Ішкі
энергия.
Ішкі
энергияны
өзгерту
тәсілдері.
Мақсаты: Ішкі энергияны біледі, оны өзгерту тәсілдерін
сипаттайды, ішкі энергияны механикалық энергиядан ажыратады, ішкі
энергияның өзгеру тәсіліне мысал келтіреді. Дененің толық
энергиясын емес, ішкі энергиясының өзгерісін ғана өлшеуге болады.
Дене қатты, сұйық және газ тәрізді күйде ме, әлде тұтас немесе
майда ұнтақталған ба, бәрі- бір дененің ішкі энергиясы оның
температурасына байланысты.
Химиялық реакция – деп нәтижесінде бір заттың құрамы
мен құрылысы жағынан өзгеше болатын басқа затқа түрленуін айтады.
Химиялық реакциялар өзара әрекеттесуші денелердің ішкі энергиясының
өзгерісін тудырады. Дене молекулаларының қозғалыс жылдамдығы
өзгергенде, демек дененің тепмпературасы өзгергенде оның ішкі
энергиясы өзгереді. Бізді қоршаған ортадағы жылулық құбылыстар –
температураның өзгеруіне байланысты құбылыстар. Салқын және жылы
денелер.
Температура – дененің жылулық күйін сипаттайтын физикалық шама.
Температура дене бөлшектерінің орташа кинетикалық энергиясының
өлшеуіші. Температура скаляр шама. Жылу алмасу – екі дене
жанасқанда, жылу берілу жолымен энергияның қатты қыздырылған
денеден азырақ қыздырылған денеге өту процесі.
Жылулық тепе-теңдік. Жылу алмасу денелер арасында
жылулық тепе-теңдік орнағанға дейін жүреді. Дененің температурасын
өлшеуге арналған құрал – термометр. Оның жұмыс істеуі денелердің
жылулық ұлғаюына негізделген.
Цельций шкаласы – негізгі екі нүктесі ретінде мұздың еру (0°С) және
судың қайнау (100°С) температуралары алынған шкала. Абсолют нөл
температура – табиғаттағы ең төменгі шекті температура ол - 273, 15
0°С-қа тең. Кельвин шкаласы – халықаралық бірліктер жүйесі бойынша
қабылданған температураның абсолюттік термодинамикалық шкаласы. Бұл
шкала бойынша есептеу - 273 0 С - қа тең абсолют нөлден
басталады.
1. Кельвин - Цельций шкаласы бойынша температура бірлігіне, яғни 1
градусқа тең: 1К=1°С. Цельций шкаласы бойынша температура 1°(С) мен
абсолюттік температураның Т (К) арасындағы байланыс: Т=(t+273) К
немесе t=(Т-273) °С.