Физикалық диктант

ФИЗИКАЛЫҚ ДИКТАНТ.

Молекула- кинетикалық теория негіздері.

1. Макроскопиялық денелер дегеніміз - физикада саны қисапсыз көп молекулалардан тұратын ... денелерді айтамыз. (үлкен).

2. Жылу құбылыстары – денелердің температурасының өзгеруіне қарай олардың қызуына немесе ... байланысты құбылыстар. (суынуына).

3. Молекула – кинетиканың теорияның дамуына ұлы орыс ғалымы ... үлкен үлес қосты. (М.В.Ломоносов).

4. Броундық қозғалыс – бұл сұйықта немесе ... қалықтаған бөлшектердің жылулық қозғалысы. (газда).

5. Броундық қозғалыстың молекула – кинетикалық теориясын 1905 жылы ... жасаған болатын. (А.Эйнштейн).

6. Молекула – кинетикалық теорида идеал газ деп - өзара әсерлері елеусіз аз болатын ... тұратын газдарды айтады. (молекуладан).

7. Мольдік масса деп – бір моль мөлшерде алынған ... массасын айтады. (заттың). M=m_oN_A.

8. Заттың мөлшерін мольмен өрнектейді. Моль – 0,012-кг көміртегінде қанша атом болса, сонша ... тұратын заттың-мөлшері.(молекуладан). Заттың моліндегі молекулалар саны N_A≈6*10²³ 1/моль Авагадро тұрақтысы деп аталады.

9. Кристалдық тор деп – қатты дене атомдарының немесе иондарының тепе – теңдік қалпының ... қосатын кеңістік тордың пайда болуын айтамыз. (центрлерін).

10. Сұйықтарда молекулалар ретсіз орналасқан және ауық-ауық бір тепе – теңдік қалыптан басқасына ... жасап тұрады. (секіру).

Температура. Молекулалардың жылулық

қозғалысының энергиясы.

1. Денелердің молекулалық құрлымын есепке алмай – ақ макроскопиялық денелердің күйін сипаттайтын шамаларды ... параметрлер деп атайды. (макроскопиялық).

2. Температураны өлшеу үшін ... деп аталған прибор жасалған. (термометр).

3. Белгіленген көлемдегі идеал газдың қысымы нөльге айналатын немесе қысым өзгермегенде идеал газдың көлемі нөльге ұмтылатын шектік температураны температураның ... нөлі деп аталады. (абсолют).

4. Халықаралық бірліктер жүйесінде абсолют температура бірлігі ... деп аталады. (кельвин).

5. Австрияның атақты физигі, газдардың молекула – кинетикалық теориясының негізін салушылардың бірі Л.Больцманның құрметіне ... тұрақтысы деп аталады. (Больцман).

6. Температура – молекулалардың ... кинетикалық энергиясының өлшеуіші. (орташа).

Идеал газ күйінің теңдеуі. Газ заңдары.

1. Больцман тұрақтысы мен Авагадро тұрақтысы N_A-ның көбейтіндісін универсал газ ... деп атайды. (тұрақтысы).

2. Идеал газ күйінің теңдеуі деп – тәуелділік негізінде жеткілікті сиретілген газдың берілген ... күйін сипаттайтын барлық үш макроскопиялық параметр ρ,V және T-ні байланыстыратын теңдеуді айтамыз. (массасының).

3. Газдың бір параметрінің мәні тағайындалып, қалған екі мәні арасындағы сандық тәуелділікті айқындайтын заңдарды ... атайды. (газ заңдары).

4. Параметрлердің біреуінің мәні өзгермей қалған кезде өтетін процестер ... деп аталады. (изопроцестер).

5. Изотермиялық процесс дегеніміз – температура тұрақты болғанда макроскопиялық денелердің термодинамикалық жүйесі ... өзгеру процесін айтамыз. (күйінің).

6. Тұрақты температурада газ қысымының көлемге тәуелділігі график түрінде ... деп аталады. (изотерма).

7. Изобаралық процесс деп – қысым тұрақты болғанда ... жүйе күйінің өзгеру процесі. (термодинамикалық).

8. Изобаралық процесс күйіндегі заңды 1802 жылы француз ғалымы ...-... тәжірибе жүзінде тағайындап көрсеткен.

(Гей – Люссак).

9. Изохоралық процесс дегеніміз- ол ... тұрақты болғанда термодинамикалық жүйе күйінің өзгеруі. (көлем).

10. Егер газ көлемі өзгермесе массасы берілген газ үшін қысымның температураға қатысы тұрақты болады. Бұл заңды 1787 жылы француз физигі ... ашқан.

