Жаратылыстану жұмыс дәптері

Жаратылыстану

Жалпы білім беретін мектеп тің 2-сыныбына арналған оқу құралы

2

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен

сынып

Жұмыс

дәптері

Назарбаев

Зияткерлік

мектептері

Астана

2017

ӘОЖ 373.167.1 (075.2)

КБЖ 20я71

Ж 31

Авторлары:

Т.А. Андриянова, В.Н. Беркало, Н.Ш. Жакупова, А.В. Полежаева

А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының сарапшыларымен келісілген

Жаратылыстану. Жұмыс дәптері. Жалпы білім беретін мектептің 2-сыныбына арналған

оқу құралы / Т.А. Андриянова, В.Н. Беркало, Н.Ш. Жакупова, А.В. Полежаева. – Астана:

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ, 2017. – 64 б., сур.

Ж 31

ISBN 978–601–7905–53–8

Оқу-әдістемелік басылым

Андриянова Татьяна Анатольевна

Беркало Валентина Николаевна

Жакупова Назгуль Шарапиденовна

Полежаева Алла Валерьевна

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ

Жұмыс дәптері

Жалпы білім беретін мектептің 2-сыныбына арналған оқу құрал

Әдіскері: П.К. Бигазина

Редакторы: Н.М. Сламбекова

Техникалық редакторы: С.М. Жапарова

Корректоры: Г.Ш. Бекмаганбетова

Дизайнер-беттеушілері:

А.Б. Тажмиев, Д.М. Ермекбаев

Дизайны «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ-ның

«Білім беру бағдарламалары орталығы» филиалында жасалып, беттелді.

ИБ №026-В

Басуға 05.06.2017 ж. қол қойылды. Пішімі 84х108/16. Офсеттік басылым. Қаріп түрі «Hypatia Sans Pro».

Қағазы офсеттік. Шартты баспа табағы 6,72. Есептік баспа табағы 2,0. Шартты бояулы беттаңбасы 13,44.

Таралымы ... дана. Тапсырыс №

010000, Астана қ., 31-көше, 37А ғимараты, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ

ӘОЖ 373. 167. 1(075.2)

КБЖ 20я71

ISBN 978-601-7905-53-8

©

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ, 2017

1-жұмыс парағы.

Өсімдіктерді қорғау

Адам және табиғат

Суреттерге қара. Не бейнеленген? Сипатта. Табиғатқа жасалған

қамқорлықты бейнелейтін суретті (+) таңбасымен белгіле.

Қоршаған ортаға келтірілген зиянды бейнелейтін суретті (–)

таңбасымен белгіле.

1

2

3

4

5

6

3

1-тарау. Өсімдіктер. 1-сабақ. Өсімдік әлемін қалай сақтауға болады?

2-жұмыс парағы.

Шөптесін өсімдіктер

Сәйкестендір

Гүлдер мен шөптердің суреттерін олардың сипаттамаларымен

сәйкестендір. Оларды боя.

Кәдімгі түймешетен

Сабағы тік шөптесін өсімдік. Шеті тілімделген,

сопақша келген жапырақтары бар. Иісі өткір.

Гүлдері сары түсті, майда, кішкене шарларға

ұқсас. Шілде-тамыз айларында гүлдейді.

Жұпаргүл

Шөптесін өсімдік. Жапырақтары ұзынша келген,

үстіңгі беті қатпарлы. Сабағында қызғылт, ақшыл

көк немесе ақ түсті көптеген гүлдері орналасқан.

Жұпаргүлден хош иісті эфир майы алынады.

Жыланқияқ

Биіктігі 20 – 40 см болатын көпжылдық өсімдік.

Далалық және тастақты жерлерде өседі. Ұзын,

созылыңқы және жиектері иілген көкшіл немесе

күлгін түсті гүлдері бар. Сәуір-мамыр айларында

гүлдейді.

Өз өлкеңде өсетін өсімдіктердің біреуін сипатта

4

1-тарау. Өсімдіктер. 1-сабақ. Өсімдік әлемін қалай сақтауға болады?

3-жұмыс парағы.

Өсімдіктің сабағы қандай

қызмет атқарады?

Раушан және түймедақ гүлдері

Сыныптағы зерттеу жұмысындағыдай эксперимент жасап көр.

Ол үшін раушан мен түймедақ гүлдерін пайдалан. Қандай нәтиже

алынды? Суретін сал.

ТҮЙМЕДАҚ

РАУШАН

Дұрыс – дұрыс емес

Дұрыс жауаптың тұсына 3 белгісін, дұрыс емес жауаптың тұсына

Х белгісін қойып шық.

Сабақ өсімдікті топыраққа бекітеді.

Сабақ өсімдік пен оның бөліктерін ұстап тұрады.

Өсімдіктің сабағы топырақтан суды сіңіреді.

Сабақ тамырдағы суды өсімдіктің басқа бөліктеріне өткізеді.

