9 класс.Қазақстанның экономикалық географиясы.

Қазақстан Еуразия материгінің орталық бөлігінде орналасқан.

Қазақстан Республикасының аумағы :(2724,9мың км³). Жуықтап алғанда 2,7 млн

Бүкіл құрылықтың неше пайызын құрайды? 2 пайызын

Азияның неше пайызын? – 6,1 пайызын

ТМД-ның не ше пайызын? – 12 пайызын

Қазақстан аумағы жөнінен ДЖ б/ша қай мемлекеттерден кейін тұр? – Ресей, Қытай, Канада,АҚШ, Бразилия, Аустралия, Үндістан, Аргентинадан кейін 9 орында

Қазақстан жер көлемі жөнінен: 9 орында.-

Еуропалық Одақтың неше елінен асып түседі? – 12 елінен

Республика шекарасының ұзындығы қанша км? – 13394 км

Солтүстігіндегі ең ұзын шекара? – 7591 км

Оңтүстігіндегі шекаралары қандай? – Орталық Азия Республикалары: Түркменстан (426км),Өзбекстан (2354км), Қырғыстанмен (1241км)

Оңтүстік – шығысындағы шекарасы? – Қытай (1782 км)

Каспий теңізі арқылы өтетін шекараның ұзындығы? – 600км

Эконом-географ жағдайдың бірнеше түрін бөліп көрсеткен ғалым? – 4 түрін, Н.Н. Баранский

Қазақстан әуе кеңістігінде неше халық аралық әуежолы түйіседі? – 72 әуежолы

Елімізде неше әуе жолы бар, оның нешесі х/аралық ұшақтарға қызмет етеді? – 51 әуежай, оның 13 –і х/аралық ұшақтарға қызмет етеді

Қазақстан аумағы арқылы салынып жатқан х/ ар Батыс Еуропа- Батыс Қытай авт магистралінің құрылысықай жылы аяқталды? - 2013ж

Конституция қай жылы қабылданды? – 1995ж 30 тамызда

Егемендік туралы декларация қай жылы қабылданды? – 1990ж 25 қазанда-

Заң шығарушы билік неше палатаға бөлінеді? – 2 палатаға: Сенат және Мәжіліс

Атқарушы биліктің жоғарғы органы кімдер? – Үкімет

Парламенттің өкілеттілік уақытынеше жыл? – 4 жыл

Қазақстан ДЖ неше елімен дипломатиялық қатынас орнатқан? – 120 елдерімен

БҰҰ –ның құрамына қай жылы мүше болдық? - 1992ж 2 наурызда

Қазақстан қандай халықаралық ұйымдарға мүше? – Еуропалық қауіпсіздік және ынтымақтастық кеңесі, Хлықралық валюта қоры, МАГАТЭ, Қызыл крест, Х/аралық және Еуропа қайта құру, даму банктері, Азия даму банкі, Ислам конференциясы, ТМД, Еуразиялық экономикалық қауымдастық, Шанхай ынтымақтастық ұйымдарына мүше

Минералды шикізаттар қорынан еліміз әлемде нешінші орында? - 6 –шы орында Ресей, Қытай, Аустралия, АҚШ, Бразилия)

Экономикалық әлеуеті бойынша Қазақстан нешінші орында? – 3-ші (ТМД,Ресей, Украинадан кейін)

Астық және ұн экспорты бойынша Қазақстан нешінші орында? Астықтан 5-ші , ал ұннан 1-ші

ЮНЕСКО ғалымдарының дерегі бойынша, Қазақстан өз аумағын тиімді пайдаланса, қанша млрд халықты тамақтандыра алады? – 1 млрд халықты

