№29 сабақ

Тақырыбы

Сандық есептер шығару

Білімділік мақсаты:

Оқушылардың бойында белгілі бір икемділік, іскерлік дағды қалыптастыруға ерекше назар аударылады. Оқушылардың білім мен білік, іс -әрекет дағдыларын тығыз қалыптастыра отырып, есте сақтау, тез ойлау, дұрыс жауап беру, өз пікірін айту, дәлелдей алу әрекеттері күшейту.

Күтілетін нәтиже

• есептің шартын сауатты құра білу;

•есепке талдау жасай білу, зерттеу жүргізе білу;

•есептің типін анықтау;

•есептің шығару тәсілін таңдай білу, шығару жолының жоспарын жасау;

• алынған жауапқа талдау жасай білу;

• қосымша әдебиетпен жұмыс жүргізе білу сияқты нақты біліктілікке ие болады

1.Ұйымдастыру

кезеңі:

Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.

Оқушыларды топқа бөлу.

Оқушыларға бағалау парақшалары таратылады.

11.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:

Үйге берілген жаттығу жұмыстарын тексеру

ІІІ.Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Фронталды сұрақтар:

• Сарқылмайтаааын ресурстарды атаңдар?

• Қандай ресурстарды сарқылатын ресурстарға жатқызады?

• Нанохимия туралы түсінік

VI.Білімді қорытындылау және жүйелеу:

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

1..25% тұз қышқылы берілген заттардың қайсысымен әрекеттеседі?

1) Ba(NO₃)₂ 2) Fe₂O₃ 3) Zn(OH)₂ 4)SiO₂

5) AgNO₃ 6) KMnO₄ 7) Cu 8) Ag

Реакция теңдеулерін жазыңдар.

2.Мына заттар берілген: Al, MnO₂, CuSO₄ (ер.) концентрлі тұз қышқылы. Осы заттардың арасында мүмкін болатын 4 реакция теңдеуін жазыңдар.

3.Калий сульфаты ерітіндісін алу үшін калий карбонатының есептелген мөлшерін 5%-к күкірт қышқылында ерітті. Калий сульфатының алынған ерітіндісінің массалық үлесін есептеңдер.

4.1 моль уротропинді оттектің артық мөлшерінде жаққанда 4212 к Дж жылу бөлінген. Егер уротропиннің осы мөлшерін жағуға 5,6 л оттек (қ.ж.) жұмсалса, қанша жылу бөлінеді?

5.Металл стронцийдің Х затымен реакциясы кезінде У газы бөлінді.Реакцияның қатты өнімінің 71% -ін стронций құрайды. Көлемі 2,24 л У газын (қ.ж.) массасы 2,5 г резина қабықшаға толтырды,шар ауада еркін ілініп тұрды,не құлаған жоқ,не көтерілген жоқ. Егер бұл қабықшаны қ.ж. 2,24 л Z газымен толтырса,онда шар сол көтерілу күшінде болады. У және Z газдарын анықтаңдар.

6. А металын,құрамында 72,4 % А заты бар өнім алынғанша ток ағынында жақты. Алынған өнімді азот қышқылының 50% артық мөлшерінде ерітті.Алынған нитратты реакция аяқталғанша ауада суытты. Құрамында 70,0 % А заты бар оксид түзілді. А металын анықтап, реакция теңдеулерін жазыңдар.

А металының азот қышқылының артық мөлшерімен үш реакция теңдеуін жазып, реакцияның жүру жағдайын көрсетіңдер.

А металы мен оның оксидтері өндірісте қалай алынады?

Шешу жолдары.

1. Ba(NO)₃ әрекеттеспейді.

Fe₂O₃ +6HCl =2FeCl₃+3H₂O; Zn(OH)₂+2HCl =ZnCl₂+2H₂O

SiO₂ әрекеттеспейді. AgNO₃+HCl=AgCl+HNO₃

2KMnO₄+16HCl=2KCl+2MnCl₂+8H₂O+5Cl₂

Cu+2HCl=H[CuCl₂]+1/2H₂; Ag +2HCl=H[AgCl₂]+1/2H₂ конц.тұз қышқылымен комплексті қосылыс түзіледі.

