2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Жаттығулар жинағы деңгейлік тапсырмалар

Материал туралы қысқаша түсінік

мұғалімдердің пайдалануына арналған

Бекматова Ботагөз Ескендірқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

12 Қазан 2018

1789

3 рет жүктелген

Қазақ тілі Жұмбақтар, жаңылтпаштар, әзілдер 5 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Қазақ тілі пәніне арналған деңгейлік тапсырмалар

5-сынып оқулығына қосымша әдістемелік құрал

Петропавл 2018ж

ББК 74.268.12 казС 92

Құрастырған: Бекматова Ботагөз Ескендірқызы №7 орта мектебі қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

С92 «Қазақ тілі пәніне арналған деңгейлік тапсырмалар» 5-сынып оқулығына қосымша әдістемелік құрал Петропавл қ. СҚ ПҚБА ҚДИ., 2011-72б.

Әдістемелік құралда оқушылардың қабілетіне, біліміне қарай топтарға жіктеп оқытатын деңгейлік тапсырмалар ұсынылған. Бұл құрал жалпы білім беретін мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдеріне арналған.

Пікір жазған: Ж.С. Құлыбекова М.Қозыбаев атындағы СҚМУ филология кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты

Н.Қ. Смағұлова М.Қозыбаев атындағы СҚМУ филология кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты

Солтүстік Қазақстан ПКБА ҚДИ баспагерлік-редакциялық кеңесінің ұсынысы бойынша шығарылады.

Алғы сөз Оқушының ойына, сезіміне сан алуан әдіс-тәсілдер арқылы әсер етіп, білімін жетілдіріп, жеке тұлғаның өзіндік идеясын, көзқарасын, сенімділігін, жауапкершілігін біртіндеп дамыту- бүгінгі күннің талабы. Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі мектептегі білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісін жаңа технологияландыру арқылы жүргізу міндетін қойып отыр. Соған байланысты қазіргі кезеңде әрбір мұғалім ізденіс үстінде. Мектептің педагогикалық құрылымының негізгі құндылығы оқушы десек, оған жеке тұлға ретінде қарау міндетіміз. Жаңа технологияларды жүзеге асыруда мұғалімнің белсенділігі, шығармашылық ізденісі, кәсіби деңгейінің жоғарылығы маңызды орын алмақ.Деңгейлік тапсырмалар оқушының тілін, ой-өрісін дамытып, сөздік қорын молайтуға мүмкіндік береді. Деңгейлік тапсырмалар әркімді мүмкіндігіне сай оқытып, әр түрлі топтағы оқушылардың ерекшелігі бойынша оқуға бейімдейді. Оқушылар әр түрлі деңгей бойынша берілген тапсырмаларды сатылай отырып үлкен қызығушылықпен орындайды. Жұмыстарының нәтижесін мұғалімнің көмегімен айқындайды. Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың жас ерекшелігі мен ақыл-ой деңгейі бойынша беріледі. Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясы әр оқушының қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне қарай оқытуды көздейді. Жоғары деңгейдегі бала өз қабілетін бекіте түссе, төменгі деңгейдегі сенімсіздіктен арылып, алға ұмтылатын белсенділігі артады. Тапсырмалардың жеңілден ауырға қарай, білгеннен білмегенге қарай жүзеге асыруда оқушының жауабы ұпай санымен есептеледі.Оқушының шығармашылық сатыға жету жолдары тек мұғалім арқылы емес, өзінің іс-әрекеті, ұмтылуы арқылы жүзеге асады. Рейтинг жүйесімен мониторинг жинақтап, оқушылардың білімі бағаланады.Оқушының жұмысын әділ бағалау сабаққа деген белсенділікті арттырады.Деңгейлеп оқыту арқылы оқушылардың бағыт-бағдарын анықтап, олардың дамуына және өзін-өзі тәрбиелей алатын жеке тұлға ретінде қалыптасуына жағдай жасайды.

Ана тілінің қызметі

І деңгей тапсырмасы

1.Сұрақтарға жауап жаз.

Ана тілі дегеніміз---------------------------------------------------------------------

Тілдің қызметі-------------------------------------------------------------------------

Қазақ тілі қандай тіл? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Мен қай тілді бірінші үйреніп, терең білуім керек?-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ІІ деңгей тапсырмасы

Тіл туралы айтылған мақалдарды аяқта.