1

-тарау. Өсімдіктер. 2-сабақ. Өсімдік бөліктері қандай қызмет атқарады?

5

4-жұмыс парағы.

Өсімдіктің тамыры қандай

қызмет атқарады?

Тамырлар

Өзің білетін екі өсімдік тамырының суретін сал.

Не жетіспейді?

Өсімдіктің суретін аяқта. Қай бөлігі

салынбай қалды?

Оның атқаратын қызметін жаз.

6

1-тарау. Өсімдіктер. 2-сабақ. Өсімдік бөліктері қандай қызмет атқарады?

5-жұмыс парағы. Өсімдіктерге күтім жасау

Тәжірибе

Сен сыныпта тәжірибе жасадың. Үш күннен кейін дәндер қалай

өзгерді? Әрқайсысының суретін берілген жиектемелерге сал.

жылы орын

тоңазытқыш (салқын орын)

Ағаш

Ағаштың сыртқы көрінісіне қарап, жыл мезгілін анықта.

Астына мезгіл атауын жазып, суреттерді боя.

1

-тарау. Өсімдіктер. 3-сабақ. Өсімдікке жыл бойы қалай күтім жасаймыз?

7

6-жұмыс парағы.

Нұсқаулық

Күтім жасау ерекшеліктері

Әр өсімдікті күтім жасау ерекшелігімен сәйкестендір. Бос

орындарға тиісті сөйлемдерді жаз. Боя.

Қазтамақ

Азалия

. Топырақ үнемі

ылғалды болып

тұруы қажет.

Кактус

1. Қарашірік пен құм

араласқан қара

топырақта жақсы

өседі.

2. Өсімдікке бөлме

температурасы

қолайлы. Оны тым

көп суаруға

1

1. Топырақтың

құрамында жуылған

құм болуы керек.

2. Күн көзі жақсы

түсетін жерге қою

қажет.

2

. Өсімдікті жылу

көзінен алысырақ

қою керек.

болмайды.

Қажетті сөйлемдер:

Күн сайын суару қажет. Айына бір-екі рет суару керек. Үш-төрт

күнде бір рет суару керек.

Топырақ күтімі

Топырақтың күтіміне байланысты сөздерді ✓ таңбасымен белгіле.

қопсыту

күреу

тыңайту

қар тоқтату қоректендіру

жинау

8

1-тарау. Өсімдіктер. 3-сабақ. Өсімдікке жыл бойы қалай күтім жасаймыз?

7-жұмыс парағы.

Өсімдіктерді қалай

топтастыруға болады?

Түрлі белгілері

Өсімдіктер қандай топтарға бөлінеді? Сызбадағы бос орындарды

толтыр.

а)

түрі бойынша

бұталар

ә)

суға қатысы бойынша

құрғақшылыққа төзімді

Кез келген өсімдіктің суретін салып, оны қандай топқа жатқызуға

болатынын жаз.

1

-тарау. Өсімдіктер. 4-сабақ. Өсімдік топтары

9

8-жұмыс парағы.

Ылғалсүйгіш және

құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер

Кестені толтыр

Суреттерде бейнеленген өсімдіктерді топтарға бөліп, олардың

атауларын кестеге жаз.

Ылғалсүйгіш

Құрғақшылыққа төзімді

жұпаргүл

қызылмия

сексеуіл

бақбақ

жиде

ақ тал

ши

майтамыр

10

1-тарау. Өсімдіктер. 4-сабақ. Өсімдік топтары

9-жұмыс парағы.

Суқойма мекендеушілері

Кесте

Оқулықтағы ақпаратты және сыныптағы зерттеу жұмысының

нәтижелерін пайдалана отырып, кестені толтыр.

Жануарлар

Қайда мекендейді?

Терісі қандай?

Құрбақалар

Балықтар

Тасбақалар

Аталған жануарлардың кез келгенінің суретін сал.

11

2-тарау. Жануарлар. 1-сабақ. Алуан түрлі жануарлар

10-жұмыс парағы.

мүшелері

Жануарлардың дене

Бос орындарды толтыр

Жазылмай қалған дене мүшелерінің атауларын жаз. Суреттерді боя.

мойын

бас

құйрық

дене

мойын

Құбылғы

Қолтырауын

дене

бас

мойын

жүзбеқанаттар

Мөңке

Құрбақа

бас

құйрық

аяқ

дене

.

12

2-тарау. Жануарлар. 1-сабақ. Алуан түрлі жануарлар

11-жұмыс парағы.

Жануарлардың көптүрлілігі

Жануарлардың топтары

Суреттің нөмірлерін кестенің сәйкес бөлігіне жаз.