Жер қоры жөнінен Қазақстан қай елге жол береді? – Ресейге

Жер ресурсы қанша млн га – ны құрайды? – 270.1 млн га-

Ауыл шаруашылығына жарамды жерлер?- 82 пайыз

Жайылым мен шабындыққа жарамды жерлер? – 190 млн га

Жыртылған жер көлемі? -36 млн га

Әрбір тұрғынға 15 га жерінен қанша га жыртылған жерден келеді? – 2 га

Ішкі су ресурсы қанша млрд-ды құрайды? – 115.3 млрд м3-

Республика аумағында қанша су қоры бар? – 60.4 млрд м3

Көршілес аумақтарға қанша су қоры тиесілі? – 54.9 млрд м3

Каспий теңізі жағалауында неше пайыз бекіре балығы өсіріледі? – 70 пайыз

Қазақстанда өзеннің, көлдің жалпы саны қанша?- Өзен-85 мың, көлдер- 48 мың-

Көлдердің жалпы ауданы ?- 456 мың км2, оның 94пайызының ауданы 1км2 –ден аспайды

Неше мыңнан астам тоған мен суқоймалары бар? – 4000 –нан аса

Су қорының неше пайыы Оңтүстік Қазақстанға тиесілі? – 62 пайызы

Солтүстік Қазақстанға неше пайызы тиесілі? – 30 пайызы

Қазақстан халқының саны қанша? -17 млн-нан астам (2015ж болу керек)

Халық саны бойынша ТМД –да нешінші орындамыз? – ТМД-да Ресей, Украйна, Өзбекстаннан кейін 4-ші, ал ДЖ-де 62 орында

Демография деген не? – Халық саны, құрылымы динамикасы туралы ғылым

Халықтың ұдайы өсуі дегеніміз не?- Ұрпақтың үздіксіз ауысып отыруы процесі

Туу, өлім және табиғи өсім көрсеткіші қандай өлшеммен анықталады? – Промиллемен

Халық саны өзгерісіне әсер ететін факторлар? – Табиғи өсім және көші-қон

Туу даген не? – 1000 адамға шаққандағы 1 жыл ішінде туған бала саны

Өлім-жітім деген не? - 1000 адамға шаққандағы 1 жыл ішінде қайтыс болған бала санының арақатынасы

Механикалық қозғалыс деген не? – Халық санының табиғи өсіммен бірге басқа елден көшіп келу-р есебін өсуі

Қазақстан халқының неше % -н ерлер, әйелдер құрайды? – 48,2% ерлер, 51,8 %-н әйелдер құрайды,

1000 ер адамға неше әйелден келеді? – 1074

Жылына неше қыз неше ұл туылады? – 100 қыз, 106 ұл туылады.

Қазақстан халықты қандай үш жастық құрамға бөлген? - 1 –еңбекке қабілеттіліктен жастау, 2- еңбекке қабілетті ( ерлер-16-63жас, әйелдер- 16-58 жас арасы), 3- еңбекке қабілеттіліктен жоғары

Қазақстан халқының орташа жасы?- 69,01, оның ішінде ерлер- 64,23,әйелдерде- 73,8 жас

Туудың жиынтық коэфициенті Неше пайыз? - 2009ж 2,66 пайызға артты

Демография жағдай деген? – туу, өлім

Әлеуметтік-экономикалық жағдай деген? – Тіршілік деңгейі, жұмыспен қамту, экономикалық тұрақтылық, және болашақ

Туу мен өлімге әрекет ететін факторларды ата? – тікелей әрекет, жанама әрекет,

Тікелей әрекетке не жатады? – кеш үйлену, ажырасу, балалар өлімі

Жанама әрекетке не жатады? – тіршілік деңгейінің төмендеуі, қылмыстың өзсуі

Денсаулықты сақтауды дамытудың мемлекеттік бағдарламасы қай жылдарға бекітілді? – 2011-2015ж «Салауатты Қазақстан»

2015ж, 2020 жылдарда халықтың орта жасының ұзақтығы қанша? - 2015ж-70 жас, 2020ж -72 жасқа жету керек

Еңбекке жарамды адамдар? – ерлерде- 16-63 жас, әйелдерде- 16- 63 жас, әйелдерде бұрын 58 жас болған

Қазақстан халқының неше млн –нан астамы еңбек ресурсы болып табылады және неше пайызды құрайды? – 9 млн-нан астам, 59,2 пайызды құрайды

Қазақстан үкіметі жұмысқа байланысты қандай бағдарламаны қабылдады? – «Жұмыспен қамту-2020ж» бағдарламасын