2.1) 2Al+6HCl=2AlCl₃+3H₂ 2)3MnO₂+4Al=t=3Mn+2Al₂O₃

3) 3CuSO₄+2Al=3Cu+Al₂(SO₄)₃ 4) 4HCl(к)+MnO₂=MnCl₂+Cl₂+2H₂O

3. 1) K₂CO₃+H₂SO₄+H₂O+CO₂↑

2) 100г күкірт қышылында 5 г н/е n(H₂SO₄)=5/98=0,051моль

n(K₂CO₃)=n(H₂SO₄)= 0,051моль ; n(CO2)=n(H₂SO₄)= 0,051моль;

n(K₂SO₄)= n(H₂SO₄)= 0,051моль,

3) Зат массалары:

M (K₂CO₃)=nM=0,051×138=7,04г; m (K₂SO₄)=nM=0,051×174=8,87г;

M (CO₂)=nM=0,051×44=2,24г.

4) Калий сульфатының массалық үлесі мен ерітіндінің массасы анықталады:

m(ер.)=100+7,04-2,24=104,8 г. W(K2SO4)=(8,87/104,8)x100%=8,5%.

4. C₆H₁₂N₄+9O₂=2N₂+6CO₂+6H₂O+4212кДж.

1 моль уротропинге 9х22,4=201,6л оттек қажет

егер 5,6 л оттек жұмсалса,онда жанады: (201,6/5,6)=(1/x)

x=0,0276моль уротропин

бөлінген жылу 4212х0,0278=117кДж . Уротропин массасы 140х0,0278=3,89г.

5.У газының көтерілу күші: (2,24 л ауаның массасы)-(2,24 л Угазының массасы)=2,5 г.

2,9 г-мУ=2,5 г; 2,24 л У газдың массасы 0,4 г,яғни молярлық масса 4г.

Бұл гелийдің молярлық (атомдық) массасы,бірақ гелий -бұл Z газы,У газы емес,сондықтан

У-инертті газ емес,реакция өнімі.

Металл стронцийдің қышқылмен және сумен реакциясы кезінде сутек бөлінеді,сутектің молярлық массасы 2. У газы сутек емес,молярлық массасы 4-ке тең дейтерий D2 болуы мүмкін.

Оны мына реакциямен алуға болады: Sr+D2O=Sr(OD)2

тексереміз: Sr(OD)₂-гі стронцийдің массалық үлесі: 88/124=0,71

6. Оксидтердің формуласы бойынша металды анықтаймыз.

Бір валентті металл үшін: (72,4/X)=(27,6/8); X=M₁=21-жоқ;

M₂=42-жоқ ; M₃=63-жоқ;

Екінші оксид үшін қайталаймыз: (70/X)=(30/8); X=M₁=18,7- жоқ;

M₂=37,4-жоқ; M₃=56-темір.

Онда екінші оксид Fe₂O₃, бірінші оксид-темір қағы Fe₃O₄.

Реакция:

3Fe+2O₂=Fe₃O₄; Fe₃O₄+10HNO₃=3Fe(NO₃)₃+NO₂+5H₂O

2Fe(NO₃)₃=Fe₂O₃+3N₂+7,5O₂(NO, NO₂)

Барлық жүретін реакция:

8Fe+30HNO₃=8Fe(NO₃)₃+3NH₄NO₃+9H₂O

10Fe+36HNO₃=10Fe(NO₃)₃+3N₂+18H₂O

8Fe+30HNO₃=8Fe(NO₃)₃+3N₂O+15H₂O

Fe+4HNO₃=Fe(NO₃)₃+NO+2H₂O

Fe+6HNO₃=Fe(NO₃)₃+3NO₂+3H₂O (домна процесі)

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі:

Есептер шығару

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Есептер шығару

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

Бағалау. формативті