саламандра

түрпі

жылан

колорадо қоңызы

қолтырауын

тырна

көгершін

барыс

қарлығаш

келес

құйрықты бақа

арқар

құмырсқа

сазан

ара

шортан

Сүтқоректілер

Құстар

Бауырымен жорғалаушылар

Қосмекенділер

Балықтар

Бунақденелілер

2

-тарау. Жануарлар. 2-сабақ. Жануарлар әлемінің көптүрлілігі

13

12-жұмыс парағы.

Бунақденелілерді тап

Тауып көр

«+» таңбасымен тек бунақденелілерді белгіле.

Қанша бунақденеліні таптың?

Жауабы:

бунақденелі.

14

2-тарау. Жануарлар. 2-сабақ. Жануарлар әлемінің көптүрлілігі

13-жұмыс парағы.

Жануарлардың көбеюі

Жануарларды топтастыр

Жұмыртқа салатын және уылдырық шашатын жануар суретіндегі

дөңгелекшені жасыл түспен, ал баласын тірі туатын жануар

суретіндегі дөңгелекшені көк түспен боя.

Жануарлардың атауларын кестеге жаз.

Жұмыртқа салатын және

Баласын тірі туатын

уылдырық шашатын

15

2-тарау. Жануарлар. 3-сабақ. Жануарлар қалай көбейеді?

14-жұмыс парағы.

Жұмбақтар

Шешіп көр!

Жұмбақтарды сурет-жауаптармен біріктір. Дұрыс жауап

нөмірлерін кестеге түсір. Суреттерді боя.

1

. Бар өмірін суда 2. Сақалы бар селтиген, 3. Бұл ғажайып

өткізген,

Мүйізі бар ербиген. неткен құс,

Қорқынышты бұл

жануар.

Үй жанында

жүретін

Кең далада

жүйткитін.

Жылжып жайлап су Қай жануар, айтшы Қауіп төнсе алайда,

астымен,

Жемтігін тез

қылғытар.

сен?

Басын жерге

төсейтін.

4.

5.

6.

7.

8.

Асықпайтын, саспайтын,

Адам көрсе, қашпайтын.

Үйшігі бар үстінде,

Қаттылығы тастай тым.

Жаз бойы бал жалап,

семіреді,

Қыс бойы ұйықтап, көз

іледі.

Жер бауырлап жылжиды,

Ұзын арқан жылтылдап.

Басып кетсең, байқамай,

Шағып алар ысылдап.

Пышақтай тісі бар,

Шабаққа тоймайды.

Ұзынша тұрқы бар,

Қай балық, тауып ал?

Жұмыртқа,

уылдырық салатын

Төлдейтін

Көкке шаншып құйрығын,

Келеді шауып жүйрігім.

16

2-тарау. Жануарлар. 3-сабақ. Жануарлар қалай көбейеді?

15-жұмыс парағы.

Жануарлардың тіршілік

ортасы

Жануарларды бөл

Жануарлардың тіршілік ортасын анықтап, кестенің сәйкес

ұяшықтарына атауларын жаз.

Су

Әуе – Жер беті

Жер асты

бүркіт

көртышқан

кит

қоян

шұбалшын

инелік

ит

медуза

жылқы

17

2-тарау. Жануарлар. 4-сабақ. Жануарлардың бейімделуі

16-жұмыс парағы. Менің сүйікті жануарым

Жануарды сипатта

Өзіңнің сүйікті жануарың туралы айт. Кестені толтыр.

Жануардың суретін сал.

Ол қайда тіршілік етеді?

Сыртқы бейнесі

қандай?

Жануардың аты

Жануарлардың қай

түріне жатады?

Ол туралы қандай

қызықты дерек білесің?

18

2-тарау. Жануарлар. 4-сабақ. Жануарлардың бейімделуі

17-жұмыс парағы.

Жануарлардың реңі

Кестені толтыр

Мына жануарлардың реңіне табиғи ортаның қандай түсі

сәйкес келеді?

Жануарлар

Керік

Табиғи ортаның түсі

Маймыл

Шегіртке

Торғай

Арыстан

Зерттеу нәтижелері

Зерттеу барысында қандай жануарлардың сыртқы реңін

қоршаған ортаның түсімен салыстырдың? Кестені толтыр.

Жануарлар

Табиғи ортаның

түсі

Бұл түс табиғатта

қайда кездеседі?

2

-тарау. Жануарлар. 5-сабақ. Жануарлардың тіршілік үшін күресі

19

18-жұмыс парағы. Қаңқа неден құралады?

Қаңқа бөліктері

Қаңқаның бөліктерін жаз.

Қажетті сөздер: бас сүйек, қабырғалар, омыртқа, қол сүйектері,

аяқ сүйектері, жамбас, төс сүйек.

Қаңқаның қызметі

Бос орынға қажетті сөздерді жаз.

________________________

бастың пішінін береді.

Төс сүйек, _________________________ және омыртқалар кеуде

қуысын құрайды.

Қол мен аяқты _________________________________________

мен _______________________________ құрайды.

