"Адам ағзасындағы маңызды химиялық реакциялар"
тақырыбын таңдаған себебім, бұл тақырып біздің денсаулығымызды,
өмірлік процестерімізді және ағзадағы барлық жүйелердің қалай жұмыс
істейтінін түсінуге мүмкіндік береді. Химиялық реакциялар ағзадағы
энергия өндіру, тамақтану, тыныс алу, гормондар шығару, иммундық
жүйе жұмысы сияқты көптеген маңызды процестердің негізінде жатыр.
Осы реакцияларды зерттей отырып, біз өзіміздің күнделікті
өміріміздегі іс-әрекеттеріміздің (мысалы, дұрыс тамақтану, спортпен
шұғылдану, стресс деңгейін басқару) ағзамызға қандай әсер ететінін
жақсырақ түсіне аламыз. Бұл тақырып ағзадағы күрделі процестерді
тереңірек зерттеуге және денсаулықты жақсартуға арналған маңызды
білім көзі болып табылады.
Бұл
жобаны не үшін алдың деген сұраққа жауап, комиссия сұрайды
бұны
1. Асқорыту процесі және
ферменттер (мысалы, амилазаның әсері):
Тәжірибе: Бұл тәжірибе арқылы
сілекейдегі амилазаның крахмалды ыдырату әсерін көрсетуге
болады.
Қажетті заттар: Йод
ерітіндісі, су, нан (немесе крахмал),
сілекей.
Өту барысы: Бір ыдысқа су
құйып, крахмал қосасыз, йод ерітіндісін қосқанда сұйықтық көк түске
айналады. Содан кейін аузыңыздағы сілекей қосып, біраз уақыт
күтіңіз. Амилаза крахмалды қантқа айналдырады, ал ерітінді
түссізденеді.
Мағынасы: Амилаза ферменті
крахмалды қантқа ыдыратып, асқорыту процесін
бастайды.
2. Қанттың қандағы деңгейін
анықтау (глюкоза):
Тәжірибе: Қанттың суда
ерігенін және қандағы деңгейін модельдеу.
Қажетті заттар: Су, қант, йод
ерітіндісі, крахмал.
Өту барысы: Қантты суға
ерітіңіз және крахмал қосылған ерітіндіге йод қосып бақылаңыз. Енді
қант қосылған суға йодты қосқанда, түсі өзгермейді, өйткені қант
крахмалды ыдыратады.
Мағынасы: Бұл тәжірибе қандағы
глюкоза деңгейін түсіндіреді және қант диабеті секілді жағдайларды
талқылауға мүмкіндік береді.(эндокриндік
жүйе)
3. Зәрдің түзілуі (бүйрек
функциясы):
Тәжірибе: Бүйректегі
фильтрация процесін және судың, тұздардың ағзадағы тепе-теңдігін
қалай ұстайтынын түсіндіру.
Қажетті заттар: Қағаз сүзгі,
су, тұз ерітіндісі.
Өту барысы: Тұз ерітіндісін
сүзгіден өткізіп, тұздың бір бөлігі ерітіндіде қалатынын және бір
бөлігі сүзгіде қалатынын бақылаңыз.
Мағынасы: Бұл тәжірибе
бүйректегі фильтрация процесінің қалай жүретінін және зиянды
заттардың зәр арқылы шығатынын
түсіндіреді.
(сүзу)
4. Тыныс алу кезінде оттегінің
тұтынылуы (қалпына келтіру реакциясы):
Тәжірибе: Оттегінің тірі
ағзалармен тұтынылуын және көмірқышқыл газының шығарылуын
модельдеу.
Қажетті заттар: Шам, банка,
свеча.
Өту барысы: Шамды жағып, оның
үстіне банка қойыңыз. Шам біраз уақыт жанған соң сөнеді, өйткені
банка ішіндегі оттегі таусылады.
Мағынасы: Бұл тәжірибе тірі
ағзалар тыныс алу үшін оттегіні тұтынатынын, ал оттегі жетіспегенде
тыныс алу процесі тоқтайтынын көрсетеді