Демограф ғалым кім? – М.Тәтімов

Депопуляция деген не? – халықтың шетелге өтіп кетуі Себебі: аштықтан қырылу

Қазақстан қандай мемлекет? – көпұлтты мемлекет

Қазақстан аумағында қанша ұлт өкілдері мен этнос тұрады? – 130 –дан астам ұлт өкіл-рі мен этностық топтар

Диаспора деген не? – саны жағынан аз белгілі бір ұлт өкілінің өз елінен тысқары мемлекетте тұруы

Этнография деген не? - халықтың шығу тегін, тұрмысын, қоныстануы мен мәдениетін зерттеу

Қазақстан халқының діни құрамы немен сипатталады? –ислам және провославиенің басымдылығымен сипатталады

Республика халқының неше пайызын мұсылмандар мен христиан православиелері алады? – мұсылмандар- 70,2 пайыз, христиан православиелер- 26,2пайыз

Дінге сенбеушілер қанша пайыз? – 2,5-3 пайыз

Православиені қандай халықтар құрайды? – орыстар, украйндар, беларусьтар

Ислам Қазақстанға қай ғасырда енген? – ҮІІІ ғасырда

Католицизм құрамы? – Еуропадан шыққан поляктар

Буддизм? – моңғол тілді халықтар- буряттар, қалмақтар

Иудайзм? – Еврейлер

Неше діни бірлестіктер, мешіттер мен намаз оқитын үйлер бар? – Діни білестік- 4200, мешіттер мен намаз оқитын үйлер -3200, Ресми тіркелген мешіт -2369

Шіркеулер неше? – 299 шіркеу, католицизм шіркеуі- 83, ғибадатханалар-5

Елді мекендердің қандай типтері бар?- қалалық, ауылдық типтері бар

Қазақстанда неше қала және қала типтес елді мекндер бар? -87 қала, 200-дей қала типтес елді мекендер

Кенттену (урбандалу) деген не? – қала үлесінің артуы, қалалық өмір салтының кеңінен таралуы

Агломерация деген не? – ірі қалалардың маңына өндірістік, көліктік, мәдени –тұрмыстық байланыстары бар шағын және орташа қалалардың орналасуы

Астана агломерациясы? –технология және индустриялы- инновациялық орталық ретінде дамуы, «Өсу зонасы» ретінде Қарағанды, Щучинск-Бурабай курорттық зонасы

Алматы агломерациясы? – сауда-логистикалық және қаржы орталығы

Қазақстанда ластану мөлшері жоғары неше қала тіркелген? – 7 қала: Риддер (26,4), Өскемен(13,2),Ақтөбе( 11,4), Алматы(10)

Риддер қаласының ауасында фенол, азот пен күкірт неше есе артық? – фенол -3,7, Азот пен күкірт-2 есе артық

Алматы ауасында басқа қалалармен салыстырғанда не көп? – Формальдегид көп

Қазақстанда неше ауылдық елді мекен бар? – 6947(2012ж)

Ауыл халқының ең көбі қай жерде қоныстанған? – Оңтүстік Қазақстанда (20,4%), Алматы (17,1%), Шығыс Қазақстанда (9,2%), Жамбыл облысында (8,4%)

Қазақстан халқының орташа тығыздығы? – 1 км2 жерге – 6,0 адам (2012ж), ТМД –да соңғы орында

Механикалық қозғалыс деген не? – Халық саны табиғи өсім-н бірге басқа елден көшіп келушілер есебінен өсуі

Көші-қон (миграция) неге жатады? –механикалық қозғалысқа жатады

Көші-қон нешеге бөлінеді? -2-ге Сыртқы және ішкі

Ішкі көші –қон деген не? –Қазақстан ішінде қоныс аудару

Сыртқы көші –қон деген не?- Жақын және алыс шетелдерге қоныс аудару

Репатриация процесі қалай жүреді? – Түрлі себептермен басқа мемлекетке қоныс аударған қазақтардың өз Отанына оралуы

Өз Отанына оралу қай жылдан басталды? -1991ж

«Нұрлы жол» бағдарламасы қалай жүзеге асуда? – 1991-2009ж аралығында республикаға 1 млн-нан астам этностық эмигранттар қабылданды, соның жартысы еңбекке қабілетті

