Химиялық реакциялардың жылу эффектісі бойынша есептеулер

Бөлім атауы:

10.2A Химиялық реакциялар заңдылығы

Педагогтың аты-жөні

Усенова Г.К

Күні:

29.11.2023

Сынып: 10А ҚГБ

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі бойынша есептеулер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

10.3.1.3 - химиялық реакциялардың жылу эффектісін есептей алу

Сабақтың

мақсаттары

- химиялық реакциялардың жылу эффектісі бойынша зат ардың массасын, мөлшерін, көлемін есептейді;

-реагенттердің массалары, мөлшерлері, көлемі бойынша реакцияның жылу эффектісін есептейді

сабақ кезеңдері

Педагог әрекеті

Оқушы әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10минут

Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу

Психологиялық ахуал орнату «Кім бірінші?» тренингі

Оқушыларға бағалалу парағы таратылады.

Үй тапсырмасын «Дұрыс жауап»әдісі арқылы тексеру

«Лифт» әдісі арқылы сабақ тақырыбын ашу және өтілген тақырыпқа байланыстыру.

0-қабат. Химиялық реакциялардың жылу эффектісі деген қандай ұғым?

1-қабат. Жылу эффектісі көрсетілген теңдеулер қалай аталады?

2-қабат. Жылу эффектісіне байланысты реакциялар қалай жіктеледі?

3-қабат. Реакцияларды жылу эффектісіне байланысты жіктеңдер

H₂+Cl₂=2HCl+184кД

2H₂O=2H₂+O₂-572кДж

2С+2Н₂=С₂Н₄-55кДж

С₂Н₂+О₂—СО₂+Н₂О+1300кДж

Есікті ашқанда шығатын тапсырма. Аммиак синтезінің термохимиялық теңдеуі бойынша 92кДж энергия бөлінсе:

0,5моль аммиак (қ.ж) түзілгенде бөлінетін жылу мөлшерін есептеңдер.

Сабақ тақырыбы. Химиялық реакциялардың жылу эффектісі бойынша есептеулер

Оқу мақсаты:

10.3.1.3 - химиялық реакциялардың жылу эффектісін есептей алу

Бағалалу критерийлері таныстырылады.

Амандасады, кезекші келмеген оқушылар туралы мәлімет береді.

Психологиялық тренингке қатысады.

Үй тапсырмасын 1 оқушы тақтаға жазады, қалғандар дәптерлерінен тексереді.

Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, тапсырмаларды орындайды.

Сабақ тақырыбын дәптерлеріне жазады, сабақ мақсаты және бағалау критерийлерімен танысады.

Дескриптор: ҮТ-2балл

-Экзотермиялық реакцияларды анықтайды-1б

Эндотермиялық реакцияларды анықтайды—1б

Дескриптор: Жж-1б

-Жылу эффектісінің анықтамасын біледі-1б

-Жылу эффекті көрсетілген теңдеулердің аталуын біледі-1б

-Жылу эффектісіне байланысты реакциялардың түрлерін атайды-1б

-Жылу эффектісіне байланысты реакцияларды жіктейді-1б

-Жылу мөлшерін есептеу әдісін айтады-1б

Бағалау критерийлері.

- химиялық реакциялардың жылу эффектісі бойынша заттардың массасын, мөлшерін, көлемін есептейді;

-реагенттердің массалары, мөлшерлері, көлемі бойынша реакцияның жылу эффектісін есептейді

-реакцияның термохимиялық теңдеуін құрастырады

Оқулық М.Оспанова Химия 10 сынып ҚГБ Мектеп-2019

Интерактивті тақта

Шоколадтар

Бағалау парағы

Сабақтың ортасы

30минут

«Үй салу» әдісі арқылы есеп шығару алгоритміне оқушылармен бірге құрастырамыз. Үлгі есепті бірге талдаймыз.

Алгоритм

1. Есептің шартын жазу.

2. Реакцияның термохимиялық теңдеуін құрастырып, теңестіру

3. Теңдеу бойынша берілген және есептеу керек болған заттардың сандық мәндерін ( V, Mr, M, m, n,Q ) жазу

4. Пропорция түзіп, есепті шығару

5. Есеп жауабын жазу

Оқушылар аз болғандықтан тек жеке жұмыс жүргізілед

Функционалдық сауаттылыққа жалпы сыныпқа тапсырма беріледі

Диетолог дәрігерлер ағзадағы азық-түлік өнімдері тотыққанда бөлініп шығатын жылу эффектін науқастардың және сау адамдардың дұрыс тамақтану ережесін түзу үшін қолданады.Оны есептеу үшін Джоуль емес, басқа энергетикалық бірлік –калория (ккал—4,1868Дж) қолданады. Энергетикалық калориясы азық-түлікнің арнайы бір массасына (1г-на, 10 г-на немесе өнімнің стандарттық қаптамасына байланысты болады. Мысалы азық-түлік салынған банкінің этикеткасынан «калориясы 320ккал/100г» деген жазуларды оқуға болады.

