиғаларға (мысалы, жолда), дұрыс емес шешімдер қабылдауға (мысалы, мас күйінде көлік жүргізу), қауіпті мінез-құлық ( мысалы, сексуалдық немесе зорлық-зомбылықпен байланысты).

Сусыздану, оның себебі болуы мүмкін:

• диарея, жүрек айнуы немесе құсу,

• шаршау және бас ауруы,

• жүрек соғу жиілігінің жоғарылауы,

• бұлшықет спазмы,

• ауыр похмельдік синдром (бұл өз кезегінде жұмысқа және көлік жүргізуге кедергі келтіреді).