Есептеуіш техникасының даму тарихы

Бекмұханбетқызы Нұргүл

Шығыс Қазақстан облысы, Өскемен қаласы әкімдігінің

«№42 орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекеме

7 сынып информатика

Сабақтың тақырыбы: Есептеуіш техникасының даму тарихы

Сабақтың мақсаты:

1-білімділік: Оқушыларды есептеу механизмдері мен құрылғыларының шығу тарихымен таныстыру.

2- дамытушылық: Оқушылардың танымдық және шығармашылық қабілеттерін, ойларын дұрыс тұжырымдап сұрақтарға қорытынды жасай білу дағдыларын дамыту.

3- тәрбиелік: есептеуіш техниканың даму тарихын білуге құштарлығын арттыру, еңбек сүйгіштікке, уақытты үнемді пайдалануға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекіліктері: карточкалар, есепшот, ДК, мультимедиалық проектор, презентация “ЕТ даму тарихы”

Сабақтың типі: жаңа материалды меңгерту

Сабақтың түрі: әңгіме- сабақ

Сабақта қолданылатын әдістер: алдын-ала тапсырма беру, ішінара іздеу, практикалық, сұрақ-жауап

Оқушылардың таным-әрекеттерін ұйымдастыру түрі: жеке-дара, топтық, фронтальді

Сабақтың жүру барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. (2 минут)

ІҮ. Жаңа сабақты меңгеруге дайындық кезеңі (3 минут)

Ү. Жаңа сабақты түсіндіру (20 минут)

ҮІ. Жаттығу кезеңі (13 минут)

ҮІІ. Сабақты бекіту кезеңі (5 минут)

ҮІІІ. Үй тапсырмасын беру.(2 минут)

І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, жоқ оқушылардың себебін анықтау, бар оқушылардың назарын тарту, оқушылардың оқу құралдарын тексеру.

ІҮ. Жаңа сабақты меңгеруге дайындық кезеңі

• жаңа сабақтың мақсатын айту.

Ү. Жаңа сабақты түсіндіру

Презентация көрсетіледі және ЕТ даму тарихына жасалған хронологиялық кесте жазып әр оқушының алдына беремін.

Есептеуіш техниканың даму тарихындағы негізгі даталар

Кейбір слайдтарды қызықты әңгімелермен ұштастырамын.

Саусақты қолданып санауға байланысты: (слайд 2)

Белгілі орыс саяхатшысы Н. Н. Миклухо-Маклай Жаңа Гвинеяда жабайылардың саусақпен санау тәсілін былай деп жазады: “…Папуас санағанда саусақтарды бүге отырып, белгілі бір дыбыс шығарады. Мысалы, “бе, бе, бе,…” беске дейін санағаннан кейін, ол “ибон-бе” (қол) дейді. Содан кейін екінші қолының саусақтарын бүге отырып, тағы да “бе, бе, бе, ..”, “ибон-али” (екі қол) жеткенше қайталайды. Әрі қарай “бе, бе, бе, …” санау жалғасады, “самба – бе” және “самба-али” (бір аяқ, екі аяқ) жеткенге дейін санайды. Егер әрі қарай санау керек болса, басқа біреудің саусақтарын қолданады”.

Сұрақ: жоғарыда аталған құрылғылардың барлығы қалай жұмыс істейді? (адам басқарады, есептеуді механизациялаған құрылғылар) (слайд 8)(фронтальді)

Енді адамдар өзі адамның қатысуынсыз автоматты түрде есептейтін машина жасауды армандады. Осындай машинаның бірінші жобасын ұсынған Кембридж университетінің профессоры Чарльз Бэббидж болды. Ол 1820-1856 жылдар аралығында “Аналитикалық машинаның” программалық-басқару жүйесін құрумен айналысты. Ол өте күрделі механикалық құрылғы болғандықтан, оны қолдану мүмкін болмады. Кейбір ғалымдар Бэбидж еңбегін нәтижесіз деп таныды. Бірақ Чарльз Бэббидждің айтқан сөзі уақыт өте дәлелденді. Ол: “Қазіргі аз түсінікті және мүлдем керексіз нәрселер болашақ ұрпақтың қажетті азығына айналады. Бұл ғылыми білімнің заңдылығы”, - деген. Аналитикалық машина проектісінің негізгі идеяларын біздің ғасырдың ЭЕМ конструкторлары қолданды. Қазіргі компьютердің негізгі компоненттері аналитикалық машинада да болды:

