Білім беру ұйымының атауы

«М.Бегалиева атындағы жалпы білім беретін орта мектебі» КММ

Пәні:

Қазақ әдебиеті

Бөлім:

2-бөлім: Көркем әдебиет және эпикалық сарын

Педагогтің аты-жөні:

Жомартова Аққалам Рамазанқызы

Күні:

02. 12.2024ж

Сынып: 8 «Ә»

Қатысушылар саны:12

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Еңлік –Кебек» поэмасы.Бақыт үшін күрескен ғашықтар

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

8.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулерді жіктеу.(Т/Ж3)

8.3.3.1 шығарманың көркемдік идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу.(Б/С3)

Сабақтың мақсаты

-Көркем шығармадағы кейіпкерлерді анықтайды;

-Кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулерді жіктейді.

- Шығарманың көркемдік идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдайды;

- Әдеби эссе жазады.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

2 минут

Өзін-өзі тексеру

4минут

Өткен білімді еске түсіру

6минут

2минут

Жаңа білім

6минут

7минут.

6минут

Бекіту

5минут

Кері байланыс

4минут

3минут.

I.Ұйымдастыру кезеңі.

Жағымды ахуал қалыптастыру (Оқушылар көңіл күйді түрлі суреттер арқылы білдіреді)

Топқа бөлу

1-топ. «Еңлік»

2-топ «Кебек»

3-топ «Шәкәрім»

II. Өткенді еске түсіру

«Тест» Шәкәрім Құдайбердіұлы

1. Шәкәрім Құдайбердіұлы кім болғанын белгілеңіз.

А) археолог Ә) елші Б) мұғалім В) аудармашы

2 Абайдан үлгі алып, өнер-білім үйренуге шақырған өлеңі.

А) «Жастық туралы» Ә) «Насихат» Б) «Кәрілік туралы» В) «Жастарға»

3 Ш.Құдайбердіұлының поэмасы?

А) «Батыр Баян» Ә) «Қыз Жібек» Б) «Қалқаман –Мамыр» В) «Сарыарқа»

4 Шәкәрімнің балалық шағы туралы жазылған шығармасын белгілеңіз

А) «Өзім туралы» Ә) «Үш анық» Б) «Мұтылғанның өмірі» В) «Үш қиян»

5. Шәкәрім неше жасынан өлең жаза бастағанын белгілеңіз

А) 6 Ә) 7 Б) 8 В) 9

6 Ш.Құдайбердіұлы қай жылы дүниеге келгенін белгілеңіз

А) 1855 Ә) 1856 Б) 1857 В) 1858

7. Ш.Құдайбердіұлы поэзиясының негізгі арнасы не туралы?

А) Ар тазалығы, имандылық. Ә) Өмірдің мәні Б)Өнер, білім В) Достық туралы

II. Әр топтан бір оқушыдан поэма мазмұнын бірінен кейін бірі жалғастырып айтады.

Дескриптор

• Өткен тақырыптарды қайталап, еске түсіреді;

• Сұрақтарға жауап береді;

• Поэманы мазмұнын айтады.

III. «Болжау» әдісі.Жаңа сабақтың тақырыбын қойылған сұрақтар арқылы анықтау.

-Балалар, поэма кейіпкерлері кімдер?

-Олар жайында не білеміз?

-Жастар не үшін күресті?

Жаңа сабақ: «Еңлік –Кебек» поэмасы.Бақыт үшін күрескен ғашықтар

(Оқу мақсаты таныстырылады)

ЖЖ.1- тапсырма.Дастандағы кейіпкерлерге тура және жанама мінездеме беріңдер.

  Дескриптор

• Көркем шығармадағы кейіпкерлерді анықтайды;

• Кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулерді жіктейді.

Ж.2-тапсырма. «Еңлік-Кебек» -бақытқа жету үшін күрескен ғашықтардың тағдыры» тақырыбына шығарманың көркемдік идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу

Дескриптор

• Шығарманың көркемдік идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдайды;

• Әдеби эссе жазады.

Саралау тапсырмасы

« Пікір пирамидасы» әдісі арқылы білім бекіту.

1. Шығарма не туралы – 1 сөз (Ғашықтар)

2.Шығармаға сипаттама (ерекшелігі, айырмашылығы)-2 сөз.

3. Әрекет орны мен уақыты -3 сөз ( 1780ж.  Шыңғыс тауы алабындағы Бөкенші өзенінің бойы мен Кіші Орда тауында)

4. Шығармадағы басты оқиға – 4 сөз.

5. Шығарманың басты кейіпкерлері – 5 сөз.