Өнер алды- ...

Шебердің қолы ...

Шешеннің тілі ...

Тіл... жарады,

Тас жармаса, ... жарады.

Тіл ... өткір.

Бал тамған тілден,

... тамар. Керек сөздер: у, қызыл тіл, қылыштан, тас, бас, ортақ.

ІІІ деңгей тапсырмасы

1. Мына ана тіліміз туралы айтылған ұлы пікірлерді қалай түсінесің? 1) «Қазақстанның болашағы-қазақ тілінде» Н.Ә.Назарбаев

2) «Анамыздың ақ сүтімен бойымызға дарыған тілімізді ұмыту- бүкіл ата-бабамызды, тарихымызды ұмыту» Ғ.Мүсірепов

Эссе Тілсіз ұлт болмайды------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Мәтін

І деңгей тапсырмасы 1.Мына мәтінді оқып мазмұнда және тақырыбын қой. Жер-адамзаттың сарқылмас ырысы мен дәулеті.Жер-бабаларымыздың бізге қалдырған мұрасы. Жер тағдыры-ел тағдыры. Қазақ жерінің иесі- болашақ ұрпақ. Жер-бүгінгі тынысымыз, ертеңгі ырысымыз. Жер-ана-жомарт ана тер төккенге. 2. Сұрақтарға жауап жаз. 1) Мәтін дегеніміз не?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2) Мәтіннің қандай түрлері бар?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 3) Қалаған тақырыбыңа мәтін құра.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ІІ деңгей тапсырмасы

Тиін мен қасқыр ( мысал)Тиін бұтақтан-бұтаққа қарғып жүріп, ұйықтап жатқан қасқырдың үстіне құлайды. Қасқыр қарғып тұрып, оны жегісі келеді.Тиін жалынып:

Мені жеме, жібер,-дейді.

Жарайды жіберейін, бірақ сен маған айт,неліктен сендер әр уақытта шат болып, қуанып жүресіңдер?

Мені жіберіңіз, сонан соң айтайын, әйтпесе жүрегім дірілдеп, сөйлей алатын емеспін,-дейді. Қасқыр тиінді жібереді.Тиін ағаш басына шығып алып:

Сен қасқыр, ешкімге жақсылық жасамайсың, жамандық ойлап, өзгелерді ренжітіп жүресің. Сондықтан әрқашан көңілсіз жүресің.

Біз жақсылық жасаймыз, сол үшін әр уақытта шат, көңілді жүреміз,-депті.Тапсырмалар:

Мәтіндегі қай кейіпкер ұнады?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Мәтін қандай тақырыпқа жазылған? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Мәтіннің түрін (ғылыми мәтін, көркем әдебиет мәтіні немесе ауызекі сөйлеу мәтіні т.б.) анықта.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ІІІ деңгей тапсырмасы

Туған жерім тамашаО, алақай, туған жер!Жақсы-ау бақша, бауларың! Көзге ыстық көрінер, Сенің асқар тауларың.Туған жердің жырларынҚызғалдақтай терейік,Кең өлкенің қырларынЖүр, аралап келейік!Жүр, аралап келейік! М.Әлімбай

Эссе Менің туған жерім----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Лексика

Лексика мына тақырыптарды зерттейді:

жалпы қолданыстағы сөздер;

қолдану аясы шектеулі сөздер;

көркем әдебиетте жиі қолданылатын қанатты сөздер;

сөз мағыналары;

Олардың жіктелуін төмендегі кестеден көруге болады:

Жалпы қолданыстағы сөздер	Қолдану аясы шектеулі сөздер	Қанатты сөздер	Сөздің лексикалық мағыналары
Күнделікті өмірде қолданылатын сөздер: есік,ата-ана, бар,кел, отыз бес, жақсы, жаман т.б.	архаизм историзм неологизм диалект сөз термин сөз кәсіби сөз табу сөз кірме сөз эвфемизм дисфемизм	тұрақты сөз тіркесі идиомалық тіркес мақал-мәтел афоризм	1.сөздің тура мағынасы2. сөздің ауыспалы мағынасы3. сөздің көп мағыналығы4.омоним5.антоним6.синоним

