ГИДРАВЛИКАЛЫК ПРЕСТІ КОЛДАНУ

Муратхан Арланбек

6В01511 Физика БББ 2-курс студенті

Ғылыми жетекшісі:

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті, Көкшетау қ.

ГИДРАВЛИКАЛЫҚ ПРЕСТІ ҚОЛДАНУ

Авторы: Ержан Темірлан Талғатұлы, Муратхан Арланбек

Аңдатпа: Бұл мақалада гидравликалық престің физикалық принциптері қарастырылып, оны картон мен шприцтерден жасалған манипулятор жұмысында қолдану мәселесі талқыланады. Жұмыстаа сұйықтықтың қысымды тарату қасиетін пайдаланып, аз күшпен үлкен қозғалыстар жасауға мүмкіндік беретін манипулятордың қалай жұмыс істейтіні көрсетіледі. Жұмыстың негізінде Паскаль заңы жатыр, ол гидравликалық жүйелердің жұмыс принципін түсінуге және оны практикалық мақсаттарда қолдануға мүмкіндік береді.

Кілт сөздер: Гидравликалық пресс, Паскаль заңы, манипулятор, қысым, сұйықтық, картон, шприц, физикалық эксперимент.

Кіріспе:

Гидравликалық престер қазіргі заманғы өндіріс саласында кеңінен қолданылады. Олар металл өңдеу, құрылыс және көлік өндірісінде маңызды рөл атқарады. Гидравликалық престің жұмысы сұйықтықтарға берілетін қысымның бірдей таралу принципіне негізделеді, бұл аз күшпен үлкен күш өндіруге мүмкіндік береді. Физикадағы Паскаль заңына сәйкес, сұйықтықтың қысымын реттеу арқылы күшті басқаруға болады . Менің жұмысым осы принципті картон мен шприцтерден жасалған манипуляторды жасау арқылы көрсетеді. Бұл жұмыс гидравликалық престің жұмысын түсінуге және оның тәжірибелік қолданысын зерттеуге бағытталған.

Жұмыстың мақсаты:

Жұмыстың негізгі мақсаты – гидравликалық престің жұмыс принциптерін пайдаланып, картон мен шприцтерден жасалған манипуляторды құрастыру. Бұл манипуляторды гидравликалық жүйе арқылы қозғалтудың тиімді әдісін көрсету. Жұмыс барысында сұйықтықтың қысымын қолдана отырып, аз күшпен үлкен қозғалыстар жасау мүмкіндіктерін зерттеймін. Осы жұмы физикадағы Паскаль заңын тереңірек түсінуге және оны практикалық қолдануға көмектеседі .

Гидравликалық престің жұмыс принципі сұйықтыққа қысым түсіргенде, бұл қысым барлық бағытта бірдей таралатынынан шығады. Бұл принцип Паскаль заңының негізінде жатыр. Престің негізгі элементтері – екі цилиндр және олардың ішінде орналасқан сұйықтық. Бірінші цилиндрде кіші күшпен қысым жасалғанда, екінші цилиндрде үлкен күш пайда болады. Бұл механизм арқылы кіші күшті үлкен қозғалысқа айналдыруға болады.

Картон мен шприцтерді қолдану арқылы мен осы физикалық принципті манипуляторды құрастыруға бейімдеймін. Шприцтердің ішіндегі сұйықтықтың қысымы манипулятордың әртүрлі бөліктерін қозғалтуға мүмкіндік береді. Бұл процесс гидравликалық престің жұмысын модельдеп, оны тәжірибеде көрсетуге арналған.

Жұмысты жүзеге асыру үш негізгі кезеңнен тұрады: жобалау, тәжірибелер жүргізу және алынған нәтижелерді талдау. Алдымен, манипулятордың жобасын жасап, оның қалай жұмыс істейтінін анықтаймын. Картоннан жасалған манипулятордың әрбір қозғалмалы бөлігіне шприцтер орнатылады, олар арқылы сұйықтық қозғалып, қысым жасалады. Бұл механизмнің жұмысы толығымен гидравликалық принципке негізделген. Тәжірибе кезеңінде шприцтер арқылы түрлі қысымдар жасап, олардың манипуляторға қалай әсер ететінін бақылап, алынған нәтижелерді физикалық заңдармен байланыстырамын .