Қажетті сөздер: қабырғалар, қол сүйектері, бас сүйек, аяқ

сүйектері.

20

3-тарау. Адам. 1-сабақ. Қаңқа құпиясы

19-жұмыс парағы.

Дене сымбаты

Дене сымбаты

Суреттерге назар аудар. Қай суреттегі баланың дене сымбаты

дұрыс жетіледі деп ойлайсың? Сол суретті боя.

1

3

6

2

4

5

3

-тарау. Адам. 1-сабақ. Қаңқа құпиясы

21

20-жұмыс парағы.

Бұлшық еттердің жұмысы

Жаттығу

Сөз тіркестерін оқы. Оларды сәйкес суреттермен қос.

2

3

1

а) арқасын тіктейді;

ә) еңкейеді;

б) шынтағын бүгеді;

в) аяғының ұшымен тұрады;

г) тізесін бүгеді;

ғ) иіледі.

4

5

6

22

3-тарау. Адам. 2-сабақ. Қозғалыс сыры

21-жұмыс парағы.

Қозғалыстағы бұлшық

еттер

Қозғалыс

Бос орындарды толтыр.

Бізге дене қимылдарын жасауға

көмектеседі.

Олар

бекітілген. Бұлшық еттеріміз жұмыс

. Олар және жуан болады.

істегенде

Денемізді бос ұстағанда бұлшық еттер

және жіңішке

болады. Осылайша олар адам денесін

көмектеседі.

Қажетті сөздер: қозғалтуға, босаңсиды, жиырылады, қысқа,

бұлшық еттер, сүйектерге.

Бұлшық еттер қалай жұмыс істейді?

Сөйлемнің бөліктерін құрастыра отырып, дұрыс жауабын тап.

демалады

Бұлшық еттер жиырылады

Бұлшық еттер босаңсиды

жұмыс істейді

қысқарады

ұзарады

Төртіншісі артық

Сөздерді тауып, оларды жаз. Артығын сызып таста.

БҰЛЕТШЫҚ

БАСЙЕКСҮ

ОҚАМЫРТ

БЫРҚАҒА

23

3-тарау. Адам. 2-сабақ. Қозғалыс сыры

22-жұмыс парағы.

Тістің түрлері

Неліктен тістер әртүрлі болады?

Тістің атауларын олардың орнымен және атқаратын

қызметімен сәйкестендір.

Тамақты бөлшектейді

әрі ұсақтайды.

КҮРЕК ТІСТЕР

ИТ ТІСТЕР

Тамақты тістеп

үзеді.

Тамақты

шайнайды әрі

майдалайды.

АЗУ ТІСТЕР

Тіс күтімі

Тісті күтуге арналған өз ережеңді құрастыр.

1. ________________________________________________

2. ________________________________________________

3. ________________________________________________

4. ________________________________________________

24

3-тарау. Адам. 3-сабақ. Денеге қалай күтім жасаймыз?

23-жұмыс парағы.

Тазалықты сақтау қажет

Қолдарыңды жуыңдар!

Сөйлемдерді оқы. Достарыңа қандай жағдайларда қол жууға

кеңес берер едің? Астын сыз.

• Кітап оқу алдында;

• мектепке барғанға дейін;

• мектептен келгеннен кейін;

• мысықпен ойнағаннан кейін;

• тамақ ішер алдында;

• серуенге шығар алдында.

Жеке ме, ортақ па?

Отбасының әрбір мүшесінде қандай заттар болуы тиіс?

Суреттердің ішінен жеке пайдалануға арналған заттарды белгіле.

3

-тарау. Адам. 3-сабақ. Денеге қалай күтім жасаймыз?

25

24-жұмыс парағы.

Ауаның қасиеттері

Жасырынған сөздер

Шатасқан әріптерді орнына қойып, сөздерді тап. «Жердің ауа

қабаты» тақырыбына қатысты сөздерді белгіле.

ТСҮ _______________________________________________________

ШЕМЛӨ ____________________________________________________

CИІ ________________________________________________________

КӨЛМЕ_____________________________________________________

ДМӘ ______________________________________________________

ЛЫҚАУЫР __________________________________________________

ДЫҚҚАЛЫҢ ________________________________________________

Өзің белгілеген сөздердің көмегімен ауаның қасиеттерін сипатта.

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

26

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 1-сабақ. Жердің ауа қабаты

25-жұмыс парағы.

Бізді қоршаған ауа

Зерттеу нәтижесі

Сыныпта жүргізілген зерттеу нәтижесі қандай болды?

Суретті толықтыр.

Экспериментті таңда

Ауаның бізді қоршап тұратынын түсіну үшін зерттеу кезінде сен не

істедің? Сәйкес келетін суреттерді боя.

1

4

2

5

3

6

27

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 1-сабақ. Жердің ауа қабаты

26-жұмыс парағы.

Ауа және оның қасиеттері

Ауа қабаты

Ауаның жылуды нашар өткізетін қасиеті бейнеленген суреттерді

боя.

