Г.Мендель заңдарына есептер шығару

Міндеттері:

1. Г.Мендель заңдарына есептер шығара білуге үйрету

2. Биология пәніне қызығушылығын арттыру

3. Өз бетімен ізденуге, қорытынды жасауға тәрбиелеу.

ЕСЕП. Гетерозиготалы қара үй қоянының ұрғашысын осындай қоянның еркегімен шағылыстырды. Мынандай сұрақтарға жауап бер:

1. Бірінші ұрпақтың генотипі қандай?

2. Осы генотиптердің ішінде гетерозиготалары қанша? Гомозиготалары қанша?

3. Осы ұрпақтың фенотипі қандай?

ШЫҒАРЫЛУЫ: Қояндарда жүннің қара түсі доминантты белгі.

А-қара түсті қоян

а-ақ түсті қоян

Гетерозиготалы қояндардың генотипі – А а.

1. Р ♀ Аа х Аа ♂

Гаметалар А,а А,а

Ғ₁ генотипі

♀ ♂	А	а
А	АА	Аа
а	Аа	аа

Белгілердің ажырауы мына сандық қатынаста жүреді: 1 AA: 2Аа:1аа

Жауабы: 1 ұрпақтың генотиптері АА,Аа,аа.

2. Гетерозиготалы генотиптің мөлшері 50% (2 Аа ).

Гомозиготалы генотиптің мөлшері 50% (АА,аа).

3. Қояндардың ¾ бөлігінің түстері қара, ¼ түстері ақ.

ЕСЕП. Үй қояндарының терісінің түстері ала және тұтас бір түсті болады. Осындай қояндарды шағылыстырғанда Ғ₁ ала түсті көжектер, ал Ғ₂-23 ала, 8 тұтас түсті көжектер пайда болды. Қай белгі доминанты? 23 ала түсті көжектердің қаншасы гомозиготалы?

ШЫҒАРЫЛУЫ. Ала түсті қояндар - А

Тұтас түсті қояндар - а

1. Р ♂ АА х аа ♀

Гаметалар А а

Ғ₁ генотипі Аа

2. Р ♀ Аа х Аа ♂

Гаметалар А,а А,а

Ғ₂ генотипі АА 2Аа аа

23 8

фенотипі 3 : 1

ЖАУАБЫ: Ала түсті тері доминанты белгі. 23 ала түсті қояндардың 1/23 гомозиготалы, 2/23 гетерозиготалы

ЕСЕП. Сұр және ақ тышқандарды бір-бірімен шағылыстырды.Бірінші ұрпақта тек қана сұр тышқандар пайда болды.Ал екінші ұрпақта 198 сұр және 72 ақ тышқан туды.Осы аты аталған белгілер қалай тұқым қуалайды?

ШЫҒАРЫЛУЫ.Сұр түсті тышқан

Ақ түсті тышқан - а

1. Р ♂ АА х аа ♀

Гаметалар А а

Ғ₁ генотипі Аа

2. Р ♂ Аа х Аа ♀

Гаметалар А, а А, а

Ғ₂ генотипі АА : 2Аа : аа

198 72

Фенотипі 3 : 1

Жауабы: Бұл белгілер моногибридті шағылыстыру бойынша тұқым қуалайды.Сұр түс доминантты да,ақ түс рецессивті белгі.