«Информатика» оқу пәніндегі жобалау қызметі білім алушыны ерте бейіндеу құралы ретінде

Қапалова Н.О.

«Информатика» оқу пәніндегі жобалау қызметі білім алушыны ерте бейіндеу құралы ретінде

«Информатика» пәні аясындағы жобалау қызметінің білім алушылардың кәсіби бағдарлануын, яғни ерте бейімделуін қамтамасыз етудегі маңызын теориялық және тәжірибелік тұрғыдан негіздеу. Сонымен қатар, жобалау қызметі арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен ақпараттық-коммуникациялық құзыреттіліктерін дамыту жолдарын қарастыру мақсаты қойылады.

Мақаланың мақсаты – жалпы орта білім беру жүйесінде «Информатика» пәніндегі жобалау қызметінің рөлін анықтай отырып, білім алушылардың ерте кәсіби бейімделуіне тигізетін ықпалын ғылыми-әдістемелік тұрғыда негіздеу. Сонымен қатар, жобалау әдісі арқылы оқушылардың кәсіби қызығушылығын арттырып, олардың ақпараттық сауаттылығын, шығармашылық ойлау қабілетін және командада жұмыс істеу дағдыларын дамыту жолдарын айқындау.

Өзектілігі:Қазіргі замандағы жаһандану және цифрлық трансформация жағдайында мектеп оқушыларының болашақ кәсіби бағытын ерте анықтауы аса маңызды болып отыр. Жоғары технологиялар мен ақпараттық жүйелердің барлық салаға енуі білім алушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруды және оларды заманауи талаптарға сәйкес кәсіби бағдарлауды талап етеді. Осы тұрғыда «Информатика» пәні тек теориялық білім беріп қана қоймай, жобалау қызметі арқылы білім алушылардың болашақ кәсібін саналы таңдауға мүмкіндік беретін тиімді құрал ретінде қарастырылады.

Қазіргі қоғамның қарқынды дамуы, еңбек нарығының жылдам өзгеруі, IT технологиялардың барлық салаларға енуі мектептегі білім беру мазмұнын жаңартуды және білім алушылардың болашақ кәсіби қызметіне ерте бейімделу қажеттілігін алға тартып отыр. Білім беру жүйесі оқушылардың шығармашылық және функционалдық сауаттылығын дамытуға, тұлғалық өсуіне бағытталуы тиіс. Бұл тұрғыда информатика пәнінің маңызы ерекше, себебі ол тек техникалық білім берумен шектелмей, жобалау қызметі арқылы оқушылардың болашақ мамандығына деген көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жобалау қызметі – оқушының практикалық біліктілігін арттырып, оның кәсіптік бағытын саналы түрде таңдауға жағдай жасайтын тиімді құрал.

Зерттеудің жаңалығы

Бұл мақалада:

• Жобалау қызметін ерте бейіндеу құралы ретінде қарастырудың теориялық негіздері айқындалды;

• Информатика сабағында жобалау қызметін ұйымдастырудың әдістемесі сипатталды;

• Білім алушылардың жеке бейімділігі мен кәсіби қызығушылықтарын анықтауға бағытталған жобалау қызметінің түрлері жүйеленді;

• Оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыру және кәсіби өзін-өзі анықтауына ықпал ететін жобалық тапсырмалар үлгілері қарастырылды.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы

Мақалада ұсынылған негізгі жаңалықтар:

• Информатика сабағындағы жобалау қызметі білім алушының ерте кәсіби бағдарлануына әсер ететін маңызды фактор ретінде қарастырылып отыр;

• Жобалау әдісін оқыту үдерісіне ендіру арқылы оқушылардың тұлғалық дамуына, шығармашылық әлеуетіне және кәсіби қызығушылығына ықпал етудің жаңа тәсілдері ұсынылады;

• Жобалау қызметін құрылымдауға арналған әдістемелік модель жасалып, нақты жобалық тапсырмалардың мазмұны мен бағалау критерийлері анықталды;

• Білім алушылардың бейімділігіне қарай сараланған жобалық жұмыстар ұсынылуы арқылы жеке тұлғаға бағытталған оқытудың тиімді жолдары көрсетілді.

Зерттеу тапсырмалары

Мақсатқа қол жеткізу үшін келесі міндеттерді шешу көзделеді:

1. Жобалау қызметінің мазмұны мен құрылымын анықтау;

2. «Информатика» пәніндегі жобалау қызметінің білім алушының ерте кәсіби бейімделуіне әсерін теориялық негіздеу;

3. Пән мазмұны мен оқыту әдістерін жобалау қызметіне бейімдеу жолдарын қарастыру;

4. Жобалау әдісін қолдану арқылы білім алушылардың пәнге деген қызығушылығы мен кәсіби ниетін анықтау;

5. Тәжірибелік жобаларды құру және бағалау критерийлерін әзірлеу.