1

2

5

3

6

4

Жұмбақ

Ауаның қасиеттерін пайдаланып, жұмбақ құрастыр.

28

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 2-сабақ. Ауа толы айнала

27-жұмыс парағы.

Абайла, ыстық!

Затты таңда

Негеш пен Эврикаға ыдысты оттан алуға көмектес. Қолыңды

күйдірмей, ыдысты оттан алу үшін қандай заттарды пайдаланар

едің? Оларды белгіле. Суретті боя.

киіз

полиэтилен

қалта

қолғап

ылғал сүлгі

газет

29

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 2-сабақ. Ауа толы айнала

28-жұмыс парағы.

Өте таза

Дұрысын таңда

Суреттерге қара. Су көздерінің атауларын жаз. Өте таза табиғи су

көзінің атауын қорша. Таза суды сипаттайтын сөздерді белгіле.

ИІСІ ЖОҚ

ТҰНЫҚ ЕМЕС

ТҰЗДЫ

ДӘМІ ЖОҚ

МӨЛДІР

САРЫ

ТҮССІЗ

АЩЫ

ҚҰМДЫ

ТАСТЫ

30

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 3-сабақ. Су. Ол қандай екен?

29-жұмыс парағы.

Су – табиғат кереметі

Судың қасиеті

Суреттерде судың қасиетін зерттеу жолдары көрсетілген.

Төмендегі сөйлемдер қай суретке сәйкес келетінін анықта және

жаз. Бос орында қандай зерттеу жұмысы болуы керек еді? Суретін

сал.

1. Су өзі құйылған ыдыстың пішінін қабылдайды.

2. Су дегеніміз – мөлдір сұйықтық.

3. Судың дәмі болмайды.

қант

1

2

3

4

-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 3-сабақ. Су. Ол қандай екен?

31

30-жұмыс парағы. Мұзда қалған өсімдіктер

Мұз құрсауында

Жемістер мен гүлдер мұз құрсауына түсіп қалды. Өсімдіктерге

сенің көмегің керек. Оларды мұз құрсауынан құтқару жолын жаз.

Суреттерді боя.

Мұз

Дұрыс жауаптарды 3 таңбасымен белгіле.

Мұз суға қарағанда көп орын алады.

Күн жылығанда мұз пайда болады.

Мұз судан ауыр.

Мұзтаулардың үлкен бөлігі су астында болады.

Мұздықтарда ащы су қатады.

Мұз дегеніміз – судың қатты күйі.

32

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 4-сабақ. Судың түрлі күйі

31-жұмыс парағы.

«Сиқыршы» су

Судың түрлі күйлері

«СУ» сөзін түрлі түсті нұсқарлар арқылы суреттермен қос:

қызыл нұсқармен – судың қатты күйін;

жасыл нұсқармен – судың сұйық күйін;

көк нұсқармен – судың бу күйін.

шәйнектен шыққан бу

тұман

жаңбыр

шық

қар

мұзтау

қырау

СУ

гейзер

33

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 4-сабақ. Судың түрлі күйі

32-жұмыс парағы.

Табиғат ресурстары

Анықта

Суреттерге қара. Атауларын жаз. Қайсысы табиғат ресурсына

жатады? Тек соларды боя.

34

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 5-сабақ. Табиғат ресурстары

33-жұмыс парағы.

Адам қолымен жасалған

ресурстар

Бізге киім қалай келеді?

Суреттерді сәйкес сөйлемдермен біріктір.

1

2

3

4

5

А) Қойдың Ә) Жүннен

Б) Мата

тоқиды.

В) Тігінші

Г) Дайын

жүнін

жіп иіреді.

киімді пішеді. күртеше.

қырқады.

Неден жасалған?

Суреттің сәйкес жұптарын біріктір.

4

-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 5-сабақ. Табиғат ресурстары

35

34-жұмыс парағы.

Жер байлығы

Байлық көздері

Табиғат ресурстарын сәйкес ресурс көздерімен байланыстыр.

ауа

жануарлар

су

РЕСУРС

КӨЗДЕРІ

өсімдіктер

жер

36

4-тарау. Заттар және олардың қасиеттері. 6-сабақ. Табиғат ресурсының көздері

35-жұмыс парағы.

Күннің пайдасы

Күннің қандай пайдасы бар?

Негеш Күн сәулесінің пайдасы туралы жазды. Артық сөз тіркесін

сызып таста.

Жалғастыр

Сөйлемдерді толықтырып жаз.

Күн дегеніміз – бұл сарғыш

Күн адамдарға жылу және

Күн көзінің астында ұзақ жүруге болмайды, себебі

береді.

5

-тарау. Жер және ғарыш. 1-сабақ. Жер мен Күн

37

36-жұмыс парағы.