Сұйықтар мен газдар.

1.Температура өзгермен жағдайда кәдімгідей қосу арқылы газды сұйықа айналдыратын болсақ , онда оны бу дейміз , дәлірек айтқанда ........... бу дейміз. (қаныққан)

2......... деп аталатын белгілі бір температурада екі қисық тұйісіп қосылады , яғни сұйықтын тығыздығы будын тығыздығына тәуелді . (кризистік)

3. .........-атомдарды немесе малекулаларды кеңістікте белгілі орын алып, реттеліп орналасқан қатты денелер .(кристалдар)

4. Дене пішінінің немесе көлемнің өзгеруі ....... деп аталады .

(деформация)

5. Созылу деформациясы мына формуламен анықталады ;

?=F/S. (σ)

6. Cаны көп майда ........ тұратын қатты денені поликристал дене деп атайды , жекелеген ... ..... монокристалдар деп атайды .(кристалдар)

7.Қысымның өлшем бірлігі 1?=1H/м² . (Па)

8. Шағын жүктің өзі ..... деформациялар тудыратын материялдарды ......... материалдар деп атайды . (пластикалық)

9. Ауаның ылғалдылығын өлшейтін прибор .....деп аталады .

(психрометр)

10. Қаныққан бу қысымы көлемге тәуелсіз болғандықтан , .......тек температураға ғана тәелді болады .(қысым)

11. Физикалық қасиеттердің кристал ішіндегі бағыттарға тәуелділігі ........ деп аталады . (анизотропия)

12. Серпімді деформацияларда дене пішіні қайтадан бұрынғы қалпына келеді , пластикалық .............келмейді . (деформацияда )

13. Көпіршіктердегі қаныққан будың қысымы сұйық ішіндегі қысыммен теңнлген кездегі температура .................

басталады .(қайнау)

14. Сұйық пен оның қаныққан буы арасындағы физикалық қасиеттерінің айырмашылықтары жойылатын температура ......... температура деп аталады . (кризистік)

15. Қаныққан бу қысымы неғұрлым жоғары долса , соғұрлым оған сәйкес сұйықтың қайнау температурасы төмен болады , өйткені төменгі ..... қаныққан будын қысымы атмосфералық қысымға теңеледі .(температурада)

16. Егер басқа газдардың барлығы жоқ десек , онда су буының түсіретін қысымы су буының ..........қысымы дейді .

(парциал)

17. Гуктың заңы ?=E│ε│. (σ)

Термодинамика негіздері.

18. Жұмыс атқармай, энергияның бір денеден екінші бір денеге берілу процесін ..... алмасу немесе жылудың берілуі деп аталады.(жылу)

19. Тұрақты температурада 1 кг сұйықты буға айналдыруға кететін жылу мөлшерін ...............жылуы деп атайды . (меншікті булану)

20. Жылу мөлшері және жылу сыймдылығы ?=cm(t₂-t₁)=cm∆t

тең . (Q)

21. Балқу температурасы 1 кг кристалл затты сол температурада сұйыққа айналдыруға кететін 1 кг жылу мөлшерін меншікт.......... деп атайды.(балқу жылуы)

22.Тек белгілі бір бағытта ғана өз-өзімен жүре алатың процестерді ........ деп атайды . (қайтымсыз)

23. Жылу двигетельінің негізгі түрі – бу турбиналары , іштен жану ............. және реактивті .............. (двигетельдер)

24. Жылу алмасуда ................ 1 түрден 2-ші түрге айналуы болмайды , ыстық дененің ішкі ....... біразы суық денеге беріледі . (энергияның)

25. Жылудан оқшауланған жүедегі процесс ....... деп аталады .

(адиабаталық)

26. Ішкі энергия мынаған тең ?= (U)

27. Неміс ғалымы .............. термодинамиканың 2-ші заңын былай тұжырымдады . Екі жүйеде немесе қоршаған денелерде бір мезгілде басқадай өзгерістер болмаған жағдайда , суығырақ жұйеден ыстығрақ жүйеге жылу берілуі мүмкін емес . (Р. Клаузиус)

28. Орташа кинетикалық энергия тең ?= (Е)

29. Жылу әрқашанда ыстық денелерден суыққа беріледі , ал макроскопиялық денелерден механикалық энергиясы – ............ айналады . (Ішкі энергияға )

30. Термодинамиканың I-ші заңы былай жазылады

∆U=?+Q (А)

(Ж.Шарль).