М. ҚОЗЫБАЕВ
АТЫНДЫҒЫ
СОЛТҮСТІК
ҚАЗАҚСТАН
УНИВЕРСИТЕТІ
Реферат
Тақырыбы:ЕБҚЕбалалар:білім
беруде,спортта,өнерде
Орындаған: Пейсенова
Д.М.
Факультет және Группа: ПФ;
ДФ-18К
Тексерген: Кельдегулова
А.Н.
Петропавл
қаласы
2020
жыл
Ерекше білім беру
қажеттіліктері бар балалар – бұл арнайы психологиялық-педагогикалық
көмекті қажет ететін және оларды тәрбиелеу мен оқыту кезінде ерекше
жағдайларды ұйымдастыратын балалар.
Инклюзивті білім беру - бұл
барлық балалар, олардың физикалық, психикалық, зияткерлік және
басқа ерекшеліктеріне қарамастан, жалпы білім беру жүйесінде оқыту.
Инклюзивті білім беру аясында бала оқу процесіне бейімделмеуі
керек, керісінше – оқытудың сипаты мен қарқыны баланың
қажеттіліктеріне бейімделеді.
Мүгедек балалар үшін оқытудың
басқа да нұсқалары қолданылады:
Жалпы білім беретін
мектептерде ерекше қажеттіліктері бар балаларды бейімдеу
мамандандырылған мекемелерге қарағанда жақсы, өйткені балалар сол
жерде әлеуметтік тәжірибе алады. Сонымен қатар, дені сау балалар
ерекше қажеттіліктері бар балалармен бірге оқып, толеранттылық пен
жауапкершілікті дамытады, тәуелсіз болады деп
саналады.
Абилитацияның бір түрі –
бейімделген дене шынықтыру және спорт. Жаттығулардың арқасында
мүгедек балалар отырықшы өмір салтына байланысты қайталама
асқынулармен күресе алады, оларда тәуелсіздік қалыптасады, өзін-өзі
бағалау мен қарым-қатынас қабілеттерін арттырады. Жаттығу кезінде
алған дағдылар баланың өміріне оң әсер
етеді.
Қазақстанда жұмыс істеп тұрған
"Саламатты болашақ" жобасы елімізде Бейімделген дене шынықтыру мен
спортты дамыту бойынша жұмыс істеуде. Оны "тең мүмкіндіктер әлемі"
қоғамдық қоры Samruk-Kazyna Trust әлеуметтік жобаларды дамыту
Қорының қолдауымен жүзеге асырады.
Кез-келген спорт түрі мүгедек
адамдарға бейімделуі мүмкін деген пікір бар. Мысалы, бейімделген
каратэ, бейімделген жүзу, бейімделген таэквондо, бочча, голбол,
спорттық бағдарлау, инклюзивті хореография – бұл секциялар жоба
аясында Нұр-Сұлтанда ашылды, оларға қарапайым балаларымен қатар 150
ерекше бала тегін қатысады. Бұл тәсіл инклюзивті деп
аталады.
Өткен ғасырдың екінші
жартысында адамзат кейбір адамдардың даму ерекшеліктері олардың
толық өмір сүруіне кедергі болмауы керек екенін түсінді. Ерекше
қажеттіліктер мен жеке мүмкіндіктерді ескере отырып, оқуға тең қол
жеткізуді қамтамасыз етуге деген ұмтылыс инклюзивті білімнің пайда
болуына әкелді.
Инклюзивті спорттың жарқын
мысалы — юнифайд матчтары.
Юнифайд матчында қарапайым
спортшылар мен ерекшеліктері бар ойыншыларды қамтитын командалар
бар. Ресейде соңғы жылдары футболдан ондаған юнифайд-матчтар өтті.
Спортшылардан басқа, оларға кино, теледидар, бизнес, саясат
жұлдыздары жиі қатысады — қоғамның назарын даму ерекшеліктері бар
адамдарды қалыпты өмірге қосу проблемасына аударғысы келетіндердің
бәрі.
2019 жылдың наурыз айында
Красноярскіде Қысқы Универсиада аясында Ресейдегі алғашқы хоккей
юнифайд-матч өтті, оған ментальді ерекшеліктері бар жас
хоккейшілер, Арнайы Олимпиада бағдарламаларының қатысушылары
қатысты.
Статистика көрсеткендей,
қазіргі уақытта ЕБҚЕ
балалар саны артып келеді, сондықтан
бүгінгі таңда жаңа, тиімді бағыттарды іздеу мәселесі өзекті болып
отыр. Осындай бағыттардың бірі - бейнелеу өнері. Бұл сабақтар
барысында балаларда жоғары психикалық функцияларды (зейін,
қабылдау, есте сақтау, қиял-ғажайып көріністер, ақыл-ой, сөйлеу
әрекеттері, қиял) қалыптастыру үшін жағдайлар
жасалады.
Балалар сурет салғанда кезең -
кезеңмен атап айта отыруы керек. Көрнекті психолог Л.С.
Выготскийдің еңбектерінде жоғары психикалық функциялардың ішінде
шеберлік процестерін ажыратады, мәдени даму және ойлау құралдарының
бірі - сурет салу екендікін көрсеткен.
Педагогтың негізгі мақсаты -
балаларға қоршаған әлемді тануға, оған бейімделуге, өз
қызығушылығын табуға және болашақ өмірде пайдалы болатын кәсіби
біліктері мен дағдыларын дамытуға
көмектесу.
Көрнекі іс-әрекет баланың
жан-жақты дамуы үшін үлкен маңызға ие. Бұл оның эстетикалық және
адамгершілік тәрбиесіне, көкжиегін кеңейтуге ғана емес, сонымен
бірге ақыл-ойының дамуына да ықпал етеді. Тек сурет және Музыка
сабақтарында ойлаудың шығармашылық түрлері дамиды, оны адамды
жануарлар әлемінен ерекшелендіреді. Сурет салу және бейнелеу
іс-әрекетінің басқа түрлері баланың сенсорлық дамуын, моторикасын,
кеңістіктік қабылдауын белсендіреді, сөйлеуді, ойындарды
қалыптастыруға оң әсер етеді және тұтастай алғанда балаға барлық
мектеп пәндерін игеруге көмектеседі.