Жұлдыз және ғаламшар

Сөзді тап

Филвордта жасырылған сөздерді тап. Оларды түрлі түсті

қарындаштармен боя.

Көмекші сөздер:

Күн, Жер, жұлдыз,

жылу, жарық, күю.

К А А А Ж Е Р К В

Ү В

Н Ж Ұ Л Д Ы З Ю В

В А А А З О В

В

В

В Л А Ү В

І

В

В К У Н Д С В К В

В А А Р Ж А Р Ы Қ

Ж Ы Л У А А А А В

Күнсіз өмір

Күн жойылып кетсе, біздің ғаламшарымыздағы тіршілік қандай

болар еді? Суретін салып көр.

38

5-тарау. Жер және ғарыш. 1-сабақ. Жер мен Күн

37-жұмыс парағы.

Жер серігі

Сызба

Сызбадағы Жер мен Айды анықтап, атауларын жаз. Боя.

Айды сипаттап жаз.

5

-тарау. Жер және ғарыш. 2-сабақ. Ай – Жердің табиғи серігі

39

38-жұмыс парағы. Кел, ойнайық!

Айқыш пен дөңгелек

Берілген тұжырымдар дұрыс болса, Х белгісін, дұрыс емес болса,

О белгісін сәйкес дөңгелекшелерге қой. Сенде қандай белгі көбірек

болды?

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Айда ауа қабаты бар.

Жер өз осінен айнала қозғалады.

Жер – Айдың табиғи серігі.

Күн Айдан кішірек.

Ай Жер ғаламшарынан кішірек.

Жер Айды айнала қозғалады.

40

5-тарау. Жер және ғарыш. 2-сабақ. Ай – Жердің табиғи серігі

39-жұмыс парағы.

Ғаламшарлардың орны

қайда?

Күн жүйесінің ғаламшарлары

Жұлдыз бен ғаламшарлардың атауларын жаз.

Қажетті сөздер:

Юпитер, Шолпан, Жер, Марс, Нептун, Күн,

Сатурн, Меркурий, Уран.

41

5-тарау. Жер және ғарыш. 3-сабақ. Ғаламшарлар қалай орналасқан?

40-жұмыс парағы.

Сөзжұмбақ

Ғаламшарлар қандай?

Сөзжұмбақты шеш.

3

4

8

7

1

Ғ А Л А М Ш А Р

2 5 6

Тігінен:

1. Жерді қоршаған бүкіл әлем.

2. Жердің табиғи серігі.

3. Зерттеуші.

4. Күн жүйесінің жетінші ғаламшары.

5. Күн жүйесінің төртінші ғаламшары.

6. Күн жүйесінің екінші ғаламшары.

7. Күн жүйесінің алтыншы ғаламшары.

8. Тіршілік белгілері бар ғаламшар.

42

5-тарау. Жер және ғарыш. 3-сабақ. Ғаламшарлар қалай орналасқан?

41-жұмыс парағы.

Ғаламшарлардың топтары

Ғаламшарларды ажырат

Ғаламшарларды екі топқа бөл. Атауларын жаз.

Ғаламшарлар

Жер тобы ғаламшарлары:

Алып ғаламшарлар:

Ең кіші ғаламшардың атауын қызыл түспен, ең үлкен ғаламшардың

атауын көк түспен қорша.

Ұқсастықтары мен айырмашылықтары

Ғаламшарлардың топтарын салыстыр.

Жер тобы

ғаламшарлары

Алып ғаламшарлар

43

5-тарау. Жер және ғарыш. 4-сабақ. Алуан түрлі ғаламшарлар

42-жұмыс парағы.

сипаттамалары

Сәйкестігін тап

Ғаламшарлардың

Ғаламшар атауын сәйкес сипаттамасымен қос.

1.

Тіршілік белгілері бар

Сатурн

ғаламшар.

2.

Күн жүйесіндегі ең үлкен

Шолпан

ғаламшар.

3.

Жарқырауық сақиналары

бар ғаламшар.

Юпитер

4.

5.

Ең жеңіл ғаламшар.

Таңғы «жарық жұлдыз»

атанған ғаламшар.

Жер

6.

«Қызыл» ғаламшар.

Меркурий

Марс

7.

ғаламшар.

Нептунның сыңары атанған

Нептун

Уран

8.

Күннен ең қашықта

орналасқан ғаламшар.

44

5-тарау. Жер және ғарыш. 4-сабақ. Алуан түрлі ғаламшарлар

43-жұмыс парағы.

Уақыт

Ойлан, тап!

Жазылмай қалған уақыт өлшем бірліктерін жаз.

жыл

апта

тәулік

минут

Дөңгелектердің ішіндегі сөздерді қолдана отырып, сөйлемдер

құрастыр.

5

-тарау. Жер және ғарыш. 5-сабақ. Уақытты қалай өлшейміз?

45

44-жұмыс парағы.

Қайсысы жылдам?

