Тақырыбы: «Жат әрекеттен сақтан!»

Мектеп:  Шымкент қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Уақыты: 11.02.2025 ж.

Тәрбиеші: Қалдыбаева А.Т.

«Өркен» тобы

Қатысқан оқушылар саны: 27

Қатыспағандар:

Мақсаты: 

Балаларды жақсы мен жаманды ажырата және өмірде қолдана білуге үйрету; жaқсы мен жаман туралы түсінік беру; жақсы мен жаманды салыстыра білу іскерліктерін дамыту; жақсы істер мен әрекеттер жасауға тәрбиелеу.

Көрнекілігі

сюжетті суреттер, мақал-мәтел, нақыл сөздер.

Тәрбие сағатында қамтылатын білім беру құндылықтары

• Құрмет;

• Адалдық

• Ашықтық

• Отан сүйгіштік және жауапкершілік

Құндылықтар

• Тарихтың, мәдениет пен тілдің ортақтығы;

• Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы

• «Skillfolio» курсынан  алынған тәжірибені қолдану

Ресурстар

Интернет ресурстары, слайдтар, бейнежазбалар,

Жоспар

Уақытты жоспарлау

Тәрбие сағаты барысы

Басталуы:

Жаңа білім: 

"Жат әрекеттер" - бұл адамның қалыпты өмір сүруіне, денсаулығына, қауіпсіздігіне, құқықтарына және мүдделеріне зиян келтіретін кез келген әрекеттер. Олар әртүрлі формада болуы мүмкін:

* Физикалық зорлық-зомбылық: Соққы, итеру, шабуыл, қару қолдану және т.б.

* Психологиялық зорлық-зомбылық: Қорқыту, бопсалау, кемсіту, қорлау, эмоционалды манипуляция және т.б.

* Кибербуллинг: Интернетте қорлау, қорқыту, кемсіту, жеке мәліметтерді тарату және т.б.

Жат әрекеттер кез келген жерде болуы мүмкін: үйде, мектепте, жұмыста, көшеде, интернетте және т.б. Олар кез келген адамға бағытталуы мүмкін: балаларға, әйелдерге, ерлерге, қарттарға және т.б.

Жат әрекеттерден сақтану үшін:

* Өз құқықтарыңызды біліңіз.

* Сенімді адамдармен (отбасы мүшелері, достар, мұғалімдер, психологтар) байланыста болыңыз.

* Өзіңізді қорғау дағдыларын үйреніңіз.

* Қауіпті жағдайлардан аулақ болыңыз.

Топтық жұмыс (20 минут):

Оқушыларды 3-4 топқа бөлу. Әр топқа ситуациялық жағдайлар жазылған карточкалар беру.

* Белгісіз адам сені көлікке отырғызуға тырысады.

* Сен қараңғы көшеде жалғыз келе жатырсың.

* Интернетте белгісіз адам сенен жеке мәліметтеріңді сұрайды.

* Сені біреу ұрғысы келеді.

Топтар жағдайларды талқылап, қауіпті жағдайлардан шығу жолдарын ұсыну.Топтардың өз шешімдерін таныстыруы.

Адамның бойындағы жат әрекеттер әлеуметтік нормаларға, моральдық құндылықтарға және заңға қайшы келетін әрекеттер. Олар адамның өзіне, сондай-ақ қоғамға зиян келтіруі мүмкін.

Жат әрекеттердің түрлері:

* Девиантты мінез-құлық:

Бұл әлеуметтік нормаларға сәйкес келмейтін мінез-құлық. Оған агрессия, вандализм, алкогольдік және есірткілік тәуелділік, суицидтік әрекеттер және т.б. жатады.

* Делинквентті мінез-құлық:

Бұл заң бұзушылыққа әкелетін мінез-құлық. Оған ұрлық, тонау, бұзақылық және т.б. жатады.

Қылмыстық мінез-құлық:

Бұл ауыр заң бұзушылықтарға әкелетін мінез-құлық. Оған кісі өлтіру, зорлау, террорлық әрекеттер және т.б. жатады.

Адамгершілікке жат мінез-құлық:

* Мақтаншақтық, өзімшілдік, сараңдық, ашкөздік және т.б.

Жат әрекеттердің себептері:

* Әлеуметтік-экономикалық жағдайлар.

* Отбасылық тәрбиедегі кемшіліктер.

* Психологиялық проблемалар.