Эксперимент барысында мен шприцтердің ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттеу арқылы манипулятордың қозғалыс қасиеттерін зерттеймін. Қысымның артуы картонның беріктігіне және манипулятордың икемділігіне қалай әсер ететінін талдаймын. Әртүрлі күштер мен қысымдарды қолдану арқылы манипулятордың қозғалыс қабілеттерін анықтаймын. Нәтижелерді талдай отырып, қысым мен күш арасындағы байланысты нақтылаймын және осы процестердің физикалық заңдармен қалай байланысатынын анықтаймын .

Бұл жұмыстың тәжірибелік маңызы зор. Гидравликалық престі қолдану арқылы мен сұйықтықтың қысымын тиімді пайдалануды көрсетемін. Картон мен шприцтерден жасалған манипулятор арқылы аз күшпен үлкен механикалық қозғалыстар жасауға болады. Бұл жұмыс физикалық білімді нақты тәжірибеде қолдануға мүмкіндік береді және инженерлік шешімдерді зерттеуге негіз болады. Сонымен қатар, гидравликалық жүйелердің өндірістік және тұрмыстық қолдану салаларында да кеңінен қолданылатынын ескеру қажет. Жұмыста көрсетілген принциптер металл өңдеу, құрылыс және көлік салаларында да қолданылады. Мысалы, гидравликалық жүйелер арқылы автомобильдердегі тежегіш жүйелер, крандар мен басқа да механизмдер жұмыс істейді. Сондықтан бұл жұмыс тек теориялық қана емес, тәжірибелік маңызды зерттеу болып табылады .

Гидравликаны мектеп бағдарламасында оқытудың маңыздылығы өте маңызды себептерге ие. Одарға келетін болса дүниетанымды кеңейту: Гидравлика арқылы оқушылар табиғаттағы су ағындары, өзендер, теңіздер сияқты құбылыстардың негізгі принциптерін түсінеді. Сондай-ақ, күнделікті өмірде қолданатын крандар, сорғылар, су құбырлары сияқты құрылғылардың жұмыс істеу механизмдерін біледі. Инженерлік ойлауды дамыту:Гидравликалық есептерді шешу арқылы оқушылар логикалық ойлау қабілеттерін дамытады, мәселелерді талдауға үйренеді және шығармашылықпен шешім қабылдауға үйренеді.Практикалық дағдыларды қалыптастыру: Гидравликалық тәжірибелер мен эксперименттер арқылы оқушылар өз қолдарымен әртүрлі құрылғылар жасап көруге мүмкіндік алады, бұл олардың техникалық сауаттылығын арттырады. Болашақ мамандыққа бағдарлау:Көптеген техникалық мамандықтарда гидравликалық білімдер қажет. Сондықтан мектептегі негізгі білім болашақтағы мамандықты таңдауда көмектеседі. Қоршаған ортаны қорғауға үлес қосу:Гидравликалық жүйелердің тиімділігін арттыру, су ресурстарын үнемдеу және қоршаған ортаны ластанудан қорғау мәселелері гидравликаны оқыту барысында қарастырылады.

Қорытынды:

Қорытындылай келе, гидравликалық престің физикалық принциптері сұйықтықтардың қысымды бірдей тарату қасиетіне негізделген. Бұл принципті картон мен шприцтерді қолдану арқылы модельдеп көрсетемін. Жұмыс барысында гидравликалық жүйелердің қалай жұмыс істейтінін және олардың тиімділігін көрсетуге тырысамын. Бұл зерттеу физика пәнінде білімді тереңдетуге және оны практикалық мақсаттарда қолдануға көмектеседі. Сонымен қатар, гидравликалық жүйелердің инженерлік қолданысын түсінуге бағытталған маңызды қадам болып табылады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Қасқабасов С. Қазақ дүниетанымы – Алматы: Ғылым, 2005 – 256 б.

2. Кәрібаев Б. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті – Алматы: Арыс, 2010 – 320 б.

3. Мырзахметов М. Дәстүрлі қазақ мәдениетіндегі адам мен жер ұғымдары – Алматы: Рауан, 2002 – 198 б.

4. Абылқасымов Қ. Қазақтың рухани мұралары – Астана: Фолиант, 2015 – 304 б.

5. Паскаль Б. Трактаты по гидродинамике – Санкт-Петербург: Издательство Санкт-Петербургского университета, 2012 – 150 б.