Қайсысы жылдам, қайсысы баяу қозғалады?

Суреттерге назар аудар. Жануарлардың атауларын жаз.

Жылдам қозғала алмайтын жануарларды боя. Ең жылдам жүгіретін

жануар суретін қызыл түспен қорша.

Шатасқан әріптер

Шатасқан әріптердің орнын дұрыс тауып оқысаң, бір құс туралы

мәлімет аласың.

Қрыан – ең жлымда тынұша ұқс.

46

6-тарау. Күш және қозғалыс. 1-сабақ. Жылдамдықты қалай өлшейміз?

45-жұмыс парағы.

Жылдамдық

Дұрысын тап!

Кірпі, қабылан, жылқы, тасбақа бірдей қашықтықты әртүрлі

жылдамдықпен жүріп өтті. Әрқайсысы қандай уақыт жұмсады?

Дұрыс тұжырымдар шығатындай етіп, бос орындарға

жануарлардың атауларын жаз.

арақашықтықты 90 минутта жүріп өтті.

арақашықтықты 30 минутта жүріп өтті.

арақашықтықты 10 минутта жүріп өтті.

арақашықтықты 5 минутта жүріп өтті.

–

–

ең жылдам жүгіретін жануар.

ең баяу қозғалатын жануар.

Диаграмма

Диаграмма ұлудың, қабыланның, жылқының, сарышұнақтың

жылдамдықтарын көрсетеді. Ең биік бағанға ең жылдам жануар

орналасады. Ол қайсысы? Қалғандарына қандай бағандар сәйкес

келеді? Бағандардың астына аттарын жаз.

Жануарлардың жылдамдығы

47

6-тарау. Күш және қозғалыс. 1-сабақ. Жылдамдықты қалай өлшейміз?

46-жұмыс парағы.

Күштің әсері

Итеру-тарту

Суретке мұқият қара. Ересектер мен балалар не істеп жүр?

Заттарды итеру арқылы қозғалтып жүргендерді қорша.

Ал заттарды тарту арқылы қозғалтып жүргендерді боя.

Траекторияның өзгеруі

Сыныпта өзің жасаған зерттеу жұмысының кезеңдерін еске

түсір. Сызғыштың суретін аяқтап сал. Қозғалыс траекторияларын

салыстыр. Нәтижелерін жаз.

48

6-тарау. Күш және қозғалыс. 2-сабақ. Күшті қалай өлшейміз?

47-жұмыс парағы.

Күшті зерттеп көрейік

Күштердің әсері

Берілген сөз тіркестеріне қандай іс-әрекеттер сәйкес келеді?

Оларды сызықпен қос. Өзің қандай мысал келтіресің? Суретін сал,

әрекет нәтижесімен сәйкестендір.

пішінінің өзгеруі

бағытының өзгеруі

жылдамдығының өзгеруі

мөлшерінің өзгеруі

49

6-тарау. Күш және қозғалыс. 2-сабақ. Күшті қалай өлшейміз?

48-жұмыс парағы.

Өлшеу құралдарын тап

Анықта

Заттардың массасын өлшейтін құралдардың жанына «3» белгісін

қой.

50

6-тарау. Күш және қозғалыс. 3-сабақ. Массаны қалай өлшейміз?

49-жұмыс парағы. Таразы кімдерге қажет?

Мамандықтар

Қай маманға таразы қажет болады? Сол суреттерді боя.

2

1

3

4

6

5

7

8

51

6-тарау. Күш және қозғалыс. 3-сабақ. Массаны қалай өлшейміз?

50-жұмыс парағы.

Мөлдір ме, әлде мөлдір

емес пе?

Су және сүт

Суреттерді астындағы жазуларына сәйкес боя. Түтікшенің суретін сал.

Екі стақанда да түтікшелер анық көріне ме? Неліктен? Себебін жаз.

су

сүт

Заттарды топтастыр

Зерттеу жұмысын есіңе түсір. Кестеге сыныптағы

мөлдір және мөлдір емес заттардың аттарын жаз.

Мөлдір

Мөлдір емес

52

7-тарау. Табиғат физикасы. 1-сабақ. Қандай денелер жарық өткізеді?

51-жұмыс парағы. Жарықты өткізеді – жарықты

өткізбейді

Анықта

Жарықты өткізетін заттардың аты жазылған жолақтарды

сары түспен, ал жарықты өткізбейтін заттардың аты жазылған

жолақтарды қызыл түспен боя.

бос аквариум

cу құйылған пластикалық бөтелке

қоңырау

cаздан жасалған құмыра

қызанақ шырыны құйылған бөтелке

жолдорба

алма

бос шыны құты

полиэтилен қолшатыр

полиэтилен қалта

хрустальдан жасалған құмыра

теледидар

7

-тарау. Табиғат физикасы. 1-сабақ. Қандай денелер жарық өткізеді?

53

52-жұмыс парағы.