І деңгей тапсырмасы1.Сөз тіркесінің құрамындағы сөздерді тура және ауыспалы мағынаны білдіруіне қарай топтап жаз.А.Жақсы сөз, жақсы адам, жақсы бала, жақсы атВ.Терең сай, терең білім, терең құдық, терең сезімС.Долы мінез, долы күш, долы жел, долы адамД.Әкемнің көзі, қазынаның көзі, терезенің көзі, бұлақтың көзіЕ.Ыстық күн, ыстық сезім, ыстық нан, көзіме ыстық

Тура мағыналы сөздер	Ауыспалы мағыналы сөздер

ІІ деңгей тапсырмасы

Мына сөздердің тура және ауыспалы мағыналарын тауып, басқа сөздермен байланыстырып, сөйлем құра.

Ақ,ат,сау, жаз, кілт, жан, терең, бөлме, аш, тамыр, бас, күрес, жан.

Қарамен жазылған сөздердің қандай мағына беріп тұрғанын айт.

Жақсы адам- елдің ырысы,Жақсы жер- жанның тынысыЕңбектің наны тәтті,Жалқаудың жаны тәтті.Мал қонысын іздейді,Ер туысын іздейді. ІІІ деңгей тапсырмасы 1.Қарамен жазылған сөздердің қайсысы тура мағынада, қайсысы ауыспалы мағынада қолданылғанын ажырат. Таң сарғайып келеді. Шығыстан жұмсақ салқын жел соғып тұр. Жау жағы бас көтеріп, жолдан шыға Серікбайлар жатқан жылғаға қарай беттеді. Қаптаған жау беті тағы да қайтарылды. Жоқ, бұл ойды мен өсірген емеспін.

2.Мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндір.1. Әдепті бала ата-анасын мақтатар. Әдепсіз бала ата-анасын қақсатар.

Отан үшін күрес-

Ерге тиген үлес.3. Ана тілің-қазынаң.4. Тіл-көңілдің кілті.5. Балапан ұяда не көрсе, Ұшқанда соны алады. Омоним

І деңгей тапсырмасы 1.Мына омоним сөздердің мағынасын ашып, сөйлем ойлап жаз. Үлгі: От- Отынға от қойдым. Қойлар от жерге келіп тоқтады. Малдар көк шөпте оттай бастады.Жаз---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ат-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ақ-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Сор---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Жұмбақтардың шешуін тап.

Бетін адам ашады,

Білім нұрын шашады. ( -------------)

Жаңылмастан жетеуі,

Кезек қызмет етеді. (--------------)

Гауһары жерге түссе, жарқ етеді. (------------)

Жұдырықтай қызыл шар-

Тілді үйірген шырын бал. (-----------)Шешуі: кітап, алма, аптаның жеті күні, найзағай

ІІ деңгей тапсырмасы1.Берілген мәтіннен омоним болатын сөздердің астын сыз. Жазда Жанат және Жанар жылғаның жағасында жарысып жүгіріп жүргенде, Жанаттың жарасын жаңғақ жырды. Жанат жылады.Жанардың жанары мөлдіреп, Жанатты жұбатты. Жанаттың жұбанғанына Жанардың жаны жайланды. Жақсы жолдастар жарасып, жарыса жөнелді.

2.Мына сөздердің мағынасын жаз. Жақ, ер, көш, жүз, бас, күрес,қол,бөле. Үлгі: Жақ- дене мүшесі, сүйек. Жақ- етістік, отты жағу.

ІІІ деңгей тапсырмасы

1.Мына мақал-мәтелдердің мағынасын айт.1) Әкең-асыл қазынаң, Аға-іні-асқар тауың. Ал, досың- әрі асқар тауың, әрі асыл қазынаң.2) Жақсы өз басынан көреді, Жаман жолдасынан көреді.3) Сау дене, азат ақыл, адал көңіл- Үшеуімен бақытты болады өмір.

2. Қарамен жазылған сөздердің мағынасын ашып, өз ойыңды жазбаша түсіндір.Ереуіл атқа ер салмай,Егеулі найза қолға алмайЕрлердің ісі бітер ме?... -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Синоним

І деңгей тапсырмасы

Төмендегі синоним сөздерді мағынасына қарай топтап жаз.