1. ҚОЙМА (қазіргі терминалогияда – ЖАДЫ) – берілген сандар мен аралық нәтижелер сақталады;

2. ДИІРМЕН (арифметикалық құрылғы) – қоймадан алынған сандарға операциялар жасалады;

3. КОНТОРА (басқару құрылғысы) – бағдарламаға сәйкес сандарға қолданылатын операциялардың ретін басқарады;

4. ЕНГІЗУ БЛОГЫ берілгендерді енгізу;

5. НӘТИЖЕНІ БАСУ.

С. А. Лебедевтің өміріне қысқаша тоқталамын. (алдын-ала бір оқушыға тапсырма беріледі) (слайд 17)

ҮІ. Жаттығу кезеңі

Кітаппен жұмыс жүргізу (34 беттегі және слайдтағы ақпаратты қолдана отырып, ЭЕМ буындарын, олардың бір-бірінен айырмашылығын көрсететін кесте ойластыру, оны компьютерде толтыру) 2 жұмысты проектор арқылы көрсетіп, салыстыру. (ішінара іздеу әдісін қолданамын, жеке-дара 1)

Карточкамен жұмыс (топпен, практикалық әдіс)

Қалдырылған сөзді тауып жаз.

1. Көне есептеу құралы адамның ___________ болды.

2. Б. э. д. Ү ғасырда Египетте, Грецияда, Римде _______________ кеңінен тарады.

3. Есептеуіш машинасын құру тарихы француз философы, жазушысы, математигі және физигі ________ атымен байланысты.

Қалдырылған сөзді тауып жаз.

1. Философ әрі математик Готфрид ___________ төрт арифметикалық амалды есептей алатын машинаны _______ жылы құрастырды.

2. _______________ Лейбництің арифметикалық-механикалық машинасыныі идеясымен программалық басқару идеясын біріктіре отырып, «_______________________» деп аталатын машина жобасын ұсынды.

Қалдырылған сөзді тауып жаз.

1. Беббидж уақыттан озды. Оның машинасымен ___________ мамандығы байланысты болды.

2. 1884 жылы _______________халық санағын есептеуге арналған перфорациондық-есептеу машинасын құрастырды.

3. АҚШ-та ___________ жылы Джон Моучли мен Джон Эккерттің ___________деген бірінші электрондық компьютер құрастырылды.

Топ жұмыстары дұрыс жауаппен салыстырылады.

ҮІІ. Сабақты бекіту

Викториналық сұрақтар: (топ арасында жарыс ұйымдастырылады, кім бірінші болып қол көтерсе, сол жауап береді) (топтық)??

1. Алғашқы есептеу құрылғысы? (саусақтар)

2. Шығыстағы ескі көне есептеуіш құрылғы? (Абак)

3. Есептеу таяқшасын ойлап тапқан кім? )Непер)

4. Аналитикалық есеп машинасының авторы? (Ч. Беббидж)

5. Алғашқы программист? (Ада Лавлейс)

6. Пернелі ЭЕМ прототиптің авторы? )Чебышев)

7. С. А. Лебедевтің өмір сүрген жылдары? (1904-1974)

8. І-буын ЭЕМ-нің элементтік базасы? (электрондық лампа)

9. ІІ-буын ЭЕМ-нің элементтік базасы? (диод, транзисторлар)

10. ІІІ-буын ЭЕМ элементтік базасы? (микросхемалар)

Оқушылардың білімін бағалау

ҮІІІ. Үй тапсырмасын беру.

ЕТ даму тарихына байланысты кроссворд құрастыру.

§ 2.1 оқу және төменде берілген сұрақтарға жауап іздеу, тапсырмаларды орындау.