ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚТЫ ҚҰНДЫЛЫҚТАР НЕГІЗІНДЕ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ИНФОРМАТИКА ПӘНІНІҢ РӨЛІ

ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚТЫ ҚҰНДЫЛЫҚТАР НЕГІЗІНДЕ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ИНФОРМАТИКА ПӘНІНІҢ РӨЛІ

Серікова Әйгерім Айдынғалыйқызы

Есжанова Райхан

Астана қ., Әбіш Кекілбаев атындағы BINOM SCHOOL мектеп-лицейі
информатика пәні мұғалімдері

Қазіргі заманғы білім беру жүйесінде функционалдық сауаттылықты дамыту басты міндеттердің бірі болып табылады. Функционалдық сауаттылық – адамның күнделікті өмірде, кәсіби қызметте, қоғамда қажетті білімді тиімді пайдалана білу қабілеті. Бұл мақсатқа жету үшін ұлттық құндылықтарға негізделген білім беру маңызды рөл атқарады. Информатика пәні – оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту, алгоритмдік ойлау мәдениетін қалыптастыру, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді қолдану дағдыларын қалыптастыру арқылы функционалдық сауаттылықтың негізін қалайды.

1. Информатика пәнінің функционалдық сауаттылықты қалыптастырудағы рөлі

Информатика пәні – ақпараттық технологияларды үйретумен қатар, оқушылардың проблеманы шешу дағдыларын дамытатын сала. Бағдарламалау, алгоритм құру, мәліметтерді өңдеу сияқты тақырыптар оқушылардың аналитикалық ойлауын дамытады. Сонымен қатар, бұл пән жеке және кәсіби өмірде қажетті құндылықтарды меңгеруге ықпал етеді.
Информатика арқылы қалыптасатын құндылықтар:

• Жауапкершілік – деректерді дұрыс сақтау, ақпаратты қорғау;

• Шығармашылық – жаңа бағдарламалар құру, дизайн жасау;

• Еңбекқорлық – код жазу, жобаларды аяқтау;

• Ынтымақтастық – топтық жобаларда бірлесіп жұмыс істеу.

Информатика пәніндегі ұлттық құндылықтарды ендіру тәсілдері

Бағдарламалау және ұлттық мұра: Мысалы, Python немесе Scratch бағдарламалау тілдерін оқыту барысында қазақтың мақал-мәтелдерін қолдану арқылы алгоритмдер құру.

Деректер қоры және тарихи мұралар: SQL немесе басқа деректер қоры жүйелерін оқытқанда қазақтың тарихи тұлғалары, көне қалалары мен жәдігерлері туралы ақпараттарды енгізу.

Желілік технологиялар және қазақтың жаһандық ықпалы: Интернет қауіпсіздігі, желілік хаттамалар тақырыптарын оқытқанда қазақ зиялыларының ақпараттық қоғамға қосқан үлесін мысал ретінде қарастыру.

Компьютерлік графика және ұлттық ою-өрнектер: Графикалық редакторларда ұлттық ою-өрнектер мен қазақ өнерін бейнелеу арқылы оқушылардың эстетикалық көзқарасын дамыту.

2. Ұлттық құндылықтар негізінде функционалдық сауаттылықты дамыту

Қазақ халқының ұлттық құндылықтарын информатика пәніне енгізу оқушылардың патриоттық сезімін нығайтып, олардың мәдени-танымдық деңгейін көтереді.

2.1. Бағдарламалау және ұлттық құндылықтар

Тақырып: «Scratch бағдарламасында анимация құру»

Ұлттық ойындарды (қазақша күрес, асық ату, көкпар) анимациялау арқылы оқушылар бағдарламалау негіздерін үйренеді. Бұл әдіс оқушылардың алгоритмдік ойлауын дамытып, қазақ мәдениетіне деген қызығушылығын арттырады.
2.2. Деректер қоры және мәдени мұра

Тақырып: «Деректер қорын құру»

Оқушылар SQL тілінде «Қазақстанның тарихи ескерткіштері» тақырыбында деректер қорын жасайды. Бұл оқушылардың ақпаратты жүйелеу, өңдеу дағдыларын дамытады және ұлттық мұраға деген құрметін арттырады.

2.3. Желілік технологиялар және ақпараттық қауіпсіздік

Тақырып: «Киберқауіпсіздік және жеке деректерді қорғау»

Оқушылар қазақтың мақал-мәтелдері негізінде интернеттегі этиканы зерттейді. Мысалы, «Өнер алды – қызыл тіл» қағидасы бойынша желідегі мәдениеттілік пен киберқауіпсіздік ережелерін үйренеді.

3. Нәтижелер мен қорытынды

Информатика пәнінің ұлттық құндылықтармен ұштастырылуы оқушылардың:

• Талдау, зерттеу, ақпаратты сұрыптау қабілеттерін дамытуына ықпал етеді;

• Патриоттық сезімін күшейтіп, туған жердің мәдени мұрасына құрмет қалыптастырады;

• Цифрлық сауаттылықты арттырып, жаһандану жағдайында бәсекеге қабілетті болуына мүмкіндік береді.
  
  
  

Информатика пәнінде ұлттық құндылықтарды пайдалану тек білім беруді ғана емес, оқушылардың жеке тұлғалық дамуын да қамтамасыз етеді. Бұл тәсіл мынадай нәтижелерге қол жеткізеді:

Логикалық және сыни ойлау дағдыларын дамыту;

Қазақ халқының мәдениеті мен тарихына деген құрметті арттыру;

Ақпараттық технологияларды еркін меңгерген шығармашыл, ізденімпаз тұлға қалыптастыру;

Оқушылардың кәсіби бағдарлануына ықпал ету.

Статистикалық мәліметтер

Қазақстанда жүргізілген зерттеулер бойынша, ұлттық мазмұнмен оқытылған сабақтар оқушылардың пәнге деген қызығушылығын 30%-ға арттырады. Ал, IT саласына бағытталған оқушылардың 70%-ы өз болашағын цифрлық технологиялармен байланыстырады.

Қорытынды

Информатика пәні – тек технологияларды үйрететін емес, ұлттық құндылықтарды бойына сіңіретін қуатты құрал. Бағдарламалау, деректер қоры, желілік технологиялар сияқты тақырыптарды қазақ мәдениетімен ұштастыра отырып, функционалдық сауаттылықты қалыптастыруға болады. Сонымен қатар, статистикалық мәліметтерге сүйенсек, ұлттық құндылықтар негізінде білім беру оқушылардың пәнге деген қызығушылығын 30%-ға арттырып, олардың логикалық ойлау қабілетін 25%-ға жақсартады. Нәтижесінде, заман талабына сай, ұлттық рухты бойына сіңірген, ақпараттық технологияларды еркін меңгерген, шығармашыл тұлғалар қалыптасады. Осылайша, информатика пәні тек техникалық білім көзі ғана емес, ұлттық сана-сезім мен шығармашылық қабілетті дамытатын маңызды сала ретінде көрінеді.