Ауру. Алыс. Ажар. Науқас.Дәу. Кесел. Келбет.Үлкен. Ауқат. Қашық. Тамақ. Шалғай.

Берілген сөздерден синонимдік қатарлар жаса.

Орын, ауыр, әдемі, жаман, бала, үй.

ІІ деңгей тапсырмасы1.Мына сөздерді қандай сөздермен ауыстырып айтуға болады?Жайдары-Көрікті-Жомарт-Көлемді-Биік-Шебер-Білімді-Жуас-

«Ағайын тату болса, ат көп,

Абысын тату болса, ас көп»,-деген мақал бойынша:

ағайын, абысын сөздердің мағыналарын табу;

тату,көп сөзінің синонимін табу;

ат, ас сөздері қолданылуына қарай басқа қандай мағыналар беретінін мысалмен сипаттау;

ІІІ деңгей тапсырмасы1.Сөйлемдердегі қарамен жазылған сөздер қандай мағынада тұрғанын айырыңдаршы! Қап,мына баланың ісін-ай! Орта қап қара қиды Қаражан көтеріп әкелді. Шыңғыс Шоқанның ит қапқан қолын қараса, жеңінің ішінен қан сорғалап тұр.Қатты жерге қақ тұрар,Қайратты ерге бақ тұрар.Біздің колхозда бақ көп. Қаражанды қақ бастан қамшымен ұрды.Жанардың әжесі алмадан қақ жасады. Қақ сүйекті балтамен қақ жарды. Жапырақ кетті, жаз кетті,Күз болған соң кетті күй.Жазуды қатесіз жаз. Дем алып бойыңды жаз.Аттың жалының ұйысқанын жаз.Плакатты жазып ұста.Құлақтан кіріп, бойды алар,Жақсы ән мен тәтті күй.

Антоним

І деңгей тапсырмасы1.Төмендегі антоним сөздерді үлгі бойынша жұп-жұбымен жаз. Үлгі: аласа-биік, төмен-жоғарыҰл. Суық. Жаман. Ақ. Күн. Қыз.Жақсы. Қара.Жылы. Түн. Түзу. Тату. Қатты. Ұзын. Араз. Жұмсақ. Қысқа. Жас. Көп. Кәрі. Аз. Қисық.

2.Мына сөйлемдердің ішінен омоним, синоним сөздерді тап. Бет көрсе, жүз ұялады. Мен тез кетуім керек. Жылдам сөйлеген кісі минутына үш жүз сөз айтады. Қатты састым, тұра қаштым жалма-жан. Сабақ бір айға созылды. Апам қалада айға жуық тұрды.

ІІ деңгей тапсырмасы1.Мақал-мәтелдерді оқып, антоним сөздерді теріп көшір. 1) Туған жердің күні де ыстық, түні де ыстық. 2) Баланың ұяты-әкеге, Қыздың ұяты-шешеге. 3) Жаманға шөп батады, Жақсыға сөз батады. 4)Көз қорқақ, қол батыр. 5) Істеу қиын, сынау оңай.

2.Мәтінді көшіріп жазып, антоним сөздердің астын сыз. Шаруа жазда жазылар, қыста қысылар. Алыс-жақын қазақтың бәрі қаңғып жүр. Ащы мен тұщыны татқан білер. Бұл ауылға кәрі-жас бәрі жиналыпты. Баланың ыстық-суығына төзе білген ғана түсінеді.ІІІ деңгей тапсырмасы1.Өлеңді мәнерлеп оқып, антоним сөздердің мағынасын анықта.Жарқ-жұрқ етіп екеуі айқасады,Жеке батыр шыққандай қан майданға.Біреуі- көк, біреуі-жер тағысы,Адам үшін батысып қызыл қанға.Қар- аппақ, бүркіт-қара, түлкі-қызыл,Ұқсайды қаса сұлу шомылғанға. (Абай) 2.Берілген сөздерге қарсы мәндес сөздерді тауып жаз.

К	Е	Ң
К	Ө	Н	Е
Ж	А	Қ	С	Ы
Б	А	Т	Ы	Р

«Менің туған елім» тақырыбына шағын әңгіме құрастыр. Құрамында омоним, синоним, антоним сөздер болсын.

Тұрақты тіркестер

І деңгей тапсырмасы

578тг - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!