Мөлдір денелер

Ғажайып үйшіктер

Үш аң өздеріне үйшік тұрғызыпты. Құндыз үйін мұздан, аю ағаштан,

қоян шыныдан салыпты. Сұрақтарға жауап бер:

1. Қай аңның үйшігі жарығырақ?

2. Қай аңның үйшігінің қабырғалары жарықты жақсы өткізеді?

3. Қай аңның үйшігінде жасырынуға болады?

4. Қай аңның үйшігінен маңайдағы заттар анық көрінеді?

Заттар мен материалдар

Мөлдір заттар қандай материалдардан жасалған? Кестедегі

бос орындарды толтыр. Мөлдір заттардың аттарын жаз.

Мөлдір немесе

мөлдір емес

Зат

Материал

ағаш ат

шыны

мөлдір

пластмасса текше

металл шар

полиэтилен

54

7-тарау. Табиғат физикасы. 2-сабақ. Мөлдір денелер мен материалдар

53-жұмыс парағы.

Дыбыстардың қандай

түрлері бар?

Сурет сал

Бәсең дыбыс шығаратын заттың суретін сал.

Қатты дыбыс шығаратын заттың суретін сал.

7

-тарау. Табиғат физикасы. 3-сабақ. Дыбыстар қандай болады?

55

54-жұмыс парағы.

Ғимараттар

Анықта

Қатты дыбыстар естілетін ғимараттарды қызыл түспен қорша.

Тыныштық сақтауды қажет ететін ғимараттарды көк сызықпен қорша.

Стадион

Аурухана

Театр

Мұражай

Өнер студиясы

Ойын-сауық орталығы

56

7-тарау. Табиғат физикасы. 3-сабақ. Дыбыстар қандай болады?

55-жұмыс парағы.

Шейкер

Шейкер жаса

1.

2.

Екі пластикалық бөтелке ал. Оларды безендір.

Бірінші бөтелкені жартысына дейін, ал екіншісін аузына дейін

бұршақпен толтыр.

3.

Бөтелкелерді кезекпен шайқа.

Қатты дыбыс шығаратын бөтелкені қоршап сыз.

57

7-тарау. Табиғат физикасы. 4-сабақ. Дыбысты қалай қаттырақ шығаруға болады?

56-жұмыс парағы.

Дыбысты қалай қаттырақ

шығаруға болады?

Суреттерді нөмірле

Әрбір бағандағы суретті дыбыстың қаттылығына байланысты 1-ден

3-ке дейін нөмірле:

1 – бәсең дыбыс; 2 – қаттырақ дыбыс; 3 – қатты дыбыс.

58

7-тарау. Табиғат физикасы. 4-сабақ. Дыбысты қалай қаттырақ шығаруға болады?

57-жұмыс парағы.

Жануарлар қалай

дыбыстайды?

Қайсысы қалай дыбыстайды?

Жануарлардың суретін олардың шығаратын дыбыстарымен

сәйкестендір.

ЫРЫЛДАЙДЫ

МИЯУЛАЙДЫ

ЫСҚЫРАДЫ

7

-тарау. Табиғат физикасы. 5-сабақ. Жануарлар қалай дыбыстайды?

59

58-жұмыс парағы.

Әртүрлі температура

Анықта

Суреттерді сәйкес температура көрсеткіштерімен біріктір.

Оларды боя.

–

15°С

+25°С

100°С

36,6°С

37,9°С

+

7°С

60

7-тарау. Табиғат физикасы. 6-сабақ. Температураны қалай өлшейміз?

59-жұмыс парағы.

Термометрлер

Ауаның температурасын анықта

Әр термометрдегі температура көрсеткішін жаз.

Термометрлер

Температура көрсеткішіне сәйкес термометр бағанын қызыл

түспен боя.

+ 10 градус

– 15 градус

0 градус

61

7-тарау. Табиғат физикасы. 6-сабақ. Температураны қалай өлшейміз?

60-жұмыс парағы.

Магниттерді қолдану

Адамдар магнитті қайда қолданады?

Адам өмірінде магниттің қолданысын көрсететін суреттерді ғана

боя және сол салалардың атын жаз.

МАГНИТ

ҚОЛДАНЫЛАТЫН

САЛАЛАР

62

7-тарау. Табиғат физикасы. 7-сабақ. Магнит не үшін керек?

61-жұмыс парағы.

Ойынға арналған сұрақтар

Ойынның сұрақтары

«Оқулық беттеріне шолу» ойынына арнап сұрақтар дайында және

оларды жаз.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Оқулық беттеріне шолу

63

62-жұмыс парағы.

Сұрақ – жауап

Сұрақ құрастыр

Дайын жауаптарға сәйкес сұрақтар құрастырып жаз.

(Сүтқоректілер)

(Юпитер)

(Табиғат ресурстары)

(Мөлдір)

(Жапырақ)

64

Оқулық беттеріне шолу