Жыл сайын елге көшіп келушілерге қанша қаржы бөлінеді? -17 млрд теңге бөлінуде

Қазақстанның кенттену үрдісі қашан басталды?- ХХ ғасырдың 2-ші жартысынан

Қазіргі кезде қазақтарды не деп атауға болады? – Кенттелген этнос деп айтуға болады

Шаруашылық неше салаға бөлінеді? –Өндірістік және өндірістік емес

Өндірістік салаға не жатады? – 1) Өндіріс құрал жабдықтарына өндіру (эл энергиясы, машина т.б, 2) Адамдардың материалдық игіліктері (тамақ,киім-кешек), 3) Тұтынушыға жеткізу(көлік, байланыс) қамтамасыз етеді, Өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы көлік және коммуникация, құрылыс, сауда салалары

Өндірістік емес салаға не жатады?- Адамдардың әлеуметтік және рухани қажеттіліктерін қамтамасыз етеді

Білім беру, мәдениет, өнер, ғылым, дене тәрбиесі, спорт, демалыс мекемелері, денсаулық сақтау, тұрмыстық қызмет көрсету, коммуналдық шаруашылық, тұрғын үй, қоғамдық тамақтандыру шаруашылығы

Шаруашылық қандай жолмен дамиды? – Интенсивті және экстенсивті жолмен дамиды

Интенсивті даму жолы? – Өндірістің тиімділігін арттыру үшін жұмсалатын қаржы мен еңбектің артуына байл-ты ресурстарды тиімді пайдалануға негіделген, ғылыми- техн-қ прогреске сүйенген өндірісті дамыту

Экстенсивті даму жолы? – қаржыны, еңбекті аз жұмсайтын, аз механикаландырылған қарапайым шаруаш

Өнеркісіп экономикалық жағдайына қарай қандай топтарға бөлінеді? - «А» ауыр өнеркәсіп, «Б» тұтыну заттарын өндіретін жеңіл және тамақ өнеркәсіптері тобына жатады

Кластер ұғымы қашан, қалай енгізілді? – Жаңа ғылыми бағыт, кластерлік талдауды әзірлеу үшін ХХ ғасырдың 60-шы жылдарында енгізілген

Кластерлік тәсіл? – Экономиканы едәуір нақты басқаруға ыңғайлы етеді. Кешенді салалар мен кәсіпор-р, мекемелер және олардың әрекетін үйлестіру негізінде бәсекелестікке қабілетті өндірісті жасау тәсілі

Өндірістің орналасуына әсер ететін факторлар нешеге бөлінеді? - 2-ге бөлінеді 1) ҒТР кезеңіне дейін пайда болған, ескі фактор, 2) ҒТР кезеңінде пайда болған жаңа фактор

Ескі факторларға не жатады? – Аумақтық, эконом-географиялық жағдай, табиғи-ресурстық, көлік, еңбек ресурсы, аумақтық шоғырлану факторлары жатады

Жаңа факторларға не жатады? – Ғылымды қажетсіну және экологиялық фактор жатады

Мұнай өнеркәсібі

Отын-энергетикалық баланс деген не? – Отынның әр түрінен электр энергиясын өндіру (кіріс) және оларды шаруашылықта пайдалану (шығын) арақатынасы

Мұнайды өңдеу кезінде алынатын отын түрлері қандай? – Бензин, дизель майы, керосин және химиялық өнімдер алынады

Мұнайды өңдеу барысында не түзіледі? – Мазут

Мұнайдың соңғы қалдығы не? –Гудрон

Гудронды неге пайдаланады? – Жол құрылысында

Химиялық шикізат өңдеу арқылы не алынады? – Стинтетикалық талшық, каучук, спирт, пластмасса алынады

Мұнай қай кезден бастап өндіріліп келеді? – Революцияға дейін 1899ж Ембіде (Қарашұңғыл) өндіріле бастады

Ең алғашқы мұнай өңдеу кен орындары қай жылдары, қай жерде ашылды?- 1911ж – Доссорда, 1915ж - Мақатта

