«Халықаралық зерттеу тапсырмалары:Ізденіс,нәтиже» жобасы байқауы

Физика пәні «Дыбыс» тақырыбы бойынша тапсырма

Құрастырушы: Жетісу облысы

Көксу ауданы

№12 орта мектебі КММ

физика,математика пәні мұғалімі

Нургалиева Бибигуль Сейтжапаровна

БІЛУ:

Сұрақ:

Тау ішінде сіз қатты айқайладыңыз, біраз уақыттан кейін өз даусыңызды қайта естідіңіз. Жаңғырықтың пайда болу себебін түсіндіріңіз және дыбыстың таудан кері шағылуына дейінгі уақытын есептеңіз, егер тау сізден 680 м қашықтықта орналасса. Дыбыс жылдамдығы ауада 340 м/с деп есептеңіз.

Шешу жолы:

1. Дыбыс тауға барып, кері қайтқан кезде жүрген жолы s =2 *680 = 1360 м.

2. Дыбыс таралу уақытын табу үшін формуланы қолданыңыз: t = s/v, мұндағы \( v = 340 \) м/с. t =1360 м/340 м/с =4 с.

Жауабы: t =4 с

ҚОЛДАНУ:

Сіз сағат ысқырығының дыбысын шығарып келе жатқан пойыздың жанында тұрсыз. Пойыз сізге қарай жылжығанда, дыбыстың жиілігі 600 Гц болады. Пойыз сізден алыстағанда жиілік 540 Гц-ке төмендейді. Пойыздың жылдамдығын анықтаңыз, егер дыбыс жылдамдығы ауада 340 м/с болса.

Шешу жолы:

1. Доплер эффектінің формулаларын қолданыңыз:

Мұндағы:ν— жиілік, υ — дыбыс жылдамдығы, \( υ_н) — бақылаушының жылдамдығы (бұл жағдайда 0), υ_и — пойыздың жылдамдығы.

- Пойыз жақындағанда жиілік υ_и = 600 Гц

- Пойыз алыстағанда жиілік ν^/ = 540 Гц

- Дыбыс жылдамдығы ауада ν = 340 м/с

1. Пойыз жақындағанда жиіліктің өзгеруі:

Енді осы теңдеуді түрлендіреміз:

600/540 = 10/9

10/9=(340+ υ_и)/(340+ υ_и)

10*(340 - υ_и ) = 9 *(340 + υ_и)

Теңдеуді ашамыз:

3400 - 10 υ_и = 3060 + 9 υ_и

340 = 19 υ_и

υ_и = 340/19=17,89 м/с

Жауабы:

Пойыздың жылдамдығы шамамен 17,89 м/с немесе 64,4 км/сағ.

ОЙЛАУ:

Сұрақ;

Сізге мектептің музыка бөлмесін дыбыстан оқшаулау керек. Қандай материалдар мен құрылымдарды қолдану тиімді болады? Неліктен бұл материалдар дыбыс оқшаулау үшін жарамды?

Шешу жолы:

Мектептің музыка бөлмесін дыбыстан тиімді оқшаулау үшін, дыбысты жұтып, таралуын шектейтін материалдар мен құрылымдарды қолдану қажет. Музыка бөлмесінде дыбыстың шағылуын азайтып, бөлме ішінде дыбыстың сапасын жақсарту және сыртқы дыбыстардың ішке кіруін болдырмау мақсатында арнайы акустикалық шешімдер қабылдануы керек.

1. Дыбыс оқшаулауға арналған материалдар

1.1. Акустикалық көбік (поролон)

Акустикалық көбік — дыбыс толқындарын жұтатын ең кең таралған материалдардың бірі. Ол дыбыс толқындарының шағылуын азайтып, дыбыс жұту коэффициенті жоғары. Бұл көбік көбінесе бөлме қабырғаларына және төбесіне орнатылады.

- **Неліктен тиімді:** Акустикалық көбік дыбыс толқындарын өзінде ұстап, олардың қабырғалардан шағылуын азайтады. Әсіресе, жоғары жиілікті дыбыстарды жақсы жұтады.

**1.2. Минералды жүн немесе шыны мақта**

Минералды жүн дыбыс толқындарын жұту қабілеті жоғары материал болып табылады. Ол көбінесе қабырғалардың ішкі жағына салынып, шу мен дыбыс өткізгіштігін азайтады.

- **Неліктен тиімді:** Минералды жүнді қолдану қабырғалар арқылы өтетін дыбыс деңгейін төмендетеді. Сонымен қатар, бұл материал өртке қарсы тұра алады және жылу оқшаулау қасиеттеріне де ие.

Музыка бөлмесін дыбыстан оқшаулау үшін келесі материалдар мен құрылымдарды қолдану тиімді:

Жауабы: төмендегі жауаптардың бірін таңдаса.

- **Акустикалық көбік** — дыбысты жақсы жұтып, шағылуын азайтады.

- **Минералды жүн** — қабырғаға дыбыс өткізгіштігін төмендетеді.

- **Акустикалық панельдер** — бөлмеде дыбыстың таралуын реттейді және шуды азайтады.

- **Қос қабатты қабырғалар** — дыбыс өтпеуін жақсартады.

- **Акустикалық төбе мен еден жабындары** — шағылуды азайтып, дыбысты бөлмеде сақтайды.

- **Акустикалық есіктер мен терезелер** — дыбыс шығуын болдырмайды.