Формативтік (қалыптастырушы) бағалау

Оқу үдерісіне өзгеріс енгізу мақсатында оқушылардың алға ілгерілеуін бағалау. Формативтік бағалау ­ оқушыларға өздерінің прогрестерін ұғынуға және бақылап отыруға, мұғалімнің көмегімен алдағы қадамдарын жоспарлауға мүмкіндік береді. Формативтік бағалау­ белгілі бір сызбалар бойынша жүргізіледі және оқу үдерісінің тиімділігі мен дұрыс бағытын қамтамасыз етіп, оқушылардың оқудағы мұқтаждықтарын білуге мүмкіндік тудырады. Формативтік бағалаудың мынадай тәсілдері бар: –бақылау;

– оқушылардың ауызша жауаптары;

– оқушылардың жазбаша жұмыстары;

– тестілік тапсырмалар.

Формативтік бағалау екі жолмен жүзеге асырылады: холисттік бағалау сызбасы – оқу үдерісінің мақсаттары бойынша анықталған қабілеттерді жеке­жеке бағалау арқылы оқушының даму деңгейін қысқа мерзімде және жалпы түрде бағалау. Аналитикалық бағалау – оқушылар үшін көзделген нақты қабілеттерді белгілі бір ұзақ мерзім ішінде біртіндеп бақылап отыру және бағалау.

Фармативті бағалау үшін 3 түйінді байланыс болады.

• 1. Оқушылармен тиімді кері байланыс орнату.

• 2. Оқушының өзіндік танымын арттыру үдерісіне белсене қатысуы.

• 3. Мұғалім бағалау нәтижесі бойынша оқытудағы падходтарды өңдеп отырады.

• Фармативті бағалау сумативті бағалауға қарағанда күнделікті кері байланыс туғызады. Паул Бляк пен Диллан Уиллямс (1998) фармативті бағалаудың білімді көтеруге (жетілдіруге) зор ықпалы бар екенін айтқан.

Фармативті бағалаудың 20 техникасы бар.

• 1. Қолмен (саусақпен) белгі беру. (түсіндім, өзіме сенімсізбін, түсінбедім).

• 2. Тех. "20 секунд" (Мұғалім сұрақ қояды дағы оларға ойлануға 20 секунд береді).

• 3. 3 минуттық эссе. Сұрақтар:

• - Бүгін сіздің ойыңызша не маңызды болды?

• - Қай сұрақ есіңізде қалды?

• - Бүгін сізге не түсініксіз болды немесе қиындық әкелді?

• 4. "Б.Ү.Ү." әдісі

• 5. "Бағдаршам" (әр оқушыда үш түрлі қима қағаз болады - жасыл, сары, қызыл. Түсінгендер жасыл қима қағаз, сенімсіздер сары , түсінбегендер қызыл қима қағаз көтереді.)

• 6. 1 минуттық эссе. (кері байланыс үшін)

• -Сен бүгін не білдің?

• - Қандай сұрақтар саған түсініксіз болды? (Сұрақтар жазылған қағаз таратса болады).

• 7. Ішкі-сыртқы шеңбер немесе карусель (әткеншек).(екі қатар қарама- қарсы шеңбер жасап тұра қалып бір-біріне сұрақ қояды.)