Болжам бойынша мұнайдың қоры қанша? – 7 млрд т

Газ конденсаты қоры қанша? – 1,6 млрд т

Табиғи газ қоры қанша? – 5,9 трлн м3

Көмірсутекті шикізаттардың жалпы қоры қанша? – ТМД-да Ресейден кейін екінші орында

Көмірсутекті шикізаттың неше пайызы БатысҚазақстанда кездеседі? - 70%

Теңіз алабы мұнай кен орыны қай жылы ашылды? – 1979ж Атырау облысында

Теңіз алабындағы мұнайдың геологиялық қоры қанша? – 3 млрд 133 млн Теңіз

Теңіз-Новоросиск мұнай құбыры ұз қанша км және қай жылы іске қосылды? – 1850 км, 2001ж іске қосылды

Маңғыстау обл: Өзен,Жетібай,Бозащы түбегіндегі: Қаламқас, Қаражамбас мұнайының құрамы қандай? - Күкірті болмайды, қарамайы аз, парафині көбірек (18-20%)

Парафинді мұнай қандай болады? – Тез қатады және тасымалдау кезінде жылытылады

Құмкөл мұнай кені қай жерден ашылды, оның қоры қанша? – Қызылорда, Қарағанды обл-да, қоры -45,2 млн т

Құмкөл мұнай кенін – «Петроқұмкөл» біріккен кәсіпорны өндіруде

Құмкөл мұнайы алғаш теміржолмен, қазір құбырмен Шымкент мұнай өңдеу жеткізілуде (Кеңқияқ-құмкөл-Қарақойын). Бұл құбыр Атасу –Алашаңқай (Қытай) мұнай құбырына мұнай жеткізуде

ҚР-да неше мұнай өңдеу зауыты бар? - 3-у: Атырау, Павлодар, Петро Қазақстан ОйлПродактс(Шымкент)

Зауыттардың мұнай өңдеу мөлшері қанша? – 12,1 млн т

Қазақстандағы мұнай өндіру мөлшерінің неше пайызы еліміздің кәсіпорындарына тиесілі? - 28%-ы

Шетелдік инвесторларға қанша пайыз? - 72%-ы(АҚШ,Қытай, Ресей, Еуро Одақтың ірі ұлттық компаниялары (Ексон, Мобил, Шеврон, Аджип, Статойл, Шалл, Тотал, ВПЕКС, Филипс, Лукойл,Оманойл, ЭНИ

Қазақстанның қоры мол кен орындары қай жерлерде? – Теңіз,Өзен, Қарашығанақ

Газ өнеркәсібі

Газ қандай кешенге жатады? – Отын-энергетика кешенінің ең жас саласына жатады

Газдың жалпы қоры қанша? – 6 трлн м3

Газ қоры жөнінен дж нешінші орында?- 12-ші орында

Қазақстанға газдың әлеуметтік қорының неше пайызы тиесілі? – 1,7%

Қазақстанда газ қандай түрде кездеседі?-Газ мұнаймен бірге және табиғи газ түрде кездеседі

Ірі газ кен орындарын ата? – Қарашығанақ, Имаш, Жаңажол, Батыс прорва, Тасболат, Шынар, Өзен, Үстірт

Табиғи газ қоры жөннен нешінші орында? – Әлемде 14-ші, ТМД-да 4-ші (Ресей,Түрікменстан, Өзбекстан)

Газдың барлық қорының 98%- қай обл тиесілі?- БатысҚазақстан, Маңғыстау, Ақтөбе, Атырау обл

Қарашығанақ газ конденсаты қай жылдан бастап игеріле бастады? -1980ж Батыс Қазақстан оңтүстігін

Қазақстан газ қорының неше пайызын құрайды? -70%- ын құрайды

Қазақстан-Ресей арасындағы бірлескен кәсіпорын қай жылдан бастап құрылды? – 2006жю Құрамындағы газдың қоры -21,3трлн м3, газ конденсаты- 644млн т, мұнай- 181 млн т

Жамбыл обл Сарысу аймағынан Амангельді газ кені игеріліп, қай қалағ газ береді? –Тараз қаласына

Амангельді газ кені Ташкент(Газлы)қандай газ құбырына қосылған? – Алматы магистральді газ құбырына қосылған

Көмір өнеркәсі