Сұрақ 1.

1г май ыдырағанда 38,9кДж энергия бөлінеді. Егер адам тәулігіне коректік заттар құрамымен бірге 12г май қолданса, бөлініп шыққан энергияның мөлшерін есептеңіз

Оқушылар алгоритм құрастырып, алгоритм бойынша бір үлгі есеппен танысады.

«Химиялық эстафета» әдісі

Оқушылар жеке есептер шығарады.

1-оқушы: 1-есеп. Реакцияның термохимиялық теңдеуі бойынша :

СаО+Н₂О=Са(ОН)₂+67кДж

1кг кальций оксиді сумен әрекеттескенде қанша жылу бөлінетін есептеңдер.

2-оқушы.1-есеп. Реакцияның термохимиялық теңдеуі бойынша С+О₂=СО₂+393кДж

2,5кг көмірді жаққанда қанша энергия бөлінетінін есептеңдер.

3-оқушы.1-есеп. Реакцияның термохимиялық теңдеуі бойынша С+О₂=CO₂+393кДж

Массасы 5кг көмірді жаққанда қанша жылу бөлінетінін есептеңдер.

4-оқушы.1-есеп. Күкірттің жану реакциясының термохимиялық теңдеуі бойынша

S+O₂=SO₂+297кДж

0,1кг күкіртті жаққанда қанша жылу бөлінетіндігін есептеңдер.

5-оқушы.1-есеп.

9г алюминий оттекпен әрекеттескенде 273,5кДж жылу бөлінді. 3 моль алюминий тотыққанда қанша жылу бөлінетінін есептеңдер.

1-есеп . Фосфор жанғанда фосфор (Ү) оксиді алынатыны және оның 1 молі түзілгенде 1530,5кДж жылу бөлінетіні белгілі болды. Осы мәліметтерге сүйеніп фосфордың жану реакциясының термохимиялық теңдеуін жазыңдар.

2- есеп. Азот пен оттекті әрекеттестіріп азот (ІІ) оксидін алу үшін 45кДж энергия беру керек. Осы реакцияның термохимиялық теңдеуін жазыңдар.

3- есеп. Массасы 16г мыс оттекпен әрекеттескенде 77,5кДж жылу бөлінеді. Осы реакцияның термохимиялық теңдеуін жазыңдар.

4- есеп. Массасы 4г күкіртті жаққанда 37,1 кДж жылу бөлінді. Күкірт (ІҮ) оксиді түзілу реакциясының термохимиялық теңдеуін құрыңдар.

5- есеп Адам 100г шоколад жегенде 259ккал (1ккал=4,184кДж) энергия алады. Осындай мөлшерде жылу бөліну үшін көмірдің қандай массасын жағу қажет екенін есептеңдер. Егер С+О₂=СО₂+410кДж деп алсақ

Оқушылар екі есепті шығарып болса, функционалдық сауаттылыққа берілген тапсырманы орындайды.

Дескриптор-3балл

1-оқушы

-Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-бөлінетін жылу мөлшерін есептейді-1б

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор:-3балл

-Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-бөлінетін жылу мөлшерін есептейді-1б

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор:-3балл

-Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-бөлінетін жылу мөлшерін есептейді-1б

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор:-3балл

-Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-бөлінетін жылу мөлшерін есептейді-1б

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор:-3балл

-Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-бөлінетін жылу мөлшерін есептейді-1б

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор:қосымша есептерге -3 балл

Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-реакция теңдеуін құрастырады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-реакцияның термохимиялық теңдеуін жазады-0,5

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор: ФС -3 балл

5-есеп

-Есеп шартын дұрыс жазады-0,5б

-Берілген сандық мәндерді дұрыс қолданады-0,5б

-пропорция құрастырады-0,5б

-көмірдің массасын есептейді-1б

-Есеп жауабын жазады-0,5б

Дескриптор: ФС-1б

-Пропорцияны дұрыс құрастырады-0,5б

Майдың ыдырауынан бөлінген энергия мөлшерін есептейді-0,5б

Қосымша №1

Қосымша №2

Сабақ соңы

5мин

Бағалау

Рефлексия «Анкета» әдісі

Үйге тапсырма беру. Оқулық бойынша 19-тақырып. 79-бет 2,3-есеп

Рефлексия

Үйге тапсырма алады

10 баллдық бағалау жүйесі бойынша бағаланады.

Анкета дәптері