6. Шығарма туралы жеке пікірің – 7 сөз.

«Ойды аяқта»

Бүгін мен білдім ...

Мен үйрендім ...

Қиындық тудырды ...

Қолымнан келді ...

Бағалау

Үйге тапсырма: Поэмадан үзінді жаттау.

Амандасады, кезекші сыныптың қатысы жайында хабарлайды.

Бағалау парағымен танысады.

Өткен тақырыптарды байланысты құрылған тест сұрақтарына жауап береді.

Жауаптары:

1-А

2-В

3-Б

4-Б

5-Ә

6-В

7-А

«Еңлік-Кебек»дастанының мазмұнын әр топтан бір оқушыдан айтады

Тура мінездеу –кейіпкердің мінез-құлқын айнытпай,сол қалпында мінездеу.

Жанама мінездеу –әдеби кейіпкердің қаһарман бейнесін анықтауға арналған әдіс.

Жанама бейнелеу кейіпкерге қатысты құбылыстар мен заттарды суреттеу арқылы оның жан-дүниесін көрсетеді.

Саралу тапсырмасы

1-тапсырма.Не артық?

2-тапсырма. Шығармада қандай салт-дәстүрлер бар?

Оларды атаңдар.

(Жер дауы, жесір дауы, құда түсу, қызды алып қашу, қонақ күту,қалыңмал,құсбегілік)

Дескриптор

• Оқып, артығын табады;

• Шығармадағы салт-дәстүрлерді анықтайды және айтады.

Бекіту сұрақтарына жауап беріп, білім бекітеді.

Білім алушылар сабақтан алған әсерімен бөліседі.

КБ.

2 балл

(1-4 дейінгі дұрыс жауапқа 1балл;

5-7 дейінгі дұрыс жауапқа 2балл)

1балл

2балл

2балл

2балл

1балл

8-сынып «Қазақ әдебиеті» оқулығы

Бағалау парағы

Ш.Құдайбердіұлы суреті

АКТ құралдары

А4 форматына жазылған тапсырмалар

Кесте

1.Дастанның атауы

«Еңлік-Кебек»  дастаны.1891 жылы жазылған.

Авторы

Ш.Құдайдердіұлы  ШҚО,  Абай  ауданы, Шыңғыстауының  етегінде  1858  жылы  11  шілдеде  дүниеге келген.  Оның  «Жастарға», «Насихат», «Қулар», «Ғылымсыз адам хайуан», «Шын  сырым»  атты  шығармалары  бар.Ақын 1931жылы  2  қазанда  73  жасында  қастандық   құрбаны  болды.

Дастанның тақырыбы

Екі  жас  арасындағы  махаббат,  әйел   теңсіздігі.

Шығарманың

негізгі   идеясы

Бұл  дастанның  идеясы  ─ескіліктің  бұлжымас заңын,  көрінісін  және  ру  арасындағы  кикілжіңін  суреттеп көрсете  білуі.Қоғамның әділетсіздігіне, озбырлығына қарсылық.

Тәрбиелік  мәні.

Адал  махаббатқа, сүйіспеншілікке  тәрбиелейді..

Жанр  түрі

поэзия (дастан).  Дастан ─ (парсы  сөзі  тарихи әңгіме,  ертегі,   батырлар  жыры)  Таяу  және  орта  Шығыстың, Азияның  әдебиеті  мен  фольклорындағы  эпикалық  жанр,  өлең түріндегі  оқиғалы  шығарма.эпикалық-ғашықтық дастан.

Шумақ

3  шумақты.  (  Жалпы  131  шумақты)

Тармақ

Тармақ ─ өлеңнің  әр  жолы.  4  тармақты, барлығы

Бунақ

белгілі  бір  дауыс  ырғағымен  бөлінуі. 3  бунақты.

Буын  саны

сөздің  құрамындағы  дауысты  дыбыстардың санына  байланысты.  11-12  буынды.

Ұйқас  түрі

(-а- а- б- а)  қара  өлең  ұйқасы.

                              Поэманың  композициялық – сюжеттік құрылысы

Экпозиция

Кебектің Нысан абызға бал ашқызуы

Оқиғаның басталуы

Кебектің аңға шығуы. Еңлікпен кездесуі.

Оқиғаның  дамуы

Кебек  пен Еңліктің байланысы

Оқиғаның шиеленісуі

Кебектің Еңлікті алып қашуы, сәбилерінің дүниеге келуі

Оқиғаның шарықтауы

Екі жасты өлтіруге шешім қабылдауы

Оқиғаның шешімі

Екі жастың өлімі, сәбидің тауда қалуы