* Құрдастарының әсері.

* Бұқаралық ақпарат құралдарының әсері

Жат әрекеттердің алдын алу:

* Отбасында дұрыс тәрбие беру.

* Мектепте және қоғамда жастарға дұрыс бағыт-бағдар беру.

* Әлеуметтік-экономикалық жағдайларды жақсарту.

* Психологиялық көмек көрсету.

* Заң үстемдігін қамтамасыз ету.

Адамның бойындағы жат әрекеттерге қарсы күресу - бұл қоғамның әрбір мүшесінің міндеті.

«Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен»- деп дана халқымыз бекер айтпаған. «Жақсымен жүрсең жетерсің мұратқа, жаманмен жүрсең қаларсың ұятқа»-демекші жаман адам болу оңай. Адамзат жаман болып туылмайды, жаман іс-әрекеттері арқылы қоғамға зиянын тигізу арқылы, жаман қылықтары мен санасын төмен, жағымсыз тұстары мен жаман адам қалпын қалыптастырады

Әрбір адам бір жағынан ерекше. Оны бұлай ететін не? Бұл оның сыртқы келбетінің ерекшеліктері және, әрине, мінезінің ерекшеліктері. 

Адамның жағымды қасиеттері:

Олардың саны өте көп, тіпті сіз елестеткеннен де көп. Олардың кейбіреулері адамдармен араласуға көмектеседі, басқалары жақсы жұмыс істеуге мүмкіндік береді, ал кедергілерді елемей, мақсаттарымызға жетуге мүмкіндік беретіндері бар. Әрине, біз олардың барлығын тізбе алмаймыз, бірақ олардың негізгілері:мейірімділік. Бұл әлемде жақсы адамдар бар, бірақ, өкінішке орай, олар жиі кездесе бермейді.

Мейірімділік әрқайсымыздың бойымызда. Мәселе мынада, өмірдің ессіз қарқыны әрқашан оны көрсетуге мүмкіндік бермейді. Қазіргі адам- Эгоцентристік, өз мақсаттарына бағытталған. Сіз өзіңізден жақсы және жақсы нәрсені табуыңыз керек, оны дамытуыңыз керек, оның басқа адамдарда пайда болуына көмектесуіңіз керек;

• Көңілді болу. Ұлы классик бұл сапаны көрнекті деп атады. Неліктен бұл жақсы? Көңілді адамның айналасындағылардың көңілін көтеруге, қажетсіз ойлардан арылуға, өмірде дұрыс көңіл-күй орнатуға қабілетті екендігі. Бұл ерекше себептерсіз өмірден ләззат алатындар үшін жақсы, бірақ дәл солай;

• Мақсаттылық. Ол мақсатқа жетудегі табандылықтан көрінеді. Оның иелері өздерін бақытты санай алады;

• батылдық, батылдық, қайсарлық. Осы және басқа да ұқсас қасиеттер бізді шын мәнінде тәуелсіз етеді. Кейбір адамдарда қорқыныштың болмауы таңқаларлық. Иә, оны жеңу оңай емес;

• Зейінділік, эмпатияға қабілеттілік. Бұл да оң қасиеттер. Олардың иелері адамдармен оңай байланысады, өйткені олар өз проблемаларын бөлісе алады.

Адамның жағымсыз қасиеттері: 

Олар көп, олардан құтылу қиын, барлығында бар.

• ашу;

• жалқаулық;

• сараңдық;

• қызғаныш;

• қорқақтық;

• өз-өзіне сенімсіздік;

• шешімсіздік;

• агрессия;

• оқшаулау;

• ұялшақтық және т.б.

Қорытынды

5 минут

Әр оқушы «Еліне елеулі, халқына қалаулы» азамат болуын қалаймыз. Ал тәрбиені дұрыс не бұрыс қабылдау баланың тікелей өзіне байланысты. Кейбір балалар ғаламтордан керекті мағлұматтарды алудың орнына кері әсер тигізер ойындарға әуес. Сонымен қатар жастайынан дөрекі сөйлеу, темекі шегу сияқты жаман әдеттерге бой алдырулары көңілге кірбің ұялатады. Тоқсан ауыз сөздің, тобықтай түйініне келсек, қазақтың алтын асықтай ұл- қызлары «Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен» деген халық даналығын әрқашан бойға сіңіріп өткендерін қалар едік

Кері байланыс

Іс-шарадан алған әсерлірімен бөліседі.