Идеал газдың ішкі энергиясы. Термодинамикалық жұмыс.ҚМЖ.10 сынып

Бөлімі:Термодинамика негiздерi

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:10

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Идеал газдың ішкі энергиясы.

Термодинамикалық жұмыс.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

10.3.3.1 -бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану;

10.3.3.1 - термодинамикалық жұмыс формуласын есептер шығаруда қолдану;

Сабақтың мақсаты:

Термодинамикалық процестер кезінде атқарылатын жұмысты тұжырымдай алады

Термодинамикалық процестер кезінде атқарылатын жұмыстың формуласын есептер шығаруда қолдана алады

Жұмысты процестің P(V) графигі арқылы есептей алады.

Құндылықтарға баулу

«Мәңгілік Ел» идеясының «Инновация негізіндегі тұрақты экономикалық өсім » құндылығы, жалпыға бірдей еңбек қоғамы құндылығы бойынша инновациялық дамуға үлестерін қосуға тәрбиелеу.

Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин.

«Адасқан терминдер» әдісі

3мин

5мин

Сабақтың ортасы.

5 мин.

Амандасу. Оқушыларды түгендеу.

Сәлеметсіздерме балалар! Өткен тақырыпты тексеру.

Жұптық жұмыс

Оқушылар бос орынға тиісті терминдерді орналастырады.

Қажетті терминдер:

(абсолютті ылғалдылық, температурада, салыстырмалы ылғалдылық, массасының, пайыздық мөлшері)

..... - ауадағы су буының мөлшерінің берілген температурада болатын мөлшеріне пайызбен көрсетілген қатынасы. Ауада болатын су буының (ылғалдылықтың) нақты мөлшері, әдетте, ........ деп аталады. Қарапайым тілмен айтқанда, абсолютті ылғалдылық дегеніміз - су буының ............. құрғақ ауа массасына қатынасы. Салыстырмалы ылғалдылық, керісінше, ауада болатын су буының мөлшері, сол ....... ұстай алатын мөлшерге қатысты болады.

:

Ішкі энергия. МКТ бойынша де­не­нің іш­кі энер­гия­сы – де­не­ні құ­райт­ын бөл­шек­тер­дің өза­ра әрекеттесуінің по­тенциал­дық энер­гия­сы мен олар­дың жы­лу­лық қоз­ға­лысы­ның ор­та­ша ки­не­ти­ка­лық энер­гия­сы­ның қо­сын­ды­сы. Ішкі энергия температура мен көлемніңфункциясы U (T, V) болыптабылады, себебібөлшекқозғалысыныңэнергиясыденетемпературасына тура пропорционал:

ал өзара әрекеттесудің потенциалдық энергиясы олардың арасындағы арақашықтыққа, демек, дене көлеміне тәуелді. Қандай да бір көлемдегі идеал газдың ішкі энергиясын анықтайық.

Ұлғаю кезіндегі газдың немесе будың жұмысы. Ұлғаю кезіндегі газ жұмысын анықтайық. Газ салмақсыз поршень астындағы ыдыста орналасқан делік. Қыздыру кезінде газ қысымы артады, поршень қысым сыртқы ортаның қысымына тең p1 = p2 (1-су­рет) немесе F = F' болғанға дейін орын ауыстырады. Әрі осы кезде қозғалатын молекулалардың ішкі энергиясы поршень қозғалысының механикалық энергиясына айналады. Жұ­мыс – энер­гия­ның бір тү­рден бас­қа­түрге түрленуінің өл­ше­мі. Ұлғаю кезінде газдың атқаратын жұмысы:

немесе

(9)

мұндағы p − газ қысымы, S − поршень ауданы, ΔV  − поршень астындағы газ көлемінің өзгерісі.

Сыртқы күштің жұмысы: Aʹ = –Fʹ(h2 – h1 ) = –A. Ұлғаю кезінде газдың жұмысы оң шама A > 0, сыртқы қысым күшінің жұмысы теріс шама болады Aʹ < 0. Сығылған кезде газ жұмысы теріс шама, сыртқы күштердің жұмысы оң шама болады, осылайша:

Aʹ = –A

1 тапсырманы орындау

Оқушылар үй жұмысын қайталау сұрақтарына жауап береді

Оқушылар

Дескриптор: Өзара бағалау

Жалпы балл -2

Теориялық материалмен жұмыс

Түрлі түс қағаздар

Бағалау парақшасы

Слайд

Смайликтер арқылы бағалау

Слайд

Дәптер

15-мин

оқушыға

p V-диаграммасында (2-су­рет) процесс графигімен, абцисса осімен және V1 және V2 нүктелерінде тұрғызылған перпендикулярлармен шектелген ауданның сандық мәні газ жұмысына тең.

2)Есептер:

1. 240 г оттекті 100 К-ге дейін суытқанда оның ішкі энергиясы қалай өзгереді?

2. Температурасы 27 °C, мөлшері 5 моль біратомды идеал газдың ішкі энергиясын анықтаңдар.

3. Газдың ішкі энергиясының өзгерісі оның 1-күйден 2-күйге өту тәсіліне тәуелді ме (3-су­рет)? Газ біратомды болса, 1 күйден 2-күйге өту кезіндегі ішкі энергияның өзгерісін анықтаңдар. p0 = 105 Па, V0 = 2 л.

4 . Бастапқы температурасы T = 300 K, мөлшері 1 моль газ A = 12,5·103 Дж жұмыс атқарып, изобаралық түрде ұлғаяды. Осы кезде газдың көлемі неше есе артады? 5. Массасы m = 220 г заттың қандай да бір мөлшерін t 1 = 330 °C температураға дейін қыздырады және одан соң оны калориметрдің массасы m = 90 г алюминий ыдысына батырады. Ыдыста температурасы t 2 = 11,5 °C, массасы m3 = 150 г су бар. Массасы m4 = 17 г шыны термометрмен өлшенген соңғы температура – t 3 = 33,8 °C. Бұл заттың меншікті жылусыйымдылығы қандай? Термометрдіңбастапқытемпературасы t 4 = 20 °C

Оқушылар Ұлғаю кезіндегі газ жұмысын анықтайды

Дескриптор.

1. Жылу қозғалтқыштары жайлы мағлұ мат береді; 2. Жылу қозғалтқыштары формулаларын есептер шығаруда және техникада қолдана білуге үйретеді;

Жалпы бал -2

Слайдтар

10 мин.

«Миға шабуыл» әдісі

Қолдану. «Миға шабуыл» әдісі бойынша оқулықтағы 1.2-ші жаттығудың есептерін шығару.

Оқушылар сабақтағы алған білімдерін жинақтау әдісінде қолданып, сәйкестікті анықтайды

Дескриптор

Есеп шығару кезінде үлкен және кіші сандарды стандарт түрде жазу арқылы амалдар қолданып, есептер шығарады.

Жалпы балл-2

ДК экраны

Сабақтың соңы.

«Бутерброды» кері байланыс

2-мин

Бағалау

Үй тапсырмасы

Қорытынды

Кері байланыс «Бутерброды» арқылы оқушы сабақ бойынша алдымен жағымды түсініктеме беріп, кейін құрылымды сын айтып, соңынан тағы да жағымды пікір білдіреді.

Әр тапсырманың бағалау критериилері бойынша 10 баллдық жүйемен бағалау

Дескриптор: Оқушылар күнделікті өмірдеде кездесетін сандарды стандарт түрде жазады.

Жалпы балл-1

Жалпы тапсырмалар бойынша 10 балл