Мақсатқа сәйкес келесі міндеттер алға қойылды:

1. Жобалау қызметінің теориялық негіздерін зерттеу;

2. «Информатика» пәні мазмұны мен жобалау әдісінің байланысын талдау;

3. Жобалау қызметінің білім алушылардың танымдық белсенділігі мен кәсіби бейімделуіне ықпалын анықтау;

4. Информатика пәнінде пайдалануға болатын жобалардың үлгілерін әзірлеу;

5. Мұғалімдерге арналған әдістемелік ұсынымдар мен бағалау критерийлерін ұсыну;

6. Жобалау қызметі арқылы оқушылардың ақпараттық құзыреттіліктерін қалыптастыру тетіктерін айқындау.

Зерттеу нысаны

Зерттеудің нысаны – жалпы білім беретін мектептердегі «Информатика» пәнін оқыту үдерісі.

Зерттеу пәні

Зерттеу пәні – информатика сабағында жобалау қызметін ұйымдастыру арқылы білім алушылардың ерте кәсіби бейімделуіне ықпал ету процесі.

Күтілетін нәтижелер

Зерттеу нәтижесінде келесі нәтижелерге қол жеткізіледі:

• Информатика сабағында жобалау қызметін тиімді ұйымдастырудың әдістемелік үлгісі жасалады;

• Білім алушылардың жобалық жұмыс арқылы кәсіби бағдарлануын айқындайтын көрсеткіштер анықталады;

• Ерте бейімделу процесін жеделдететін, қызығушылық пен танымдық белсенділікті арттыратын жобалық тапсырмалар мен жобалардың үлгілері ұсынылады;

• Мұғалімдер үшін жобалау қызметін оқу үрдісіне енгізу бойынша ұсыныстар беріледі.

• Зерттеу нәтижесінде келесі нәтижелерге қол жеткізіледі:

• Информатика пәнінде жобалау қызметін қолданудың тиімді әдістемелік үлгісі жасалады;

• Жобалау қызметінің білім алушының танымдық, коммуникативтік және креативті қабілеттерін дамытуға ықпал ететіні дәлелденеді;

• Әр түрлі жастағы оқушылар үшін жобалық тапсырмалардың мазмұны сараланып, бейіндік бағыттарға сәйкес үлгілері әзірленеді;

• Оқушылардың жобалық жұмысқа қатысу белсенділігі мен кәсіби қызығушылығына әсер ететін факторлар айқындалады;

• Педагогтер үшін жобалау әдісін тиімді қолдануға арналған нұсқаулықтар мен бағалау құралдары ұсынылады.

Қорытынды

«Информатика» пәніндегі жобалау қызметі білім алушылардың тек пәндік білімін тереңдетіп қоймай, олардың болашақ кәсіби таңдауларына саналы түрде қарауына ықпал ететін маңызды құрал болып табылады. Ерте бейіндеу – оқушының қабілеттері мен қызығушылықтарын ескеретін, кәсіби бағыттағы білім беруді ұйымдастырудың тиімді тәсілі. Жобалау қызметі арқылы оқушылар өз білімдерін тәжірибеде қолдануға, командамен жұмыс жасауға, шығармашылық шешімдер қабылдауға, сонымен қатар ақпараттық технологиялар саласындағы өз мүмкіндіктерін бағалауға үйренеді. Бұл олардың болашақ мамандығын саналы түрде таңдауға, сонымен қатар өмірлік маңызды дағдыларды қалыптастыруға жол ашады.
Жобалау қызметі – оқытудың заманауи, тұлғаға бағытталған, интерактивті формасы ретінде білім алушыны тек пәндік біліммен ғана қаруландырып қоймай, оны өмірлік маңызды дағдылармен қамтамасыз етеді. Информатика пәнінде жобалау қызметін қолдану арқылы білім алушының шығармашылық әлеуеті ашылады, ақпараттық мәдениеті қалыптасады, ал ең бастысы – ол болашақ кәсіби жолын саналы түрде таңдай алады. Ерте бейімдеу – бұл оқушыны болашаққа бағыттау, оның мүддесін, қабілетін, және әлеуетін уақытында танып, қолдау. Осы тұрғыдан алғанда, жобалау қызметі – мектептегі кәсіби бағдарлаудың тиімді әрі қажетті құралы.
Осы мақалада ұсынылған әдістемелік тәсілдер мен тәжірибелік ұсыныстар білім беру процесінің сапасын арттыруға және оқушылардың ерте кезеңде кәсіби өзін-өзі анықтауына оң ықпал етуге мүмкіндік береді.